تفسیر نور (کتاب)
تفسیر نور دورهٔ کامل تفسیر قرآن از محسن قرائتی است که شامل کل قرآن بوده و در 12 جلد عرضه شده است.. تکیه این تفسیر بر نکته‌ها و پیام‌های آیات قرآن است. این مجموعه به زبان فارسی، ساده و روان نگاشته شده است. هدف از تدوین این تفسیر به گفتهٔ مفسر در مقدمهٔ مجلد اول این بوده تا درس‌هایی از قرآن را که قابل ترجمه به زبان‌های زنده دنیا باشد به صورت تابلو و پیام در آورد. بیشتر پیام‌ها و درس‌ها از متون تفاسیر معتبر شیعه و سنی استفاده گردیده، به مطالبی که راه‌گشای زندگی و قابل عرضه در جامعه مسلمین باشد پرداخته شده است. سید مهدی روحانی در تقریظ خود بر تفسیر نوشته است: پس از ترجمه هر آیه به زبان ساده و رسا به شرح محتوای آن آیه با بیان نکاتی که آنها را پیام آیه نامیده، پرداخته است، این نکات در حقیقت روشنگر روح تفسیر و شرح و بسط آن می باشد و انصافا در بسیاری از موارد نکات و برداشت‌های ایشان ابتکاری و تازگی دارد.
شیوهٔ ارائه
مطالب این تفسیر در قالب پنج عنوان ارائه شده است.
1- متن آیه، که با رسم الخط عثمان طه و با اعراب کامل تایپ و چندین بار مورد دقت قرار گرفته است.
2- ترجمهٔ هر آیه، که بصورت گروهی و زیر نظر مؤلف محترم و با استفاده از بهترین ترجمه‌های موجود (حداقل 6 ترجمه) نگارش یافته و به جهت گویایی و روانی آن، مطالب توضیحی در صورت لزوم در میان پرانتز آمده است.
3- نکته‌ها، که امور زیر در این قالب عرضه گردیده است:
الف) بیان ریشه و ترجمه لغات مشکل آیه؛
ب) بیان شأن نزول آیه که در فهم محتوای آن نقش کلیدی داشته است؛
ج) بیان آیات مرتبط با آیه که در فهم موضوعی قرآن تأثیر به بسزایی دارد.
د) بیان روایات، ذیل آیه، که در این بخش با توجه به گستردگی روایات، تنها به ذکر نمونه‌هایی بسنده شده است.
ه) طرح برخی پرسش‌ها و پاسخ‌گویی به آنها.
4- پیام‌ها که مقصود اصلی مؤلف از این تفسیر، همین بخش بوده است تا نشان دهد قرآن کتاب زندگی بشر در همهٔ عصرها و برای همه نسل‌هاست. البته مستند برداشت‌های مؤلف چنانکه در پایان هر پیام آمده است، یکی از موارد ذیل می‌باشد:
الف) مفردات کلمات هر آیه؛
ب) عبارتی مرکب از چند کلمه؛
ج) رابطهٔ هر آیه با آیات قبل.
5- پاورقی که نشانی آیات و روایات و کتب تفسیری را به اختصار آورده است. همچنین مطالبی مربوط به آیه که در قالب نکته‌ها و پیام‌ها نمی‌گنجد در پاورقی ذکر شده است.
امتیازات تفسیر
1. از اصطلاحات فنی، ادبی، فقهی، کلامی و فلسفی احتراز شده است و تنها درس‌هایی از قرآن که قابل ترجمه به زبان‌های زنده دنیا به صورت تابلو و پیام باشد آورده شده است.
2. از تفسیر به رأی احتراز شده و از متن آیات و روایات امامان معصوم استفاده شده است.
3. بیشتر پیام‌ها و درس‌ها از متون تفاسیر شیعه و سنی استفاده شده است و برخی نکات از مؤلف یا همکاران بوده است. مؤلف می‌نویسد: در سال 1378 ش برای تجدید چاپ جلد اول، یک بار دیگر تفسیر نور را با دقت مطالعه کردم، مطالبی را حذف یا ادغام نموده و مطالب جدید را که به ذهن خود یا از تفسیر راهنما و نخبة التفاسیر، استفاده کرده‌ام اضافه نمودم.
4. با وجود اختصار دارای بحثهای موضوعی نیز می‌باشد مانند ج 1 ص 339 ذیل آیه 216 بقره، جهاد در ادیان دیگر، بحثی پیرامون هدایت و ضلالت ج 6 ص 227 ذیل آیه 97 سوره رعد، عوامل آرامش و دلگرمی ذیل آیه 28 سوره رعد ج 6 ص 231.
منابع تفسیر نور
دراین مجموعه تفسر به دوازده تفسیراز تفاسیر شیعه و سنی، مراجعه شده مانند: تفسیر فی ظلال، تفسیر مراغی، تفسیر فخر رازی، تفسیر قرطبی، تفسیر مجمع البیان، تفسیر نور الثقلین، تفسیر صافی، تفسیر المیزان، تفسیر نمونه، تفسیر کشاف، تفسیر اطیب البیان و تفسیر فرقان.