احمد بن اسماعیل بن عبدالله قمی

احمد بن اسماعیل بن عبدالله قمی
نام کامل	احمد بن اسماعیل بن عبدالله قمی
نام‌های دیگر	ابوعلی بجلی معروف به «سمكه»
اطلاعات شخصی
محل تولد	قم
محل درگذشت	قم
دین	اسلام، شیعه
شاگردان	ابوالفضل محمد بن حسین بن عمید
آثار	كتاب العباسی كتاب الامثال رساله الی ابی‏‌الفضل بن عمید
فعالیت‌ها	فقیه ادیب محدث شیعی نویسنده

احمد بن اسماعیل بن عبدالله قمی، فقیه، ادیب، محدث شیعی و نویسنده کتاب‏‌هایی که نظیر آن نوشته نشد. نجاشی و دیگران او را اهل فضل و علم و ادب معرفی نموده‏‌اند. از جمله آثار او «کتاب العباسی» است که درباره تاریخ دولت عباسی به رشته تحریر در آمد.

معرفی اجمالی

احمد بن اسماعیل بن عبدالله قمی، ابوعلی بجلی معروف به «سمکه». فقیه، ادیب، محدث شیعی و نویسنده کتاب‏‌هایی که نظیر آن نوشته نشد. ولادت او در نیمه دوم قرن سوم هجری روی داد و وفات او پیش از 359هجری در قم اتفاق افتاده است. تبار او عرب بودند و در کوفه سکونت داشتند. پدرش «اسماعیل بن عبدالله» از شاگردان ویژه احمدبن ابی عبدالله برقی بود که در قم سکونت داشت و تحت تربیت برقی رشد یافت. وی نیز در قم پرورش یافت و نزد پدر و دیگر اساتید قم شاگردی نمود و بزودی در فقه و حدیث تبحر یافت.

وی در نگاه صاحب‌‌نظران کاملاً مورد اعتماد و راست‌گو معرفی شده است. نجاشی و دیگران او را اهل فضل و علم و ادب معرفی نموده‏‌اند. وی با این‌‌که فردی پرکار و نوشته‌‏های حدیثی بسیار داشته است اما اکنون احادیث اندکی از او در منابع شیعه به چشم می‏‌خورد، از این‌‏رو اساتید و شاگردان او را به‏ طور کامل نمی‌‏توانیم شناسایی کنیم. وی در قم گویا از احمد بن ادریس قمی روایت می‌‏گرفته است. چنانکه گاهی به‏ صورت مستقیم از «احمد بن ابی‌‏عبدالله برقی» نیز نقل حدیث می‏‌نموده است.

شاگردان

شاگردان او ابوالفضل محمد بن حسین بن عمید است که خود استاد جعفر بن قولویه قمی بوده است.

آثار

تألیفاتی فراوان و نیکو داشته است که به گفته ابن عمید نظیر آن تاکنون نوشته نشده است. از جمله آثار او کتاب العباسی است که درباره تاریخ دولت عباسی به رشته تحریر در آمد و به ده‏‌هزار ورقه می‏‌رسید. نجاشی گزارشات امین عباسی را از این کتاب مرور کرده است. از دیگر آثار او کتاب الامثال، رساله الی ابی‏‌الفضل بن عمید و چندین رساله دیگر است.

منابع

• رجال ابن داود، ص36 شماره 61، وص38 شماره 79؛
• رجال طوسی، ص417 شماره 6022؛
• رجال نجاشی، ص97 شماره 242؛
• طبقات اعلام الشیعه، ج1ص20؛
• معجم رجال الحدیث، ج2ص56 شماره 442.