برائت در حج ابراهیمی (مقاله)

برائت در حج ابراهیمی، از جمله مناسک عبادی، سیاسی و اجتماعی است. حج، علاوه بر آن که دارای احکام فردی و شخصی است، ابعاد سیاسی و اجتماعی گسترده‌­ای نیز دارد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران و با درایت امام خمینی این رکن، جان تازه‌ای به خود گرفت و توجه خاصی به آن شد. در این میان حکم فقهی «اعلان برائت از مشرکان» و دشمنان اسلام جایگاه ویژه‌­ای پیدا کرد و شیعیان و برخی از اهل‌سنت به پیروی از فتوای امام خمینی سعی بر اجرای آن داشته­‌اند. در علم فقه نیز مسأله تبری از مشرکین نوعی ارتباط خاص و منفی مسلمین با مشرکین است که نمود عینی آن را می‌­توان در «اعلان برائت از مشرکین» در حج دانست.

مفهوم برائت

برائت و تبرّی در برابر ولایت و تولّی، دو فرع از فروع دین، مسلمانان محسوب می‌شوند. در اصطلاح دینی، برائت به بیزاری از دشمنان خداوند اطلاق می‌گردد. استفاده از تعبیر «برائت از مشرکان» امروز به تلاش‌هایی اشاره دارد که در بُعد سیاسی و بین‌المللی حج به‌شکل اجتماعی و در مراسم برائت از مشرکان به‌طور عمومی در جهان اسلام و در عربستان سعودی در سرزمین منا به‌طور ویزه صورت می‌گیرد.