۸۶٬۴۲۴
ویرایش
جز
جایگزینی متن - ' :' به ':'
جز (جایگزینی متن - 'می گیرد' به 'نمی‌گیرد') |
جز (جایگزینی متن - ' :' به ':') |
||
| خط ۴۱: | خط ۴۱: | ||
با نگاه به مبانی [[اشاعره]] و [[ماتریدیه]] در تفسیر [[نظریه کسب]] توجه ما به این مسئله جلب می‌شود که خالق فقط خداوند و انسان فقط کاسب است. مذاهب یاد شده به شدت از استفاده از کلمه خلق پرهیز می‌کنند و خلق را منحصر به خالق می‌دانند. با این حساب، اشاعره و ماتریدیه در واقع سخنی جدای از سخن شیخ مفید نمی گویند، زیرا که شیخ مفید نیز معتقد بود که مکروه است که انسان نسبت به فعل و صنعتی که انجام می‌دهد، خود را خالق آن حساب کند و بگوید که من آن فعل و صنعت را خلق کردم! البته تفاوتی در تفسیر شیخ مفید با تفسیر برخی از اشاعره دیده می‌شود با این توضیح که در کلام شیخ مفید از جمله «إن الخلق یفعلون» استفاده و به طور واقعی به انسان منسوب شده است که می تواند پاسخی برای انکار برخی از اشاعره خاصه [[ابوالحسن اشعری]] نسبت به واقعی بودن انتساب افعال به عباد باشد که وی علاوه بر این که هیچ اعتقادی مبنی بر واقعی بودن نسبت میان فاعل کاسب و افعالش نداشت، مدعی بود که فاعل کسب حتی قادر نیست تا عناوین افعال را نیز تغییر دهد. | با نگاه به مبانی [[اشاعره]] و [[ماتریدیه]] در تفسیر [[نظریه کسب]] توجه ما به این مسئله جلب می‌شود که خالق فقط خداوند و انسان فقط کاسب است. مذاهب یاد شده به شدت از استفاده از کلمه خلق پرهیز می‌کنند و خلق را منحصر به خالق می‌دانند. با این حساب، اشاعره و ماتریدیه در واقع سخنی جدای از سخن شیخ مفید نمی گویند، زیرا که شیخ مفید نیز معتقد بود که مکروه است که انسان نسبت به فعل و صنعتی که انجام می‌دهد، خود را خالق آن حساب کند و بگوید که من آن فعل و صنعت را خلق کردم! البته تفاوتی در تفسیر شیخ مفید با تفسیر برخی از اشاعره دیده می‌شود با این توضیح که در کلام شیخ مفید از جمله «إن الخلق یفعلون» استفاده و به طور واقعی به انسان منسوب شده است که می تواند پاسخی برای انکار برخی از اشاعره خاصه [[ابوالحسن اشعری]] نسبت به واقعی بودن انتساب افعال به عباد باشد که وی علاوه بر این که هیچ اعتقادی مبنی بر واقعی بودن نسبت میان فاعل کاسب و افعالش نداشت، مدعی بود که فاعل کسب حتی قادر نیست تا عناوین افعال را نیز تغییر دهد. | ||
[[محمد بن محمد بن حسن طوسى]] (597-672 ق) معروف به [[خواجه نصیرالدین طوسى]]؛ فیلسوف، متکلّم، و ریاضی دان بزرگ ایرانی در قرن هفتم هجری است. بزرگانی همچون [[علامه حلی]]، [[قطب الدین شیرازی]] و... از شاگردان وی بودند.این شخصیت بزرگ شیعی، صاحب آثار متعدد در حوزه های مختلف علوم می‌باشد که ازآن جمله می توان به : [[تجرید الاعتقاد]]، شرح الاشارات، اخلاق ناصری، [[تحریر اصول اقلیدس]] و... اشاره کرد. | [[محمد بن محمد بن حسن طوسى]] (597-672 ق) معروف به [[خواجه نصیرالدین طوسى]]؛ فیلسوف، متکلّم، و ریاضی دان بزرگ ایرانی در قرن هفتم هجری است. بزرگانی همچون [[علامه حلی]]، [[قطب الدین شیرازی]] و... از شاگردان وی بودند.این شخصیت بزرگ شیعی، صاحب آثار متعدد در حوزه های مختلف علوم می‌باشد که ازآن جمله می توان به: [[تجرید الاعتقاد]]، شرح الاشارات، اخلاق ناصری، [[تحریر اصول اقلیدس]] و... اشاره کرد. | ||
==تفسیر خواجه نصیر الدین طوسی از امر بین الامرین== | ==تفسیر خواجه نصیر الدین طوسی از امر بین الامرین== | ||
| خط ۶۸: | خط ۶۸: | ||
در نگاه این متکلم، افعال عباد یعنی افعالی که مختص عباد است. این یک اضافه ملکی و اختصاصی بین افعال و عباد است. بنا بر این، هر فاعلی نسبت به افعالش مسئول است و مورد محاسبه قرار خواهد گرفت. سید مرتضی مدعای خود را با استناد به آیه 286 [[سوره بقره]] ثابت می‌کند. | در نگاه این متکلم، افعال عباد یعنی افعالی که مختص عباد است. این یک اضافه ملکی و اختصاصی بین افعال و عباد است. بنا بر این، هر فاعلی نسبت به افعالش مسئول است و مورد محاسبه قرار خواهد گرفت. سید مرتضی مدعای خود را با استناد به آیه 286 [[سوره بقره]] ثابت می‌کند. | ||
وی در برابر این پرسش که: «ما القول فی أفعال العباد، هل هی مخلوقة أم لا؟ و این بیان [[امام صادق علیه السلام]] که فرمود: «أفعال العباد مخلوقة خلق تقدیر لا خلق تکوین أمر بین أمرین لا جبر و لا تفویض<ref> سید مرتضی،[[رسائل الشریف المرتضى]]، ج1، ص: 135</ref> می‌نویسد: :«أما أفعال العباد فلیست مخلوقة للَّه عز و جل، و کیف یکون خلقا له و هی مضافة الى العباد اضافة الفعلیة؟و لو کانت مخلوقة؛ لکانت من فعله، و لو کانت فعلا له، لما توجه الذم و المدح على قبحها و حسنها الى العباد، کما لا یذمون و یمدحون بخلقهم و صورهم و هیئتهم<ref>همان</ref>اما افعال عباد چون به عباد اضافه شده است، بنا بر این، مختص عباد است و اگر قرار بود خدا خالق افعال عباد باشد، اضافه آن به عباد معنا نداشت علاوه اگر افعال عباد از قبل خلق شده بود، پس فعلی از افعال الهی به حساب می آمد در این صورت، هیچ مدح و ذمی متوجه عباد نمی شد. | وی در برابر این پرسش که: «ما القول فی أفعال العباد، هل هی مخلوقة أم لا؟ و این بیان [[امام صادق علیه السلام]] که فرمود: «أفعال العباد مخلوقة خلق تقدیر لا خلق تکوین أمر بین أمرین لا جبر و لا تفویض<ref> سید مرتضی،[[رسائل الشریف المرتضى]]، ج1، ص: 135</ref> می‌نویسد::«أما أفعال العباد فلیست مخلوقة للَّه عز و جل، و کیف یکون خلقا له و هی مضافة الى العباد اضافة الفعلیة؟و لو کانت مخلوقة؛ لکانت من فعله، و لو کانت فعلا له، لما توجه الذم و المدح على قبحها و حسنها الى العباد، کما لا یذمون و یمدحون بخلقهم و صورهم و هیئتهم<ref>همان</ref>اما افعال عباد چون به عباد اضافه شده است، بنا بر این، مختص عباد است و اگر قرار بود خدا خالق افعال عباد باشد، اضافه آن به عباد معنا نداشت علاوه اگر افعال عباد از قبل خلق شده بود، پس فعلی از افعال الهی به حساب می آمد در این صورت، هیچ مدح و ذمی متوجه عباد نمی شد. | ||
همچنان که عباد به دلیل خلق صورت و هیئت فعل نیز مدح و ذم نمی شوند.بنا بر این، افعال عباد از نظر تقدیر از قبل خلق شده است چون تقدیر خلق جزء علم الهی است، ولی از نظر تکوین خلق نشده است، چون مربوط به فعل بشر است و این معنای امری میان دو امر است، نه جبر است و نه تفویض | همچنان که عباد به دلیل خلق صورت و هیئت فعل نیز مدح و ذم نمی شوند.بنا بر این، افعال عباد از نظر تقدیر از قبل خلق شده است چون تقدیر خلق جزء علم الهی است، ولی از نظر تکوین خلق نشده است، چون مربوط به فعل بشر است و این معنای امری میان دو امر است، نه جبر است و نه تفویض | ||