سوره اسراء: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۴۱: خط ۴۱:
=مفهوم کلی سوره=
=مفهوم کلی سوره=
#  
#  
# توحيد گرايى و معاد باورى ؛
# توحید گرایى و معاد باورى ؛
# [[اعجاز قرآن]] و معارج پيامبر(ص)؛
# [[اعجاز قرآن]] و معارج پیامبر(ص)؛
# حكمت هاى وحيانى<ref>تفسير قرآن مهر، ج 12، ص 21</ref>.
# حكمت هاى وحیانى<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 12، ص 21</ref>.


=اسامی و علت نام‌گذاری سوره=
=اسامی و علت نام‌گذاری سوره=


إسراء، بني اسرائيل، سبحان<ref>همان، ص 23.</ref>.
إسراء، بنی اسرائیل، سبحان<ref>همان، ص 23.</ref>.




# «سوره إسراء»؛ نام‌گذارى آن به إسراء به سبب اولين آيۀ آن است كه به رخداد إسراء و [[معراج]] پيامبر(ص) اشاره دارد<ref>المنير، ج 15، ص 5.</ref>.
# «سوره إسراء»؛ نام‌گذارى آن به إسراء به سبب اولین آیۀ آن است كه به رخداد إسراء و [[معراج]] پیامبر(ص) اشاره دارد<ref>المنیر، ج 15، ص 5.</ref>.
# «سوره بني اسرائيل»؛ چون بخش قابل توجهى از اين سوره در آغاز و پايان به داستان بنى اسرائيل پرداخته است به سوره بنی إسرائيل شهرت يافته<ref>بصائر ذوى التمييز، ج 1، ص 288؛ المنير، ج 15، ص 5.</ref> و در روايات به اين نام خوانده شده است<ref>ثواب الاعمال، ص 107؛ الدرالمنثور، ج 5، ص 181.</ref>.
# «سوره بنی اسرائیل»؛ چون بخش قابل توجهى از این سوره در آغاز و پایان به داستان بنى اسرائیل پرداخته است به سوره بنی إسرائیل شهرت یافته<ref>بصائر ذوى التمییز، ج 1، ص 288؛ المنیر، ج 15، ص 5.</ref> و در روایات به این نام خوانده شده است<ref>ثواب الاعمال، ص 107؛ الدرالمنثور، ج 5، ص 181.</ref>.
# «سوره سبحان»؛ اطلاق نام سبحان بر سوره إسراء به سبب كلمه آغازين آن است. در روايتى از اميرمؤمنان، [[امام على(ع)]] نيز از اين سوره به سوره «سبحان » ياد شده است<ref>بصائر ذوى‌التمييز، ج 1، ص 288، 296</ref>.
# «سوره سبحان»؛ اطلاق نام سبحان بر سوره إسراء به سبب كلمه آغازین آن است. در روایتى از امیرمؤمنان، [[امام على(ع)]] نیز از این سوره به سوره «سبحان » یاد شده است<ref>بصائر ذوى‌التمییز، ج 1، ص 288، 296</ref>.
#  
#  


خط ۵۹: خط ۵۹:
هدف هاى اساسى سوره إسراء عبارت اند از:
هدف هاى اساسى سوره إسراء عبارت اند از:


# توجه به وحدانيت خدا؛
# توجه به وحدانیت خدا؛
# طرح مسائلى از معاد و يادآورى آن؛
# طرح مسائلى از معاد و یادآورى آن؛
# اثبات [[نبوت]] و دفاع از آن به وسيله ى ذكر معجزات؛
# اثبات [[نبوت]] و دفاع از آن به وسیله ى ذكر معجزات؛
# توجه به اعجاز قرآن و [[معراج]] پيامبر اسلام(ص)؛
# توجه به اعجاز قرآن و [[معراج]] پیامبر اسلام(ص)؛
# بيان برخى احكام و دستورات اخلاقى<ref>تفسير قرآن مهر، ج 12، ص 24.</ref>.
# بیان برخى احكام و دستورات اخلاقى<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 12، ص 24.</ref>.


=محتوا و موضوعات=
=محتوا و موضوعات=


# بطور كلى مى توان گفت آيات سوره إسراء بر محور امور زير دور مى زند.
# بطور كلى مى توان گفت آیات سوره إسراء بر محور امور زیر دور مى زند.
# دلائل نبوت مخصوصا قرآن و نيز معراج؛
# دلائل نبوت مخصوصا قرآن و نیز معراج؛
# بحثهايى مربوط به معاد، مساله كيفر و پاداش و نامه اعمال و نتائج آن؛
# بحثهایى مربوط به معاد، مساله كیفر و پاداش و نامه اعمال و نتائج آن؛
# بخشى از تاريخ پر ماجراى بنى اسرائيل كه در آغاز سوره و پايان آن آمده است؛
# بخشى از تاریخ پر ماجراى بنى اسرائیل كه در آغاز سوره و پایان آن آمده است؛
# مساله آزادى اراده و اختيار و اينكه هر گونه عمل نيك و بد، نتيجه اش به خود انسان بازگشت مى كند؛
# مساله آزادى اراده و اختیار و اینكه هر گونه عمل نیك و بد، نتیجه اش به خود انسان بازگشت مى كند؛
# مساله حساب و كتاب در زندگى اين جهان كه نمونه اى است براى جهان ديگر؛
# مساله حساب و كتاب در زندگى این جهان كه نمونه اى است براى جهان دیگر؛
# حق شناسى در همه سطوح، مخصوصا درباره خويشاوندان، و بخصوص پدر و مادر؛
# حق شناسى در همه سطوح، مخصوصا درباره خویشاوندان، و بخصوص پدر و مادر؛
# تحريم اسراف و تبذير، بخل، فرزندكشى، [[زنا]]، خوردن مال يتيمان، كم فروشى، تكبر و خونريزى؛
# تحریم اسراف و تبذیر، بخل، فرزندكشى، [[زنا]]، خوردن مال یتیمان، كم فروشى، تكبر و خونریزى؛
# بحثهايى در زمينه [[توحيد]] و خداشناسى؛
# بحثهایى در زمینه [[توحید]] و خداشناسى؛
# مبارزه با هر گونه لجاجت در برابر حق و اينكه گناهان ميان انسان و مشاهده چهره حق پرده مى افكند؛
# مبارزه با هر گونه لجاجت در برابر حق و اینكه گناهان میان انسان و مشاهده چهره حق پرده مى افكند؛
# شخصيت انسان و فضيلت و برترى او بر مخلوقات ديگر؛
# شخصیت انسان و فضیلت و برترى او بر مخلوقات دیگر؛
# تاثير [[قرآن]] براى درمان هر گونه بيمارى اخلاقى و اجتماعى؛
# تاثیر [[قرآن]] براى درمان هر گونه بیمارى اخلاقى و اجتماعى؛
# اعجاز قرآن و عدم توانايى مقابله با آن؛
# اعجاز قرآن و عدم توانایى مقابله با آن؛
# وسوسه هاى [[شيطان]] و هشدار به همه مؤمنان به راههاى نفوذ شيطان در انسان؛
# وسوسه هاى [[شیطان]] و هشدار به همه مؤمنان به راههاى نفوذ شیطان در انسان؛
# بخشى از تعليمات مختلف اخلاقى؛
# بخشى از تعلیمات مختلف اخلاقى؛
# و سرانجام فرازهايى از تاريخ پيامبران به عنوان درس عبرت براى همه انسانها و شاهدى براى مسائل بالا<ref>تفسير نمونه، ج 12، ص 6-5</ref>.
# و سرانجام فرازهایى از تاریخ پیامبران به عنوان درس عبرت براى همه انسانها و شاهدى براى مسائل بالا<ref>تفسیر نمونه، ج 12، ص 6-5</ref>.


=فضائل، خواص و ثواب قرائت=
=فضائل، خواص و ثواب قرائت=


[[ابى‌بن‌كعب]]، از پيامبر گرامى نقل كرده است كه: «هر كس سوره بنى‌اسرائيل را قرائت كند و هنگام خواندن آيه اى كه درباره پدر و مادر است، دچار رقت قلب شود، در [[بهشت]] اجرى به او داده مى شود كه برابر دو هزاروچهارصد پيمانه و هر پيمانه اى از تمام نعمتهاى دنيا بهتر است».
[[ابى‌بن‌كعب]]، از پیامبر گرامى نقل كرده است كه: «هر كس سوره بنى‌اسرائیل را قرائت كند و هنگام خواندن آیه اى كه درباره پدر و مادر است، دچار رقت قلب شود، در [[بهشت]] اجرى به او داده مى شود كه برابر دو هزاروچهارصد پیمانه و هر پیمانه اى از تمام نعمتهاى دنیا بهتر است».


حسن‌بن‌ابى العلا از [[امام صادق(ع)]] روايت كرده است كه: «هر كس سوره بنى‌اسرائيل را در هر شب جمعه بخواند، نمى ميرد تا [[قائم(ع)]] را درك كند و از اصحاب و يارانش باشد<ref>ترجمه تفسير مجمع‌البيان، ج 14، ص 75.</ref>».
حسن‌بن‌ابى العلا از [[امام صادق(ع)]] روایت كرده است كه: «هر كس سوره بنى‌اسرائیل را در هر شب جمعه بخواند، نمى میرد تا [[قائم(ع)]] را درك كند و از اصحاب و یارانش باشد<ref>ترجمه تفسیر مجمع‌البیان، ج 14، ص 75.</ref>».


=محل و زمان نزول=
=محل و زمان نزول=


تمام سوره إسراء [[مكى]] است، بجز، پنج آيه آن: «لا تَقْتُلُوا النَّفْسَ ...»، «لا تَقْرَبُوا الزِّنى ....»، «أُولئِكَ الَّذِينَ يَدْعُونَ ....»، «أَقِمِ الصَّلاةَ ...»، «وَ آتِ ذَا الْقُرْبى ...»اين قول از حسن است.
تمام سوره إسراء [[مكى]] است، بجز، پنج آیه آن: «لا تَقْتُلُوا النَّفْسَ ...»، «لا تَقْرَبُوا الزِّنى ....»، «أُولئِكَ الَّذِینَ یَدْعُونَ ....»، «أَقِمِ الصَّلاةَ ...»، «وَ آتِ ذَا الْقُرْبى ...»این قول از حسن است.


قتاده و معدل- بنقل از ابن عباس- گويند: [[آيات مدنى]] سوره از وَ إِنْ كادُوا لَيَفْتِنُونَكَ ... تا وَ قُلْ رَبِّ أَدْخِلْنِی مُدْخَلَ صِدْقٍ ... (73 تا 80) يعنى هشت آيه است<ref>تفسير قرآن مهر، ج 12، ص 23</ref>.
قتاده و معدل- بنقل از ابن عباس- گویند: [[آیات مدنى]] سوره از وَ إِنْ كادُوا لَیَفْتِنُونَكَ ... تا وَ قُلْ رَبِّ أَدْخِلْنِی مُدْخَلَ صِدْقٍ ... (73 تا 80) یعنى هشت آیه است<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 12، ص 23</ref>.


سوره اسراء در سال يازدهم [[بعثت]]، يك سال و دو ماه قبل از هجرت در [[مكه]] بر پيامبر اسلام(ص) فرود آمد<ref>همان</ref>.
سوره اسراء در سال یازدهم [[بعثت]]، یك سال و دو ماه قبل از هجرت در [[مكه]] بر پیامبر اسلام(ص) فرود آمد<ref>همان</ref>.


=ويژگي=
=فضای نزول=


سوره إسراء جزو سور مئين (صد آيه ای ها) است [[ابن قتيبه]] می گويد سور مئين سوره هايی هستند که بعد از سور طوال آمده اند علت نامگذاری اين سوره ها به مئين نزديک بودن تعداد آيه های اين سوره ها به عدد صد می باشد<ref>زاد المسير فى علم التفسير، ج 4، ص 141</ref>. گفته شده اين سوره ها عبارتند از «بنی إسرائيل، كهف، مريم، طه، أنبياء ، حج و مؤمنون»<ref>دراسة حول القرآن الکريم، ص ۳۷</ref>. برخی ديگر نيز سور مئين را سوره های «توبه، نحل، هود، يوسف، کهف، بنی اسرائيل، انبياء، طه، مؤمنون، شعراء و صافات» ذکر کرده اند<ref>التمهيد فی علوم القرآن، ج1، ص313</ref>.
با توجه به اینکه سوره إسراء یک سال پیش از هجرت پیامبر اسلام(ص) نازل شده است، فضای نزولی که برای سوره اسراء می‌توان تصور نمود ادامه عناد [[مشرکان]] با پیامبر علی رغم آشکار شدن معجزۀ سیر شبانگاهی و معراج آن حضرت و داستان هایی که از شکل [[مسجدالاقصی]] و کاروان‌های بین راه تعریف نمودند می باشد. زیرا که معراج پیامبر نیز در همین ایام بوده است .خداوند متعال بعد از اشاره به مسئلۀ معراج به قصۀ بنی‌اسرائیل و [[حضرت موسی]] و دیگر پیامبران و اقوام گذشته می پردازد که هر کدام از آنها با بهانه گیری و نافرمانی خودشان به چه عاقبتی گرفتار شدند و در واقع هر یک از این قصه ها هشداری است برای مشرکان مکه که در مقابل پیامبر اسلام جبهه گیری کرده بودند.


روايتى است كه از رسول خدا(ص) نقل شده كه فرمود: [[خداوند]] هفت سوره طوال را به جاى [[تورات]] و سوره هاى مئين را به جاى [[انجيل]] و سوره هاى مثانى را به جاى [[زبور]] به من داد، و پروردگارم مرا با دادن سوره هاى مفصّل فزونى بخشيد<ref>جامع البيان فى تفسير القرآن، ج 1، ص 34</ref>.
=ویژگی=


[[بخارى]] از [[ابن مسعود]] روايت كرده كه دربارۀ سوره‌هاى: بنى اسرائيل، كهف، مريم، طه، و الانبياء گفت: «اين سوره‌ها از سوره‌هاى كهن اول است، و از ديرينه‌ها هستند» سپس به همين ترتيب آنها را ذكر كرد<ref>ترجمه الإتقان فى علوم القرآن، ج 1، ص 215.</ref>.
سوره إسراء جزو سور مئین (صد آیه ای ها) است [[ابن قتیبه]] می گوید سور مئین سوره هایی هستند که بعد از سور طوال آمده اند علت نامگذاری این سوره ها به مئین نزدیک بودن تعداد آیه های این سوره ها به عدد صد می باشد<ref>زاد المسیر فى علم التفسیر، ج 4، ص 141</ref>. گفته شده این سوره ها عبارتند از «بنی إسرائیل، كهف، مریم، طه، أنبیاء ، حج و مؤمنون»<ref>دراسة حول القرآن الکریم، ص ۳۷</ref>. برخی دیگر نیز سور مئین را سوره های «توبه، نحل، هود، یوسف، کهف، بنی اسرائیل، انبیاء، طه، مؤمنون، شعراء و صافات» ذکر کرده اند<ref>التمهید فی علوم القرآن، ج1، ص313</ref>.


آيات صد‌و‌هفت، صدوهشت و صدونه اين سوره دارای [[سجده]] تلاوت هستند.
روایتى است كه از رسول خدا(ص) نقل شده كه فرمود: [[خداوند]] هفت سوره طوال را به جاى [[تورات]] و سوره هاى مئین را به جاى [[انجیل]] و سوره هاى مثانى را به جاى [[زبور]] به من داد، و پروردگارم مرا با دادن سوره هاى مفصّل فزونى بخشید<ref>جامع البیان فى تفسیر القرآن، ج 1، ص 34</ref>.


سوره اسراء با آن كه مكى است، برخى مشخصات سوره هاى مدنى را دارد؛ آيات آن نسبتاً طولانى است، چرا كه در اواخر اقامت پيامبر(ص) در مكه [[نازل]] شده و نوعى زمينه براى سوره هاى مدنى به شمار مى آيد. اين سوره با تسبيح خدا آغاز و با حمد و تكبير او پايان مى پذيرد<ref>تفسير قرآن مهر، ج 12، ص 24</ref>.
[[بخارى]] از [[ابن مسعود]] روایت كرده كه دربارۀ سوره‌هاى: بنى اسرائیل، كهف، مریم، طه، و الانبیاء گفت: «این سوره‌ها از سوره‌هاى كهن اول است، و از دیرینه‌ها هستند» سپس به همین ترتیب آنها را ذكر كرد<ref>ترجمه الإتقان فى علوم القرآن، ج 1، ص 215.</ref>.
 
آیات صد‌و‌هفت، صدوهشت و صدونه این سوره دارای [[سجده]] تلاوت هستند.
 
سوره اسراء با آن كه مكى است، برخى مشخصات سوره هاى مدنى را دارد؛ آیات آن نسبتاً طولانى است، چرا كه در اواخر اقامت پیامبر(ص) در مكه [[نازل]] شده و نوعى زمینه براى سوره هاى مدنى به شمار مى آید. این سوره با تسبیح خدا آغاز و با حمد و تكبیر او پایان مى پذیرد<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 12، ص 24</ref>.


=پانویس=
=پانویس=