کاربر:Hoosinrasooli/صفحه تمرین

استان آذربایجان غربی
نام	استان آذربایجان غربی
کشور	ایران
استان	آذربایجان غربی
تعداد جمعیت	۳۲۶۵۲۱۹ نفر
پراکندگی دینی	شیعه سنی

استان آذربایجان غربی، در شمال غربی کشور قرار دارد و مرکز آن شهر ارومیه است. این استان با احتساب دریاچه ارومیه حدود ۴۳۶۶۰ کیلومتر مربع مساحت دارد و در کل حدود 65/2 درصد از مساحت کل کشور را تشکیل می‌دهد.

این استان با داشتن حدود ۱۰۰۰ کیلومتر راه اصلی و بزرگراه که از شمالی‌ترین نقطه استان (مرز بازرگان) تا جنوبی‌ترین منطقه آن (بوکان) را به هم متصل می‌کند و از امکان ارتباطات زمینی مناسبی برخوردار است.

استان آذربایجان غربی از طرف شمال و شمال شرق با جمهوری آذربایجان و ارمنستان، از غرب با کشورهای ترکیه و عراق، از جنوب با استان کردستان و از شرق با استان آذربایجان شرقی و زنجان همسایه است. لازم به ذکر است؛ این استان تنها استانی است که با ترکیه مرز مشترک دارد. بخشی از این استان را مردم کُرد و بخش دیگررا مردم آذربایجانی تشکیل می‌دهند. همچنین اقلیت‌های آشوری و ارمنی هم در استان ساکن هستند در استان آذربایجان غربی علاوه بر زبان‌های کردی و ترکی آذربایجانی عده‌ای از مردم نیز به زبان‌های ارمنی و آرامی نو آشوری سخن می‌گویند.

تاریخچه

از نظر تاریخی، تاریخ باستانی آذربایجان با تاریخ قوم ماد درآمیخته‌است. قوم ماد پس از مهاجرت به ایران آرام آرام قسمت‌های غربی ایران از جمله آذربایجان را تصرف کردند. مقارن این ایام دولتهایی در اطراف آذربایجان وجود داشت که از آن جمله می‌توان به دولت آشور در شمال بین‌النهرین، دولت هیق در آسیای صغیر، دولت اورارتو در نواحی شمال و شمال غرب، اقوام کادوسی در شرق و کاسیان در حوالی کوه‌های زاگرس اشاره کرد. بعد از تأسیس دولت ماد، آذربایجان به ماد کوچک معروف شد و مشتمل بر شهرهای قدیمی همدان، ری، اصفهان و کرمانشاه بود.

گروهی معتقدند که نام آذربایجان گرفته شده از «آذرآبادگان» گرفته شده و به معنی سرزمین آتش است. بزرگ‌ترین آتشکده‌های زرتشتی در این منطقه بوده‌است و نمونه آن هنوز در باکو پایتخت جمهوری آذربایجان بجا مانده‌است. گروهی دیگر وجه تسمیه آذربایجان را مربوط به وجود سرداری به نام آتورپات یا اتروپاد می‌دانند. اینان معتقدند که که بعد از غلبه اسکندر مقدونی به ایران، سردار آتورپات در آذربایجان ظهور کرد و از اشغال آن توسط یونانیان ممانعت به عمل آورد. از آن به بعد این سرزمین به نام آتورپاتگان معروف شد. حکومت جانشینان آتورپات در آذربایجان در زمان اشکانیان نیز ادامه یافت و این منطقه توانست کماکان استقلال داخلی خود را در چهارچوب دولت اشکانی حفظ کند. سرانجام اردشیر بابکان بنیان‌گذار سلسله ساسانی بر حکمرانان محلی آذربایجان استیلا یافت و آنرا بصورت یک ایالت غیر موروثی اداره نمود.

موقعیت جغرافیایی

استان آذربایجان غربی یکی از استان های شمال غربی ایران است که از سمت شمال به کشور جمهوری آذربایجان، از سمت غرب به کشور ترکیه، از سمت جنوب غربی به کشور عراق، از سمت جنوب به استان کردستان، از سمت جنوب شرقی به استان زنجان و از سمت شرق به استان آذربایجان شرقی ختم می شود. مرکز این استان شهر ارومیه می باشد. این استان دارای 17 شهرستان به نام های ارومیه، اشنویه، بوکان، پیرانشهر، تکاب، خوی، چالدران، چایپاره، شوط، پلدشت، سردشت، سلماس، شاهین دژ، ماکو، مهاباد، میاندوآب و نقده است. همچنین این استان دارای 36 بخش، 36 شهر، 109 دهستان و 3728 آبادی نیز هست.

معرفی استان

استان آذربایجان غربی در شمال غربی کشور قرار دارد و مرکز آن شهر ارومیه است. در کناره غربی این استان،دریاچه ارومیه قرار دارد.این استان از شمال به جمهوری آذربایجان و ترکیه، از غرب به کشورهای ترکیه و عراق، از شرق به استان آذربایجان شرقی و استان زنجان و از جنوب به استان کردستان محدود است. مساحت استان بدون احتساب دریاچه ارومیه برابر ۳۷٫۰۵۹ کیلومتر مربع است که سیزدهمین استان بزرگ کشور محسوب می‌شود و ۲٫۲۵ درصد مساحت کل کشور را تشکیل می‌دهد. جمعیت استان آذربایجان غربی طبق سرشماری سال ۱۳۸۵ - ۲٫۸۷۳٫۴۵۹ نفر می‌باشد که ۴٫۰۸ درصد جمعیت کل کشور را در خود جای داده‌است و از این لحاظ هشتمین استان پرجمعیت کشور محسوب می‌شود. استان آذربایجان غربی یکی از مناطق کوهستانی کشور است . بر اساس ساختار طبیعی استان، اکوسیستم‌های ویژه‌ای از ترکیب گیاهان در سطوح مختلف پوشش گیاهی به وجود آمده‌است که اهم آنها به شکل جنگلها و مراتع خودنمایی می‌کنند.

مساحت

مساحت استان آذربایجان غربی به همراه دریاچه ارومیه حدود ۴۳۶۶۰ کیلومتر مربع است و بدون دریاچه حدود 37412 کیلومتر مربع است.

جمعیت

بر اساس سرشماری که در سال 1395 انجام شد، جمعیت این استان ۳٬۲۶۵٬۲۱۹ نفر است. ۴٫۰۸ درصد جمعیت کل این کشور در استان آذربایجان غربی قرار گرفته است، به همین دلیل 8امین استان پرجمعیت ایران است.

دریاچه ارومیه

در شمال غربی ایران و در منطقه آذربایجان واقع شده‌است دریاچه ارومیه، بزرگ‌ترین دریاچه داخلی ایران و دومین دریاچه آب‌شور دنیا است.آب این دریاچه بسیار شور بوده و عمدتاً از رودخانه‌های زرینه‌رود، سیمینه‌رود، گدار، باراندوز، شهرچای، نازلو و زولا تغذیه می‌شود. دریاچه ارومیه بزرگ‌ترین آبگیر دایمی آسیای غربی است که در شمال غرب فلات ایران قرار گرفته‌است. پارک ملی دریاچه ارومیه پس از مرداب انزلی، از جالب‌ترین و نغزترین زیستگاه‌های طبیعی جانوران در ایران به‌شمار می‌رود. آب دریاچه ارومیه بسیار شور و میزان نمک محلول در آن دو برابر اقیانوس‌ها است. به این دلیل، هیچ ماهی و نرم‌تنی به جز گونه‌هایی از سخت‌پوستان در آن زندگی نمی‌کنند و آب آن هیچ‌وقت یخ نمی‌زند. شناکنندگان نیز می‌توانند بر روی آب آن شناور بمانند. گِل دریاچه ارومیه خمیری سیاه‌رنگ و جزو گل‌های کلروره‌است که دارای خاصیت درمانی برای بیماری‌هایی چون رماتیسم و آرتروز ‌است.

مراسم سنتی

1. کوسا گلین: جشن آخر فصل زمستان که آذری می گویند از زمان حضرت ابراهیم (علیه‌السلام) این جشن برجای مانده است. جشنی که برای دور هم بودن و شادمانی برگزار می شود.
2. جشن خدیر نبی یا خضر نبی: این جشن در شب اول اسفند و به نیت امید و برآورده شدن آرزوها برگزار می شود. همگی دور هم جمع می شوند و مانند شب یلدا میوه و آجیل می خورند.
3. جشن انگور: زمان برگزاری این جشن در اواخر شهریور ماه است. این مراسم مخصوص مردم اهالی روستاست که بهترین انگورها انتخاب از سوی آنان انتخاب می شود.

اماکن زیارتی ومذهبی

مسجد جامع تکاب

این مسجد در سال ۱۳۳۲ هجری قمری به دستور سردار حسینعلی‌خان افشار در زمان سلطنت ناصرالدین‌شاه بنا گردیده است.

مسجد جامع روستای اغولبیک

مسجدجامع روستای اغولبیک به دستور یکی از اربابان محلی در سال ۱۳۳۲ هجری قمری احداث و هم اکنون بعد از گذشت چندین سال از قدمت آن بطور سالم و فاقد آثار ویرانی مورد بهره برداری قرار می‌گیرد.

کلیسای چهار طاق

در شمال غربی و کیلومتر ۳۶ شهرستان تکاب در روستای چهار طاق پایه‌های چهار ستون مخروبه وجود دارد که در نزد اهالی به کلیسا مشهور است. از نظر کارشناسان این بنا مربوط به دوره ساسانیان بوده و به یک آتشکده شباهت بیشتری دارد. پایه های اصلی طاق خراب شده و اطراف آن که در محل به کلیسا معروف می‌باشد توسط افراد سود جو برای گنج یابی به کلی ویران شده است.

ادیان، فرق و مذاهب

در اوایل دورهٔ اسلامی کردها و مسیحیان ساکنان منطقه ارومیه را تشکیل می‌دادند. اما به مرور در دوره‌های بعدی ترک‌ها به جمعیت ارومیه اضافه شدند و در دورهٔ ترکان غزنوی سپس ترکان سلجوقی ارومیه دارای جمعیت بالایی از ترکان شد.

در یک سند دست اول مربوط به سدهٔ ۱۲ق/۱۸م که عثمانی‌ها از مردم ارومیه مالیات می‌گرفتند، از مجموع ۱۵۰۶ مؤدی مالیاتی شهر ارومیه، ۱۴۵۳ مؤدی تُرک و ترکمن -که ۱۱۰ نفر از آنان کوچنده و ۱۳۴۳ نفر آنان یکجانشین بودند-، ۳۱ مؤدی کُرد، ۱۵ نفر یهودی، سه نفر مسیحی و چهار نفر بدون دین عنوان شده‌اند.

طبق یک مطالعه از ترکیب قومی خانوارهای نمونه و مورد بررسی در سطح شهر ارومیه که حدود سال ۱۳۷۹ انجام گرفت، ترک‌زبانان ۸۵٫۷ درصد خانوارهای نمونه را به خود اختصاص داده و کردزبانان حدود ۱۰٫۵ درصد بوده‌اند. در این آمارگیری نمونه‌ای درصد آشوری‌ها، فارس‌زبان‌ها و ارمنی‌ها در شهر ارومیه به ترتیب ۱٫۷، ۱٫۶ و ۰٫۵ بود.

طبق آمار منتشره در سال ۱۳۷۶ هجری شمسی ۶۳ درصد شهرستان ارومیه را مسلمانان شیعه دوازده‌امامی، ۳۶ درصد را مسلمانان سنی شافعی و حنفی و همچنین یک درصد را مسیحیان آشوری و ارمنی تشکیل می‌دادند.

منابع

• معرف استان آذربایجان غربی mizanonline.ir، تاریخ درج مطلب 02 فروردين 1397، اخذ شده در تاریخ 1403/7/30.
• سازمان ملی استانداردurmieh.inso.gov.ir،اخذ شده در تاریخ 1403/7/30.