سوره نساء: تفاوت میان نسخه‌ها

جز (جایگزینی متن - ' چشم پوشی' به ' چشم‌پوشی')
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۳۳: خط ۳۳:


== مفهوم کلی سوره ==
== مفهوم کلی سوره ==
# قانونمند كردن جامعه اسلامى؛
# قانونمند کردن جامعه اسلامی؛
#
# حمایت از افراد کم توان جامعه؛
# حمایت از افراد كم توان جامعه؛
# بیدار باش در مقابل دشمنان داخلی و خارجی؛
#
# تثبیت حکومت اسلامی؛
# بیدار باش در مقابل دشمنان داخلى و خارجى؛
#
# تثبیت حكومت اسلامى؛
#
# تشویق به هجرت<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 4، ص 19.</ref>.
# تشویق به هجرت<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 4، ص 19.</ref>.


== اسامی سوره ==
== اسامی سوره ==
* نساء؛
* نساء؛
*
* نساء،
*
* کبری<ref>موسوعة القرآن العظیم، ج1، ص 530.</ref>.
* کبری<ref>موسوعة القرآن العظیم، ج1، ص 530.</ref>.


خط ۵۶: خط ۴۹:
== تعداد آیات و کلمات و کلمات ==
== تعداد آیات و کلمات و کلمات ==
* سوره نساء صدوهفتادوشش آیه دارد<ref>الكشف و البیان، ج 3، ص 241.</ref>.
* سوره نساء صدوهفتادوشش آیه دارد<ref>الكشف و البیان، ج 3، ص 241.</ref>.
*
* سوره نساء سه‌هزاروهفتصدوچهل‌وپنج کلمه دارد<ref>همان.</ref>. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد کلمات سوره‌ها مختلف است).
* سوره نساء سه‌هزاروهفتصدوچهل‌وپنج کلمه دارد<ref>همان.</ref>. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد کلمات سوره‌ها مختلف است).
*
* سوره نساء شانزده‌هزاروسی حرف دارد<ref>همان.</ref>. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد حروف سوره‌ها مختلف است).
* سوره نساء شانزده‌هزاروسی حرف دارد<ref>همان.</ref>. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد حروف سوره‌ها مختلف است).


خط ۶۴: خط ۵۵:
اهداف کلی سوره نساء عبارتند از:
اهداف کلی سوره نساء عبارتند از:


# بیان قوانین خانوادگى و اجتماعى اسلام به منظور قانونمند كردن جامعه ى نوپاى مسلمانان؛
# بیان قوانین خانوادگی و اجتماعی اسلام به منظور قانونمند کردن جامعه نوپای مسلمانان؛
#
# کنترل، نگه‌داری و به‌سازی نخستین واحد اجتماع، یعنی خانواده؛
# كنترل، نگه دارى و به سازى نخستین واحد اجتماع، یعنى خانواده؛
# حمایت از افراد کم‌توان جامعه؛ مثل یتیمان، کودکان و زنان؛
#
# تثبیت حکومت اسلامی و بیان لزوم اطاعت از رهبران الهی؛
# حمایت از افراد كم توان جامعه؛ مثل یتیمان، كودكان و زنان؛
# بیدارباش مسلمانان در مقابل دشمنان داخلی و خارجی؛
#
# تشویق مسلمانان به هجرت از سرزمین کفر، به مرکز اسلام<ref>تفسیر قرآن مهر، ج4، ص 22.</ref>.
# تثبیت حكومت اسلامى و بیان لزوم اطاعت از رهبران الهى؛
#
# بیدارباش مسلمانان در مقابل دشمنان داخلى و خارجى؛
#
# تشویق مسلمانان به هجرت از سرزمین كفر، به مركز اسلام<ref>تفسیر قرآن مهر، ج4، ص 22.</ref>.


== محتوا و موضوعات ==
== محتوا و موضوعات ==
بطور كلى بحث‌هاى مختلفى كه در سوره نساء مى‌خوانیم عبارتند از:
بطور کلی بحث‌های مختلفی که در سوره نساء می‌خوانیم عبارتند از:


# دعوت به [[ایمان]] و [[عدالت]] و قطع رابطه دوستانه با دشمنان سرسخت؛
# دعوت به [[ایمان]] و [[عدالت]] و قطع رابطه دوستانه با دشمنان سرسخت؛
#
# قسمتی از سرگذشت پیشینیان برای آشنایی هر چه بیشتر به سرنوشت جامعه‌های ناسالم؛
# قسمتى از سرگذشت پیشینیان براى آشنایى هر چه بیشتر به سرنوشت جامعه‌هاى ناسالم؛
# حمایت از کسانی که نیازمند به کمک هستند، مانند یتیمان، و دستورهای لازم برای نگاهداری و مراقبت از حقوق آنها؛
#
# قانون [[ارث]] بر اساس یک روش طبیعی و عادلانه در برابر شکل بسیار زننده‌ای که در آن زمان داشت و به بهانه‌های مختلفی افراد ضعیف را محروم می‌ساختند؛
# حمایت از كسانى كه نیازمند به كمك هستند، مانند یتیمان، و دستورهاى لازم براى نگاهدارى و مراقبت از حقوق آنها؛
# قوانین مربوط به ازدواج و برنامه‌هایی برای حفظ عفت عمومی؛
#
# قوانین کلی برای حفظ اموال عمومی؛
# قانون [[ارث]] بر اساس یك روش طبیعى و عادلانه در برابر شكل بسیار زننده اى كه در آن زمان داشت و به بهانه‌هاى مختلفى افراد ضعیف را محروم مى ساختند؛
# کنترل و نگهداری و به‌سازی نخستین واحد اجتماع یعنی محیط خانواده؛
#
# حقوق و وظائف متقابل افراد جامعه در برابر یکدیگر؛
# قوانین مربوط به ازدواج و برنامه‌هایى براى حفظ عفت عمومى؛
# معرفی دشمنان جامعه اسلامی و بیدارباش به [[مسلمان|مسلمانان]] در برابر آنها؛
#
# حکومت اسلامی و لزوم اطاعت از رهبر چنین حکومتی؛
# قوانین كلى براى حفظ اموال عمومى؛
#
# كنترل و نگهدارى و بهسازى نخستین واحد اجتماع یعنى محیط خانواده؛
#
# حقوق و وظائف متقابل افراد جامعه در برابر یكدیگر؛
#
# معرفى دشمنان جامعه اسلامى و بیدارباش به [[مسلمان|مسلمانان]] در برابر آنها؛
#
# حكومت اسلامى و لزوم اطاعت از رهبر چنین حكومتى؛
#
# تشویق مسلمانان به مبارزه با دشمنان شناخته شده؛
# تشویق مسلمانان به مبارزه با دشمنان شناخته شده؛
#
# معرفی دشمنانی که احیانا فعالیت‌های زیر‌زمینی داشتند؛
# معرفى دشمنانى كه احیانا فعالیت‌هاى زیر زمینى داشتند؛
# اهمیت [[هجرت]] و لزوم آن به هنگام روبرو شدن با یک جامعه فاسد و غیر‌قابل نفوذ؛
#
# مجددا بحث‌هایی درباره ارث و لزوم تقسیم ثروت‌های متراکم شده در میان وارثان<ref>تفسیر نمونه، ج 3، ص 242.</ref>.
# اهمیت [[هجرت]] و لزوم آن به هنگام روبرو شدن با یك جامعه فاسد و غیر قابل نفوذ؛
#
# مجددا بحث‌هایى درباره ارث و لزوم تقسیم ثروت‌هاى متراكم شده در میان وارثان<ref>تفسیر نمونه، ج 3، ص 242.</ref>.
#
#


خط ۱۱۱: خط ۸۴:
[[صدقه]] به مومنین، [[ثواب]] آزاد کردن بنده، دوری از [[شرک]]، چشم‌پوشی از خطا؛
[[صدقه]] به مومنین، [[ثواب]] آزاد کردن بنده، دوری از [[شرک]]، چشم‌پوشی از خطا؛


[[ابى‌بن‌كعب]] از [[حضرت محمد (ص)|پیامبر(صلی الله علیه)]] نقل كرده است كه: «هر كس سوره نساء را قرائت كند، گویى به هر مؤمنى كه پس از وى بیاید، میراثى صدقه داده و اجر او به اندازه كسى است كه بنده اى را بخرد و آزاد كند و از [[شرك]]، برىء می‌شود و در مشیت الهى، از كسانى است كه از خطاى آنها چشم پوشى می‌شود».
[[ابى‌بن‌كعب|ابی‌بن‌کعب]] از [[حضرت محمد (ص)|پیامبر(صلی الله علیه)]] نقل کرده است که: «هر کس سوره نساء را قرائت کند، گویی به هر مؤمنی که پس از وی بیاید، میراثی صدقه داده و اجر او به اندازه کسی است که بنده‌ای را بخرد و آزاد کند و از [[شرك|شرک]] بریء می‌شود و در مشیت الهی از کسانی است که از خطای آنها چشم‌پوشی می‌شود».


'''ایمنی از فشار قبر'''؛
'''ایمنی از فشار قبر'''؛


[[عياشى ‏|عیاشى]] به اسناد خود از [[علی بن ابی طالب|امیرالمؤمنین(علیه السلام)]] نقل كرده است كه: «هر كس سوره نساء را در روزهاى [[جمعه]] بخواند، از فشار قبر، ایمن خواهد بود»<ref>ترجمۀ مجمع‌البیان، ج 5، ص 4</ref>.
[[عياشى ‏|عیاشی]] به اسناد خود از [[علی بن ابی طالب|امیرالمؤمنین(علیه السلام)]] نقل کرده است که: «هر کس سوره نساء را در روزهای [[جمعه]] بخواند، از فشار قبر ایمن خواهد بود»<ref>ترجمۀ مجمع‌البیان، ج 5، ص 4</ref>.


== محل و زمان نزول ==
== محل و زمان نزول ==
سوره نساء '''مدنى''' است. برخى گفته‌اند: تمام آیات آن مدنى هستند به جز دو آیه: «إِنَّ اللَّهَ یَأْمُرُكُمْ أَنْ تُؤَدُّوا الْأَماناتِ إِلى أَهْلِها ...» (آیه 58) و «یَسْتَفْتُونَكَ قُلِ اللَّهُ یُفْتِیكُمْ فِی الْكَلالَةِ ..» (آیه 176) كه در [[مكه]]، [[نازل]] شده اند<ref>ترجمه تفسیر مجمع البیان، ج 5، ص: 4.</ref>.
سوره نساء '''مدنی''' است. برخی گفته‌اند: تمام آیات آن مدنی هستند به جز دو آیه: «إِنَّ اللَّهَ یَأْمُرُکُمْ أَنْ تُؤَدُّوا الْأَماناتِ إِلی أَهْلِها ...» (آیه 58) و «یَسْتَفْتُونَکَ قُلِ اللَّهُ یُفْتِیکُمْ فِی الْکَلالَةِ ..» (آیه 176) که در [[مكه|مکه]] نازل شده‌اند<ref>ترجمه تفسیر مجمع البیان، ج 5، ص: 4.</ref>.
تاریخ نزول سوره نساء در ما بین صلح حدیبیه و جنگ تبوك (شش الی نه هجری) می باشد<ref>حجة التفاسیر و بلاغ الإکسیر، مقدمه اول، ص 19.</ref>.
تاریخ نزول سوره نساء در ما‌بین صلح حدیبیه و جنگ تبوک (شش الی نه هجری) می‌باشد<ref>حجة التفاسیر و بلاغ الإکسیر، مقدمه اول، ص 19.</ref>.


== فضای نزول ==
== فضای نزول ==
سوره نساء در [[مدینه]] نازل شده، یعنى هنگامى كه [[حضرت محمد (ص)|پیامبر(صلی الله علیه)]] دست در كار تاسیس حكومت اسلامى و ایجاد یك جامعه سالم انسانى بود، به همین دلیل بسیارى از قوانینى كه در سالم سازى جامعه مؤثر است در این سوره نازل شده است.
سوره نساء در [[مدینه]] نازل شده، یعنی هنگامی که [[حضرت محمد (ص)|پیامبر(صلی الله علیه)]] دست در کار تاسیس حکومت اسلامی و ایجاد یک جامعه سالم انسانی بود. به همین دلیل بسیاری از قوانینی که در سالم‌سازی جامعه مؤثر است در این سوره نازل شده است.


از طرفى چون افرادى كه تار و پود این جامعه نو پا را تشكیل مى دادند، افراد [[بت پرست]] دیروز با آن همه آلودگى‌هاى [[دوران جاهلیت]] بوده اند، لذا باید قبل از هر چیز رسوبات گذشته را از مغز و [[روح]] آنها بیرون ساخت و به جاى آن قوانین و برنامه‌هایى كه براى نوسازى یك جامعه فرسوده لازم است قرار  
از طرفی چون افرادی که تار و پود این جامعه نو‌پا را تشکیل می‌دادند، افراد [[بت پرست|بت‌پرست]] دیروز با آن همه آلودگی‌های دوران جاهلیت بوده‌اند، لذا باید قبل از هر چیز رسوبات گذشته را از مغز و [[روح]] آنها بیرون ساخت و به جای آن قوانین و برنامه‌هایی که برای نوسازی یک جامعه فرسوده لازم است قرار داد<ref>تفسیر نمونه، جلد3، ص 242</ref>.
داد<ref>تفسیر نمونه، جلد3، ص 242</ref>.


== ویژگى ==
== ویژگی ==
سوره نساء یکی از هفت سوره طولانی قرآن ([[سبع طوال]]) می‌باشد. اقوال در سبع طوال هم مختلف است به گفته بعضی سوره‌های [[بقره]]، [[آل عمران]]، نساء، [[مائدة]]، [[انعام]]، [[اعراف]] و [[أنفال]] به همراه توبه را سبع طوال می‌گویند ولی برخی دیگر هفتمی را [[یونس]] می‌دانند و معتقدند که انفال و توبه جزو آنها نیست (این قول [[سعید بن جبیر]] می‌باشد)<ref>المحرر الوجیز فى تفسیر الكتاب العزیز، ج 3، ص 373، مفاتیح الأسرار و مصابیح الأبرار، ج 1، ص 30، جامع البیان فى تفسیر القرآن، ج 1، ص 34.</ref>.
سوره نساء یکی از هفت سوره طولانی قرآن ([[سبع طوال]]) می‌باشد. اقوال در سبع طوال هم مختلف است به گفته بعضی سوره‌های [[بقره]]، [[آل عمران|آل‌عمران]]، نساء، [[مائدة]]، [[انعام]]، [[اعراف]] و [[أنفال]] به همراه توبه را سبع طوال می‌گویند ولی برخی دیگر هفتمی را [[یونس]] می‌دانند و معتقدند که انفال و توبه جزو آنها نیست (این قول [[سعید بن جبیر]] می‌باشد)<ref>المحرر الوجیز فى تفسیر الكتاب العزیز، ج 3، ص 373، مفاتیح الأسرار و مصابیح الأبرار، ج 1، ص 30، جامع البیان فى تفسیر القرآن، ج 1، ص 34.</ref>.


روایت از [[حضرت محمد (ص)|رسول خدا(صلی الله علیه)]] نقل شده كه فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جاى [[تورات]] و [[سوره هاى مئین|سوره‌هاى مئین]] را به جاى [[انجیل]] و [[سوره هاى مثانى|سوره‌هاى مثانى]] را به جاى [[زبور]] به من داد، و پروردگارم مرا با دادن سوره‌هاى مفصّل فزونى بخشید<ref>جامع البیان فى تفسیر القرآن، ج 1، ص 34</ref>.
روایت از [[حضرت محمد (ص)|رسول خدا(صلی الله علیه)]] نقل شده که فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جای [[تورات]] و [[سوره هاى مئین|سوره‌های مئین]] را به جای [[انجیل]] و [[سوره هاى مثانى|سوره‌های مثانی]] را به جای [[زبور]] به من داد و پروردگارم مرا با دادن سوره‌های مفصّل فزونی بخشید<ref>جامع البیان فى تفسیر القرآن، ج 1، ص 34</ref>.


سوره نساء از نظر تعداد كلمات و حروف، طولانى ترین سوره‌هاى قرآن بعد از سوره" البقره" است و داراى 176 آیه میباشد و نظر به اینكه بحث‌هاى فراوانى در مورد احكام و حقوق زنان در آن طرح شده به سوره" نساء" نامیده شده است<ref>تفسیر نمونه، ج 3، ص: 241.</ref>.
سوره نساء از نظر تعداد کلمات و حروف، طولانی‌ترین سوره‌های قرآن بعد از سوره" البقره" است و دارای 176 آیه می‌باشد و نظر به اینکه بحث‌های فراوانی در مورد احکام و حقوق زنان در آن طرح شده به سوره" نساء" نامیده شده است<ref>تفسیر نمونه، ج 3، ص: 241.</ref>.


== پانویس ==
== پانویس ==