سوره اسراء: تفاوت میان نسخه‌ها

جز (جایگزینی متن - ' بحثها' به ' بحث‌ها')
جز (جایگزینی متن - 'ى' به 'ی')
خط ۳۱: خط ۳۱:
== مفهوم کلی سوره ==
== مفهوم کلی سوره ==
#
#
# توحید گرایى و معاد باورى؛
# توحید گرایی و معاد باوری؛
# [[اعجاز قرآن]] و معارج پیامبر(صلی الله علیه)؛
# [[اعجاز قرآن]] و معارج پیامبر(صلی الله علیه)؛
# حکمت‌هاى وحیانى<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 12، ص 21</ref>.
# حکمت‌های وحیانی<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 12، ص 21</ref>.


== اسامی و علت نام‌گذاری سوره ==
== اسامی و علت نام‌گذاری سوره ==
إسراء، بنی اسرائیل، سبحان<ref>همان، ص 23.</ref>.
إسراء، بنی اسرائیل، سبحان<ref>همان، ص 23.</ref>.


#«سوره إسراء»؛ نام‌گذارى آن به إسراء به سبب اولین آیۀ آن است که به رخداد إسراء و [[معراج]] پیامبر(صلی الله علیه) اشاره دارد<ref>المنیر، ج 15، ص 5.</ref>.
#«سوره إسراء»؛ نام‌گذاری آن به إسراء به سبب اولین آیۀ آن است که به رخداد إسراء و [[معراج]] پیامبر(صلی الله علیه) اشاره دارد<ref>المنیر، ج 15، ص 5.</ref>.
#«سوره بنی اسرائیل»؛ چون بخش قابل توجهى از این سوره در آغاز و پایان به داستان بنى اسرائیل پرداخته است به سوره بنی إسرائیل شهرت یافته<ref>بصائر ذوى التمییز، ج 1، ص 288؛ المنیر، ج 15، ص 5.</ref> و در روایات به این نام خوانده شده است<ref>ثواب الاعمال، ص 107؛ الدرالمنثور، ج 5، ص 181.</ref>.
#«سوره بنی اسرائیل»؛ چون بخش قابل توجهی از این سوره در آغاز و پایان به داستان بنی اسرائیل پرداخته است به سوره بنی إسرائیل شهرت یافته<ref>بصائر ذوی التمییز، ج 1، ص 288؛ المنیر، ج 15، ص 5.</ref> و در روایات به این نام خوانده شده است<ref>ثواب الاعمال، ص 107؛ الدرالمنثور، ج 5، ص 181.</ref>.
#«سوره سبحان»؛ اطلاق نام سبحان بر سوره إسراء به سبب کلمه آغازین آن است. در روایتى از امیرمؤمنان، [[امام على(علیه السلام)]] نیز از این سوره به سوره «سبحان» یاد شده است<ref>بصائر ذوى‌التمییز، ج 1، ص 288، 296</ref>.
#«سوره سبحان»؛ اطلاق نام سبحان بر سوره إسراء به سبب کلمه آغازین آن است. در روایتی از امیرمؤمنان، [[امام علی(علیه السلام)]] نیز از این سوره به سوره «سبحان» یاد شده است<ref>بصائر ذوی‌التمییز، ج 1، ص 288، 296</ref>.
#
#
== اهداف و آموزه‌ها ==
== اهداف و آموزه‌ها ==
هدف‌هاى اساسى سوره إسراء عبارت‌اند از:
هدف‌های اساسی سوره إسراء عبارت‌اند از:


# توجه به وحدانیت خدا؛
# توجه به وحدانیت خدا؛
# طرح مسائلى از معاد و یادآورى آن؛
# طرح مسائلی از معاد و یادآوری آن؛
# اثبات [[نبوت]] و دفاع از آن به وسیله ى ذکر معجزات؛
# اثبات [[نبوت]] و دفاع از آن به وسیله ی ذکر معجزات؛
# توجه به اعجاز قرآن و [[معراج]] پیامبر اسلام(صلی الله علیه)؛
# توجه به اعجاز قرآن و [[معراج]] پیامبر اسلام(صلی الله علیه)؛
# بیان برخى احکام و دستورات اخلاقى<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 12، ص 24.</ref>.
# بیان برخی احکام و دستورات اخلاقی<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 12، ص 24.</ref>.


== محتوا و موضوعات ==
== محتوا و موضوعات ==
# بطور کلى مى‌‌توان گفت آیات سوره إسراء بر محور امور زیر دور می‌‌زند.
# بطور کلی می‌‌توان گفت آیات سوره إسراء بر محور امور زیر دور می‌‌زند.
# دلائل نبوت مخصوصا قرآن و نیز معراج؛
# دلائل نبوت مخصوصا قرآن و نیز معراج؛
# بحث‌هایى مربوط به معاد، مساله کیفر و پاداش و نامه اعمال و نتائج آن؛
# بحث‌هایی مربوط به معاد، مساله کیفر و پاداش و نامه اعمال و نتائج آن؛
# بخشى از تاریخ پر ماجراى بنى اسرائیل که در آغاز سوره و پایان آن آمده است؛
# بخشی از تاریخ پر ماجرای بنی اسرائیل که در آغاز سوره و پایان آن آمده است؛
# مساله آزادى اراده و اختیار و اینکه هر گونه عمل نیک و بد، نتیجه اش به خود انسان بازگشت مى‌کند؛
# مساله آزادی اراده و اختیار و اینکه هر گونه عمل نیک و بد، نتیجه اش به خود انسان بازگشت می‌کند؛
# مساله حساب و کتاب در زندگى این جهان که نمونه اى است براى جهان دیگر؛
# مساله حساب و کتاب در زندگی این جهان که نمونه ای است برای جهان دیگر؛
# حق شناسى در همه سطوح، مخصوصا درباره خویشاوندان، و بخصوص پدر و مادر؛
# حق شناسی در همه سطوح، مخصوصا درباره خویشاوندان، و بخصوص پدر و مادر؛
# تحریم اسراف و تبذیر، بخل، فرزندکشى، [[زنا]]، خوردن مال یتیمان، کم فروشى، تکبر و خونریزى؛
# تحریم اسراف و تبذیر، بخل، فرزندکشی، [[زنا]]، خوردن مال یتیمان، کم فروشی، تکبر و خونریزی؛
# بحث‌هایى در زمینه [[توحید]] و خداشناسى؛
# بحث‌هایی در زمینه [[توحید]] و خداشناسی؛
# مبارزه با هر گونه لجاجت در برابر حق و اینکه گناهان میان انسان و مشاهده چهره حق پرده مى‌افکند؛
# مبارزه با هر گونه لجاجت در برابر حق و اینکه گناهان میان انسان و مشاهده چهره حق پرده می‌افکند؛
# شخصیت انسان و فضیلت و برترى او بر مخلوقات دیگر؛
# شخصیت انسان و فضیلت و برتری او بر مخلوقات دیگر؛
# تاثیر [[قرآن]] براى درمان هر گونه بیمارى اخلاقى و اجتماعى؛
# تاثیر [[قرآن]] برای درمان هر گونه بیماری اخلاقی و اجتماعی؛
# اعجاز قرآن و عدم توانایى مقابله با آن؛
# اعجاز قرآن و عدم توانایی مقابله با آن؛
# وسوسه‌هاى [[شیطان]] و هشدار به همه مؤمنان به راههاى نفوذ شیطان در انسان؛
# وسوسه‌های [[شیطان]] و هشدار به همه مؤمنان به راههای نفوذ شیطان در انسان؛
# بخشى از تعلیمات مختلف اخلاقى؛
# بخشی از تعلیمات مختلف اخلاقی؛
# و سرانجام فرازهایى از تاریخ پیامبران به عنوان درس عبرت براى همه انسانها و شاهدى براى مسائل بالا<ref>تفسیر نمونه، ج 12، ص 6-5</ref>.
# و سرانجام فرازهایی از تاریخ پیامبران به عنوان درس عبرت برای همه انسانها و شاهدی برای مسائل بالا<ref>تفسیر نمونه، ج 12، ص 6-5</ref>.


== فضائل، خواص و ثواب قرائت ==
== فضائل، خواص و ثواب قرائت ==
[[ابى‌بن‌كعب|ابى‌بن‌کعب]]، از پیامبر گرامى نقل کرده است که: «هر کس سوره بنى‌اسرائیل را قرائت کند و هنگام خواندن آیه‌اى که درباره پدر و مادر است، دچار رقت قلب شود، در [[بهشت]] اجرى به او داده مى‌شود که برابر دو هزاروچهارصد پیمانه و هر پیمانه اى از تمام نعمت‌هاى دنیا بهتر است».
[[ابی‌بن‌كعب|ابی‌بن‌کعب]]، از پیامبر گرامی نقل کرده است که: «هر کس سوره بنی‌اسرائیل را قرائت کند و هنگام خواندن آیه‌ای که درباره پدر و مادر است، دچار رقت قلب شود، در [[بهشت]] اجری به او داده می‌شود که برابر دو هزاروچهارصد پیمانه و هر پیمانه ای از تمام نعمت‌های دنیا بهتر است».


حسن‌بن‌ابى العلا از [[امام جعفر صادق|امام صادق(علیه السلام)]] روایت کرده است که: «هر کس سوره بنى‌اسرائیل را در هر شب جمعه بخواند، نمى‌میرد تا [[امام مهدی|قائم(علیه السلام)]] را درک کند و از اصحاب و یارانش باشد<ref>ترجمه تفسیر مجمع‌البیان، ج 14، ص 75.</ref>».
حسن‌بن‌ابی العلا از [[امام جعفر صادق|امام صادق(علیه السلام)]] روایت کرده است که: «هر کس سوره بنی‌اسرائیل را در هر شب جمعه بخواند، نمی‌میرد تا [[امام مهدی|قائم(علیه السلام)]] را درک کند و از اصحاب و یارانش باشد<ref>ترجمه تفسیر مجمع‌البیان، ج 14، ص 75.</ref>».


== محل و زمان نزول ==
== محل و زمان نزول ==
تمام سوره إسراء [[مكى|مکى]] است، بجز، پنج آیه آن: «لا تَقْتُلُوا النَّفْسَ ...»، «لا تَقْرَبُوا الزِّنى ....»، «أُولئِکَ الَّذِینَ یَدْعُونَ ....»، «أَقِمِ الصَّلاةَ ...»، «وَ آتِ ذَا الْقُرْبى ...»این قول از حسن است.
تمام سوره إسراء [[مكی|مکی]] است، بجز، پنج آیه آن: «لا تَقْتُلُوا النَّفْسَ ...»، «لا تَقْرَبُوا الزِّنی ....»، «أُولئِکَ الَّذِینَ یَدْعُونَ ....»، «أَقِمِ الصَّلاةَ ...»، «وَ آتِ ذَا الْقُرْبی ...»این قول از حسن است.


قتاده و معدل- بنقل از ابن عباس- گویند: [[آیات مدنى]] سوره از وَ إِنْ کادُوا لَیَفْتِنُونَکَ ... تا وَ قُلْ رَبِّ أَدْخِلْنِی مُدْخَلَ صِدْقٍ ... (73 تا 80) یعنى هشت آیه است<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 12، ص 23</ref>.
قتاده و معدل- بنقل از ابن عباس- گویند: [[آیات مدنی]] سوره از وَ إِنْ کادُوا لَیَفْتِنُونَکَ ... تا وَ قُلْ رَبِّ أَدْخِلْنِی مُدْخَلَ صِدْقٍ ... (73 تا 80) یعنی هشت آیه است<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 12، ص 23</ref>.


سوره اسراء در سال یازدهم [[بعثت]]، یک سال و دو ماه قبل از هجرت در [[مكه|مکه]] بر پیامبر اسلام(صلی الله علیه) فرود آمد<ref>همان</ref>.
سوره اسراء در سال یازدهم [[بعثت]]، یک سال و دو ماه قبل از هجرت در [[مكه|مکه]] بر پیامبر اسلام(صلی الله علیه) فرود آمد<ref>همان</ref>.
خط ۸۵: خط ۸۵:


== ویژگی ==
== ویژگی ==
سوره إسراء جزو سور مئین (صد آیه ای‌ها) است [[ابن قتیبه]] می‌گوید سور مئین سوره‌هایی هستند که بعد از سور طوال آمده‌اند علت نامگذاری این سوره‌ها به مئین نزدیک بودن تعداد آیه‌های این سوره‌ها به عدد صد می‌باشد<ref>زاد المسیر فى علم التفسیر، ج 4، ص 141</ref>. گفته شده این سوره‌ها عبارتند از «بنی إسرائیل، کهف، مریم، طه، أنبیاء، حج و مؤمنون»<ref>دراسة حول القرآن الکریم، ص ۳۷</ref>. برخی دیگر نیز سور مئین را سوره‌های «توبه، نحل، هود، یوسف، کهف، بنی اسرائیل، انبیاء، طه، مؤمنون، شعراء و صافات» ذکر کرده اند<ref>التمهید فی علوم القرآن، ج1، ص313</ref>.
سوره إسراء جزو سور مئین (صد آیه ای‌ها) است [[ابن قتیبه]] می‌گوید سور مئین سوره‌هایی هستند که بعد از سور طوال آمده‌اند علت نامگذاری این سوره‌ها به مئین نزدیک بودن تعداد آیه‌های این سوره‌ها به عدد صد می‌باشد<ref>زاد المسیر فی علم التفسیر، ج 4، ص 141</ref>. گفته شده این سوره‌ها عبارتند از «بنی إسرائیل، کهف، مریم، طه، أنبیاء، حج و مؤمنون»<ref>دراسة حول القرآن الکریم، ص ۳۷</ref>. برخی دیگر نیز سور مئین را سوره‌های «توبه، نحل، هود، یوسف، کهف، بنی اسرائیل، انبیاء، طه، مؤمنون، شعراء و صافات» ذکر کرده اند<ref>التمهید فی علوم القرآن، ج1، ص313</ref>.


روایتى است که از رسول خدا(صلی الله علیه) نقل شده که فرمود: [[خداوند]] هفت سوره طوال را به جاى [[تورات]] و سوره‌هاى مئین را به جاى [[انجیل]] و سوره‌هاى مثانى را به جاى [[زبور]] به من داد، و پروردگارم مرا با دادن سوره‌هاى مفصّل فزونى بخشید<ref>جامع البیان فى تفسیر القرآن، ج 1، ص 34</ref>.
روایتی است که از رسول خدا(صلی الله علیه) نقل شده که فرمود: [[خداوند]] هفت سوره طوال را به جای [[تورات]] و سوره‌های مئین را به جای [[انجیل]] و سوره‌های مثانی را به جای [[زبور]] به من داد، و پروردگارم مرا با دادن سوره‌های مفصّل فزونی بخشید<ref>جامع البیان فی تفسیر القرآن، ج 1، ص 34</ref>.


[[بخارى]] از [[ابن مسعود]] روایت کرده که دربارۀ سوره‌هاى: بنى اسرائیل، کهف، مریم، طه، و الانبیاء گفت: «این سوره‌ها از سوره‌هاى کهن اول است، و از دیرینه‌ها هستند» سپس به همین ترتیب آنها را ذکر کرد<ref>ترجمه الإتقان فى علوم القرآن، ج 1، ص 215.</ref>.
[[بخاری]] از [[ابن مسعود]] روایت کرده که دربارۀ سوره‌های: بنی اسرائیل، کهف، مریم، طه، و الانبیاء گفت: «این سوره‌ها از سوره‌های کهن اول است، و از دیرینه‌ها هستند» سپس به همین ترتیب آنها را ذکر کرد<ref>ترجمه الإتقان فی علوم القرآن، ج 1، ص 215.</ref>.


آیات صد‌و‌هفت، صدوهشت و صدونه این سوره دارای [[سجده]] تلاوت هستند.
آیات صد‌و‌هفت، صدوهشت و صدونه این سوره دارای [[سجده]] تلاوت هستند.


سوره اسراء با آن که مکى است، برخى مشخصات سوره‌هاى مدنى را دارد؛ آیات آن نسبتاً طولانى است، چرا که در اواخر اقامت پیامبر(صلی الله علیه) در مکه [[نزول قرآن|نازل]] شده و نوعى زمینه براى سوره‌هاى مدنى به شمار مى‌‌آید. این سوره با تسبیح خدا آغاز و با حمد و تکبیر او پایان می‌‌‌‌پذیرد<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 12، ص 24</ref>.
سوره اسراء با آن که مکی است، برخی مشخصات سوره‌های مدنی را دارد؛ آیات آن نسبتاً طولانی است، چرا که در اواخر اقامت پیامبر(صلی الله علیه) در مکه [[نزول قرآن|نازل]] شده و نوعی زمینه برای سوره‌های مدنی به شمار می‌‌آید. این سوره با تسبیح خدا آغاز و با حمد و تکبیر او پایان می‌‌‌‌پذیرد<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 12، ص 24</ref>.


== پانویس ==
== پانویس ==