کاربر:Hoosinrasooli/صفحه تمرین

عبدالله بن تمیم قرشی حیری
نام کامل	تمیم بن عبدالله بن تمیم قرشی حیری
نام‌های دیگر	حیری
اطلاعات شخصی
محل تولد	نیشابور محله حیره
روز درگذشت	حدود 368 .ق
دین	اسلام، شیعه
شاگردان	شیخ صدوق محمد بن بابوی
فعالیت‌ها	محدث شیعی

تمیم بن عبدالله بن تمیم قرشی حیری، محدث شیعی. از اهالی محله حیره نیشابور می‌باشد و بخش عمده‏‌ای از زندگی را در آنجا به سر آورده است. پدرش از راویان حدیث بود و در پرورش علمی او نقش اساسی داشته است. احادیث فراوانی از امام رضا(علیه السلام) نقل کرده که بیشتر آنها در باره فضائل اهل‏‌بیت(علیه السلام) وارد شده است.

معرفی اجمالی

تمیم بن عبدالله بن تمیم قرشی حیری، محدث شیعی. لقب «حیری» منسوب به «حیره» است که در جغرافیای قدیم به سه مکان اطلاق می‌‏شده است. نخست شهری در سه فرسخی کوفه نزدیک نجف؛ دوم روستایی در فارس و سوم محله بزرگی در نیشابور. سوابق علمی او نشان می‌دهند که وی اهل نیشابور بوده و در محله «حیره» مسکن داشته است و در همین شهر احادیثی به‏ طور مستقیم از احمد بن علی انصاری(از همراهان امام رضا در سفر مرو) شنیده است. از تاریخ ولادت او اطلاعی در دست نیست ولی زمان درگذشت او با توجه به این‌که شیخ صدوق در 368هجری در «فرغانه»(بر وزن پروانه، از شهرهای ازبکستان) از او حدیث شنیده، می‏‌بایست در همین حدود یا اندکی پس از آن روی داده باشد.

از دوران کودکی و چگونگی تحصیلات او آگاهی درستی نداریم اما گمان می‌‏رود که وی در نیشابور پرورش یافته و بخش عمده‏‌ای از زندگی را در آنجا به سر آورده است. پدرش از راویان حدیث بود و در پرورش علمی او نقش اساسی داشته است. وی احادیث بسیاری از پدرش نقل می‏‌کند و از اساتید او غیر از پدرش، کسی دیگر شناخته شده نیست. وی هم‌چنین به واسطه پدرش از کسانی چون حمدان بن سلیمان نیشابوری و احمد بن علی انصاری (که خود از اساتید وی نیز بود) احادیث فراوانی از امام رضا(علیه السلام) نقل کرده که بیشتر آنها در باره فضائل اهل‏‌بیت(علیه السلام) وارد شده است. از شاگردان او تنها شیخ صدوق محمد بن بابویه را می‌‏شناسیم که با نقل احادیث او، بیش از همه وی را به آیندگان شناسانیده است. برخی از صاحب‌نظران در باره ارزش و صحت روایات او توقف نموده‏‌اند و حتی علامه حلی به پیروی از غضائری، با صراحت احادیث او را بی‏‌اعتبار معرفی کرده است. ولی بعضی دیگر از صاحب‌نظران با توجه به این که وی استاد شیخ صدوق بوده و صدوق در کتاب‏‌هایش با جمله «رضی الله عنه» از او تجلیل نموده است، بر صحت روایات او تأکید نموده‌‏اند. از او اثر تألیفی گزارش نشده است.

اساتید

پدرش از راویان حدیث بود و در پرورش علمی او نقش استادی وی را داشته است.

شاگردان

از شاگردانش تنها نام شیخ صدوق محمد بن بابویه را در برخی منابع ذکر کرده‌اند.

منابع

1. عیون اخبار الرضا(ع)، ج1ص25 حدیث51، وص56 حدیث198، وص92 حدیث30 و موارد متعدد دیگر؛
2. الخصال، ص267، باب الخمسه، حدیث2؛
3. التوحید، شیخ صدوق، ص74 حدیث 28، وص121 حدیث24، وص132 حدیث14، وص353 حدیث25، و موارد دیگر؛
4. خلاصه الاقوال، ص329؛
5. طرائف المقال، ج1ص161 شماره 818.

جعفر بن احمد علوی رقی عریضی
نام کامل	جعفر بن احمد علوی رقی عریضی
اطلاعات شخصی
روز درگذشت	حدود 315.ق
دین	اسلام، شیعه
استادان	ابوالحسن علی بن احمد عقیقی ابوعبدالله احمد بن محمد بن خلیل
شاگردان	احمد بن زیاد بن جعفر همدانی
فعالیت‌ها	محدث شیعی

جعفر بن احمد علوی رقی عریضی، محدث شیعی. مضامین روایات او در باره تشرف سی تن از رجال شیعه، به محضر امام عصر(عجل الله تعالی فرجه الشریف) در ایام حج در سال 293 هجری، و هم‌چنین در باره معراج پیامبر(صلی الله علیه) و برخی مناقب امیرالمؤمنین(علیه السلام) است.

معرفی اجمالی

جعفر بن احمد علوی رقی عریضی، محدث شیعی. در برخی از منابع حدیثی نام پدر او «محمد» آمده است. از لقب «رقی»(به فتح راء و تشدید قاف) بر می‌‏آید که وی حداقل مدتی در «رقه» واقع در ساحل فرات نزدیک موصل اقامت داشته است. اما آن‏‌طورکه از لقب «عریضی»(به ضم عین و فتح راء) استفاده می‌شود وی اصالتاً اهل «عریض» از روستاهای نزدیک مدینه بوده و ظاهراً نیاکان او از نوادگان امام صادق(علیه السلام) بوده‌‏اند. از جزئیات زندگی او هیچ گزارشی در منابع دیده نشده است، بنابراین تاریخ تولد، زمان وفات و چگونگی تحصیلات او بر ما مجهول است. شاید از آن ‏روی که شیخ صدوق با یک واسطه از او نقل حدیث می‌‏کند، بتوان وفات او را در اوایل سده چهارم در نظر گرفت. از او احادیث اندکی باقی مانده که آنها را از استادان خود ابوالحسن علی بن احمد عقیقی و ابوعبدالله احمد بن محمد بن خلیل نقل کرده است. مضامین روایات او در باره تشرف سی تن از رجال شیعه، به محضر امام عصر(عجل الله تعالی فرجه الشریف) در ایام حج در سال 293 هجری، و هم‌چنین در باره معراج پیامبر(صلی الله علیه) و برخی مناقب امیرالمؤمنین(علیه السلام) است. از شاگردان او احمد بن زیاد بن جعفر همدانی است که خود استاد شیخ صدوق بوده است. وی ظاهراً دارای اثر تألیفی نبوده است.

استادان

ابوالحسن علی بن احمد عقیقی و ابوعبدالله احمد بن محمد بن خلیل از استادان وی هستند.

شاگردان

در میان شاگردان وی تنها احمد بن زیاد بن جعفر همدانی هست که نامش در منابع ذکر شده است.

منابع

1. کمال الدین و تمام النعمه، ص470، باب 50 حدیث24؛
2. بحارالانوار، ج65صص76 و77؛
3. معجم البلدان، ج4ص114 ذیل عریض؛
4. طبقات اعلام الشیعه، ج1ص68.

Hoosinrasooli/صفحه تمرین
اطلاعات شخصی

جعفر بن احمد بن علی ایلاقی قمی، معروف به «ابن رازی». فقیه، نویسنده و محدث شیعی. در بعضی از منابع نام جد او قبل از نام پدرش به‏صورت «جعفر بن علی بن احمد» ذكر شده است. از معاصران و هم‏بحثان او در ری «شیخ صدوق»(م381ق) و «ابوالقاسم صاحب بن عباد»(م385ق) هستند، بنابراین وفات او می‏بایست در همین حدود و به ظن قوی در ری اتفاق افتاده باشد. از تاریخ تولد او اطلاعی در دست نیست. وی چنانكه از نسبت «ایلاقی» بر می‏آید اصالتاً از تبار تركان ازبكستان است. «ایلاق» یكی از شهرهای آباد و پر رونق بلاد ترك است كه در ده فرسخی «شاش» قرار دارد و به شهر «فرغانه»(بر وزن پروانه) متصل است. وی ظاهراً بخش نخست زندگی را در زادگاهش سپری كرده است و پس از تحصیلات ابتدایی، به قم آمد و سالیان چندی در آنجا به استماع حدیث پرداخت تا اینكه در فقه و حدیث تبحر یافت و به مقام استادی نائل آمد. سپس به «ری» آمد و این شهر را مسكن دائمی خود قرار داد. اقامت دائم او در ری سبب شد تا او را «ابن رازی»(بچه ری) لقب دهند. وی ظاهراً پیش از آنكه به قم و ری عزیمت كند مدتی نیز در بغداد به سر برد و در آنجا ضمن اینكه نزد «سهل بن احمد دیباجی بغدادی»(م380ق) احادیثی شنیده است، كسانی چون «ابوالفتح كراجكی»(م449ق)، «ابن غضائری»(م411ق) و «ابومحمد تلعكبری»(م385ق) نیز از او روایاتی فرا گرفته‏اند. وی در قم و ری از اساتیدی چون «احمد بن علی بن ابراهیم بن هاشم»(م.ح355ق)، «حسن بن محمد بن علی بن صدقه قمی»، «حسن بن حمزه علوی قمی»(م358ق)، «محمد بن حسن بن ولید قمی»(م343ق) و «ابوسعید عبدان بن فضل» بهره برده است و مناظرات امام رضا(ع) با اهل ادیان در حضور خلیفه «مأمون عباسی»(حكومت: 198 تا 218ق) را گزارش كرده است. شیخ صدوق روایات متعددی از او نقل كرده و هر بار با جمله «رضی الله عنه» از او تجلیل نموده است، بنابراین ستایش شیخ صدوق از او، می‏تواند دلالت بر حسن حال او داشته و از اینكه در منابع رجالی، تصریح به وثاقت او نشده است، نمی‏توان چهره علمی او را بی‏اعتبار دانست. «شیخ ابوالفتح كراجكی»(م449ق) نیز كه ظاهراً از شاگردان او در بغداد بوده، ستایش بلیغی از شخصیت او به عمل آورده تا آنجا كه وی را «عظیم الشأن» و از «بزرگان امامیه» به شمار آورده است. به گفته كراجكی، وی در قم و ری تألیفات فراوانی به رشته تحریر در آورد كه تعداد آنها به دویست و بیست اثر می‏رسد. از جمله تألیفات او «زهد النبی»، «العروس»، «المسلسلات»، «الغایات»، «المانعات من دخول الجنه»، «ادب الامام و المأموم» و «جامع الاحادیث النبویه» هستند. همچنین از دیگر تألیفات او كتاب «نوادر الاثر فی علی خیر البشر» است كه حدیث معروف «علی خیر البشر فمن ابی فقد كفر»(علی بهترین مردم است و هر كس باور ندارد كافر است) در آن با سندی صحیح آورده شده است. آثار و تألیفات یادشده هم اكنون موجود و در دسترس است. منابع: (التوحید، شیخ صدوق، ص88 حدیث1، وص417حدیث1؛ رجال طوسی، ص418 شماره 6036؛ الدروع الواقیه، سید بن طاوس، صفحات آخر؛ طبقات اعلام الشیعه، ج1صص68،69،71 و72؛ الذریعه الی تصانیف الشیعه، ج1ص386 شماره 1987، و ج5ص31 شماره 145، و ذیل عناوین كتابها؛ معجم رجال الحدیث، ج5ص51 شماره 2204؛ الانساب، سمعانی، ج1ص238، ذیل ایلاقی؛ معجم المؤلفین، عمر كحاله، ج3ص132)