ادریس بن احمد اشعری قمی

ادریس بن احمد اشعری قمی
نام کامل	حسن بن احمد بن ادریس بن احمد اشعری قمی
اطلاعات شخصی
محل تولد	قم
روز درگذشت	345ق.
محل درگذشت	قم
دین	اسلام، شیعه
شاگردان	شیخ صدوق
فعالیت‌ها	محدث شیعی

حسن بن احمد بن ادریس بن احمد اشعری قمی، محدث شیعی. وی فرزند فقیه و محدث مشهور احمد بن ادریس قمی و استاد شیخ صدوق است. وی در قم پرورش یافت و تحت تربیت پدرش رشد کرد و به تدریج به حد کمال رسید. احادیثی از او در باره فضیلت امام رضا (علیه‌السلام) نقل شده است.

معرفی اجمالی

حسن بن احمد بن ادریس بن احمد اشعری قمی، محدث شیعی. کنیه او در منابع ذکر نشده است. وی فرزند فقیه و محدث مشهور «احمد بن ادریس قمی» و استاد «شیخ صدوق» است و در باره وفات او این اندازه روشن است که بعد از پدرش و قبل از شیخ صدوق وفات یافته است، بنابراین دوران زندگی و حیات علمی او تماماً در سده چهارم بوده و احتمالاً در اواسط این سده حدود 345هجری زندگی را به انجام رسانده است. وی در قم پرورش یافت و تحت تربیت پدرش رشد کرد و به تدریج به حد کمال رسید. پدرش یکی از دانشمندان برجسته شیعه است که حتی صاحب‌نظران اهل سنت نیز، از پدرش به نیکی یاد کرده و او را «بزرگ مصنفین رافضیه» معرفی کرده‌اند.

برادرش حسین بن احمد بن ادریس از اساتید شیخ تلعکبری و «شیخ صدوق» بود که در منابع حدیثی، نام این‌دو با یکدیگر خلط می‌شود، اما تحقیقات نشان می‌دهد آنها دو شخصیت جدا از هم و با یکدیگر برادر بوده‌اند. وی در کنار برادرش، بیشترین بهره‌ها را از پدر برد و چنین می‌نماید که تا آخر عمر در قم اقامت داشت زیرا از رابطه او با اساتید و شاگردان شهرهای دیگر گزارشی دیده نشده است. وی در قم تمام آموخته‌هایی را که از پدرش داشت به دیگران انتقال داد و از او احادیث متعددی بر جای مانده که محتوای آنها غالباً عبادی و اخلاقی هستند. بعضی از این احادیث نیز در باره فضیلت امام رضا (علیه‌السلام) نقل شده است. در بعضی از روایات او آمده است که امام رضا (علیه‌السلام) به «ابی نصر بزنطی» فرمود: «به شیعیان من ابلاغ کن که ثواب زیارت من برابر با هزار حج تمتع است». ظاهراً وی در زمان خود از شخصیت‌های مورد اعتماد بود و شیخ صدوق در هنگام نقل حدیث از او با جمله «رضی الله عنه» تجلیل کرده است، و این مطلب، گویای آن است که وی از حسن سابقه برخوردار بوده و احادیث او می‌بایست قابل قبول انگاشته شود. از او اثر تألیفی بر جای نمانده است.

شاگردان

از شاگردان او تنها شیخ صدوق است که شنیده‌های او را برای آیندگان بازگو کرده است، مگر در یک مورد که محمد بن احمد بن داود قمی(استاد شیخ طوسی) نیز از او نقل حدیث کرده است.

منابع

1. تهذیب الاحکام، ج6ص85 حدیث169، وص109 حدیث194؛
2. الخصال، خصلت‌های سه‌گانه، ص110 حدیث80 و82؛
3. طرائف المقال، ج1ص164 شماره 841؛
4. عیون اخبار الرضا (علیه‌السلام) ، ج1ص233 حدیث24؛
5. کمال الدین و تمام التعمه، ص325، باب 33، وص388 باب42؛
6. مسند الامام الرضا (علیه‌السلام) ، ج1ص144.