کاربر:Hoosinrasooli/صفحه تمرین

استان سیستان و بلوچستان
نام	استان سیستان و بلوچستان
کشور	ایران
تعداد جمعیت	۲۷۷۵۰۱۴ نفر
پراکندگی دینی	شیعه سنی

استان سیستان و بلوچستان، به عنوان پهناورترین استان ،در ناحیه جنوب شرق کشور واقع شده است . این استان دارای 1210 کیلومتر مرز خاکی با کشورهای پاکستان و افغانستان و 370 کیلومتر مرزآبی در کرانه های شمالی دریای عمان است . از شمال به استان خراسان جنوبی ، از جنوب به دریای عمان ، از شرق به کشورهای پاکستان و افغانستان و از غرب به استانهای هرمزگان و کرمان محدود شده است. مساحت استان 187502 کیلومترمربع است که 5/11 درصد از وسعت کشور را برمی گیرد.

تاریخچه

سرزمین اساطیری سیستان و بلوچستان از دو ناحیه شمال و جنوب تشکیل شده است. سیستان امروزی که قسمت شمالی استان را در برمی گیرد، در کتاب اوستا، یازدهمین سرزمینی است که " اهورامزدا " آفریده. همچنین زادگاه رستم دستان قهرمان حماسی شاهنامه فردوسی می باشد. سرزمین بلوچستان امروزی که ناحیه جنوبی استان را تشکیل می دهد، در قدیمی ترین اسناد تاریخی به اسم " مکا " مشهور بوده و در نوشته های هرودت تاریخ نگار یونانی از آن به عنوان " گدروزیا " یاد شده است.

در اساطیر ایران بنیان سیستان را به گرشاسب، یکی از نوادگان کیومرث نسبت داده اند. نام سیستان از نام اقوام آریایی " سکا " اخذ شده است. " سکاها " در حدود سال 128 قبل از میلاد، سیستان را به تصرف خود در آورده و در پهنه آن استقرار یافته اند.

" نیمروز " نام دیگر سیستان است. همچنین بنای بیشتر شهرهای سیستان را به پهلوانان اسطوره ای ایران چون زال، سام و رستم نسبت داده اند. زمانی سیستان جزو متعلقات دولت ساسانی به شمار می آمد که به دست اردشیر بابکان فتح شد و در سال 23 هجری قمری، مسلمانان عرب این سرزمین را فتح کردند.اولین فرمانروای معروف ایرانی این سرزمین بعد از اسلام، " یعقوب لیث " صفاری بود. بعد از صفاریان، سامانیان، غزنویان و سلجوقیان نیز هریک، مدتی در این سرزمین فرمان رانده اند.سرزمین بلوچستان امروزی که ناحیه جنوبی استان را تشکیل می دهد، در قدیمی ترین اسناد تاریخی به اسم " مکا " مشهور بوده و در نوشته های هرودت تاریخ نگار یونانی از آن به عنوان " گدروزیا " یاد شده است.به دنبال سقوط هخامنشیان توسط اسکندر مقدونی ( 230 پ- م ) وی مسیر بازگشت خود از هند را " گدروزیا " انتخاب کرده است. پس از ساسانیان توسط اعراب مسلمان، در زمان خلیفه دوم، اکثر مردم این سرزمین بلافاصله به اسلام گرویدند.

از زمان ساسانیان به بعد این سرزمین همواره جزیی از ایران محسوب می شد تا اینکه با دخالت بریتانیا در قرن نوزدهم میلادی عملاً به دو بخش غربی و شرقی تقسیم شد. از این به بعد بلوچستان مانند سایر ایالت ها و ولایت های کشور حکومت خان خانی داشت تا در سال 1307 ه.ش پس از شکست دوست محمد خان بارکزهی قدرت حکومت مرکزی در این خطه تثبیت شد.

جغرافیا

سیستان و بلوچستان ۱۱۰۰ کیلومتر مرز با کشور‌های پاکستان و افغانستان و ۳۰۰ کیلومتر مرز آبی با دریای عمان دارد و تنها استان ایران است که با پاکستان مرز مشترک دارد و همچنین به دلیل قرار گرفتن در موقعیت راهبردی و ترانزیتی از اهمیت فراوانی برخوردار است

این استان بیشتر آب و هوای گرم و خشک دارد، اما در عین حال از تنوع آب و هوایی و اقلیمی ویژه‌ای برخوردار است و مناطق کوهستانی، جنگلی و باتلاقی نیز در این استان پهناور به چشم می‌خورد.

دو منطقه متمایز

منطقه بلوچستان (جنوب استان)، نیز صدفی است که وسعت متنوع اش را با دریای عمان گره زده است. این وادی دارای طبیعتی کوهستانی می باشد. مناطق جنوبی استان با توجه به مجاورت با دریای عمان و بهره گیری از بادهای موسمی اقلیم متفاوتی دارند. بالا بودن میانگین دما و پایین بودن نوسانات آن از مشخصه های اساسی اقلیم منطقه است. با توجه به پایین بودن نزولات جوی و عدم وجود منابع برفی کوهستانی اکثر جریانات رودخانه ای، موقتی و فصلی بوده و در بخش وسیعی از استان منابع محدود آب های زیر زمینی تنها امکانات تامین آب محسوب می شوند. وجود مخروط آتشفشانی تفتان با ۳۹۴۱ متر ارتفاع در شمال بلوچستان مرکزی، شرایط اقلیمی متنوع و جالبی را فراهم آورده است. منطقه بلوچستان با ۱۷۲۳۰۵ کیلومترمربع وسعت و از شهرستانهای زاهدان ، میرجاوه ، خاش ، سراوان ، سیب و سوران ، مهرستان ، ایرانشهر ، سرباز ، دلگان ، نیکشهر ، قصرقند ، چابهار و کنارک تشکیل می گردد.

منطقه سیستان (شمال استان)، نگینی است برآمده از آبرفت های رودخانه هیرمند ، که بزرگ ترین دریاچه آب شیرین جهان را در خویش جای داده است. شریان حیاتی منطقه یعنی هیرمند نوسانات سالیانه قابل ملاحظه ای را نشان می دهد. وزش بادهای ۱۲۰ روزه که از اواخر بهار تا پایان تابستان می وزد در تشدید نیاز و خشکی محیط موثر است. منطقه سیستان شامل شهرستانهای زابل ، زهک ، نیمروز ، هامون و هیرمند می باشد و ۱۵۹۱۷ کیلومترمربع مساحت دارد.

همجواری استان با دو کشور افغانستان و پاکستان با وجود بازارهای مصرف بی رقیب از یک سو و شرایط خاص حاکم بر آن کشورها از سوی دیگر ، این استان را از اهمیت بسیاری برخوردار ساخته است

از سوی دیگر منطقه سیستان در حال حاضر به دلیل مواجهه با خشکسالی های پی در پی و قطع آب هیرمند به دلیل عدم تمکین کشور مقابل به موافقت نامه های دو جانبه و عدم رعایت حق آبه جمـهوری اسلامی ایران ، دچار مشکلات و چالش های فراوانی در بخش های اقتصادی و اجتماعی خود گردیده است.

ایجاد شرایط و امکانات لازم به منظور تغییر روند مذکور و حفظ و ماندگاری جمعیت به ویژه جمعیت جوان و تحصیل کرده در منطقه ، در برون رفت سیستان از مضعیت فعلی بسیار تاثیر گذار خواهدبود. اگرچه در سال های اخیر اقدامات بسیار ارزنده و مفیدی در این خطه برای جبران کاستی ها و مشکلات موجود انجام گرفته است ، لیکن برون رفت کامل از وضعیت موجود و برنامه ریزی برای توسعه اقتصادی منطقه ، نیازمند اقدامات و توجه بیشتری می باشد.

با توجه به کاهش توجیه اقتصادی فعالیتهای کشاورزی به دلیل خشکسالی و کاهش توجیه اقتصادی از یک سو و وجود مرزهای طولانی و بازار تقریباً بی رقیب در کشورهای افغانستان و پاکستان از سوی دیگر ، بخش صنعت ، معدن و بازرگانی با بهره گیری از شرایط فوق می تواند موجبات توسعه اقتصادی منطقه ، ایجاد اشتغال و در نتیجه کاهش مشکلات و چالش های اقتصادی و اجتماعی موجود در منطقه گردد.

همچنین این استان بعلت قرارگرفتن در کمربند فلززائی معدنی که از اروپا شروع و پس از گذشت از میناب و ارتفاعات جازموریان به سمت خاش و زاهدان ادامه می یابد، از منابع غنی معدنی در زمینه کانی های فلزی و غیرفلزی می باشد . مطالعات انجام شده نشان می دهــد که قابلیتهای مــعدنی از جمله توانمندیهای مهم توسعه استان بشمارمی آیند و بسیاری از کانسارهای فلزی و غیرفلزی شــناخــته شده ، می توانند مبنای صنایع بزرگ معدنی قرارگیرند . باتوجه به شرایط فعلی و لزوم استفاده از کلیه امکانات برای شکوفائی اقتصاد ملی ما را ناگزیر از شناخت این قابلیتها نموده و در بسیاری از موارد ، استفاده از آن حتی با وجــود محدودیـــتهای طبیعی بســیار منطــقی جلــوه می نماید.

منابع

• پیشینه تاریخی استان سیستان و بلوچستانchht-sb.ir، اخذ شده در تاریخ 1403/7/28 .
• سیمای عمومی استانnomads.ir، اخذ شده در تاریخ 1403/7/28.