جماعت کفتاریون
 | این مقاله هماکنون برای مدتی کوتاه تحت ویرایش عمده است. این برچسب برای جلوگیری از تعارض ویرایشی اینجا گذاشته شدهاست، لطفا تا زمانیکه این پیام نمایش داده میشود ویرایشی در این صفحه انجام ندهید. این صفحه آخرینبار در ۱۳:۱۲، ۷ مه ۲۰۲۴ (ساعت هماهنگ جهانی) (۶ ماه پیش) تغییر یافتهاست؛(الگو:پاکسازی) لطفا اگر در چند ساعت اخیر ویرایش نشده است، این الگو را حذف کنید. اگر شما ویرایشگری هستید که این الگو را اضافه کرده است، لطفا مطمئن شوید آن را حذف یا با {{در دست ساخت}} جایگزین میکنید. |
| جماعت کفتاریون | |
|---|---|
 | |
| نام جریان | معهد الشام العالي للعلوم الشرعية واللغة العربية والدراسات والبحوث الإسلامية |
| رهبران | احمد کفتارو |
جماعت کفتاریون یکی از جریان‌های مشهور دینی در سوریه را می‌توان جریان منسوب و منتسب به شیخ احمد کفتارو، مفتی اسبق سوریه دانست. این گروه به‌عنوان کفتاریون یا «جماعت ابوالنور» خوانده می‌شوند. آنان از این جهت به‌عنوان جماعت ابوالنور خوانده می‌شوند که شیخ محمد امین کفتارو با اصالت کردی، از مشایخ نقشبندی در مسجدی موسوم به «جامع ابوالنور» ـ نام یکی از مجاهدان در جنگ‌های آزادسازی قدس از صلیبیان ـ فعالیت می‌کرد. فعالیت‌های شخصی شیخ احمد کفتارو توانست رشد او را در فضای معاصر سوریه رقم زند. او به تدریج تلاش کرد تا فعالیت‌های آموزشی ـ تربیتی را از راه نهادسازی توسعه داده و تأثیرگذاری خود را در سطح ملی تعریف کند. بی‌شک دستیابی او به منصب افتای عام سوریه هم این امر را تقویت کرد. به‌گونه‌ای که جریان فکری خاصی را ایجاد کرد.
فعالیت‌های مؤسس
شیخ احمد کفتارو در محضر پدرش شیخ محمد امین کفتارو و دیگر مشایخ طریقت نقشبندی در دمشق تربیت شد. او پس از مدتی که در دارالفتوی در القنیطره به تدریس تعالیم دینی می‌پرداخت، در سال 1949 م، به تأسیس آموزشکده‌ای با عنوان «معهد الأنصار الثانوی» پرداخت. در سال 1951 م، به‌عنوان مفتی شافعیان دمشق برگزیده شد. او عضو تشکل اجتماعی ـ سیاسی «رابطة علماء الشام» نیز بود که به سال 1946 م، تأسیس شده بود. این تشکل به‌خاطر رشد نقش احزاب سیاسی دوام پیدا نکرد. او همچنین جمعیت خیریه‌ای در سال 1952 م، تأسیس کرد. این امر حلقۀ مریدان او را توسعه داد. چنانکه، ارتقای جایگاه او ادامه یافت و در سال 1964 م، به‌عنوان مفتی عام برگزیده شد و این تصدی تا سال 2004 م، ادامه داشت. این جایگاه توانست زمینه‌ساز تقویت فعالیت‌های نهادی برای جماعت او شود. ایشان درسال 1964 م، به تأسیس «معهد بدر» به‌عنوان آموزشکدۀ تعلیمات دینی برای زنان مبادرت جست. کفتارو در سال 1971 م، اقدام به تأسیس «مجمع ابوالنور» کرد. او برای نخستین بار آموزش دانشگاهی برای زنان و مردان را راه انداخت. با توسعۀ فعالیت این نهاد آموزشی درسال 1975 م، شاهد تأسیس آموزشکدۀ دینی (المعهد الشرعی) و در سال 1985 م، شاهد تأسیس دانشکدۀ تبلیغ دینی (کلیة الدعوة الإسلامیة) بود. این امر توانست نفوذ جماعت او در طبقۀ متوسط را تقویت کند. فارغ‌التحصیلان این نهاد آموزشی نه تنها در مراکز مختلف سوریه حضور یافتند؛ بلکه برخی از آنان به تأسیس و ادارۀ شعب آن در کشورهای آسیای مرکزی پس از فروپاشی شوروی سابق و دیگر فعالیت‌ها در اروپای شرقی پرداختند.
ترکیب سه مجمع
سرانجام «مجمع ابوالنور الاسلامی» همراه با دو نهاد «مجمع السیدة الرقیة» و «مجمع الفتح الاسلامی» در آوریل 2011 م، با یکدیگر ترکیب شدند و با حکم بشار اسد تحت عنوان «معهد الشام العالي للعلوم الشرعية واللغة العربية والدراسات والبحوث الإسلامية» به‌عنوان نهادی رسمی و با مدرک معتبر حکومتی شناخته شدند. در نهایت، در سال 2017 م، نهاد مزبور با حکم بشار اسد با عنوان دانشگاهی «جامعة بلاد الشام للعلوم الشرعية» شناخته شد که دکتر محمد شریف صواف ریاست این شعبه را به دست دارد. مجمع شیخ احمد کفتارو به‌عنوان بخشی از دانشگاه مزبور دارای شش دانشکده است:
- دانشکدۀ دعوت و مطالعات اسلامی به ریاست دکتر بسام عجک؛
- دانشکدۀ زبان عربی؛
- دانشکدۀ اقتصاد اسلامی؛
- دانشکدۀ حقوق؛
- دانشکدۀ فقه و قانون به ریاست دکتر محمد انس دوامنه؛
- دانشکدۀ اصول دین به ریاست محمد وهبی سلیمان.
مواضع سیاسی
نفوذ این جماعت عمدتاً در دمشق و حلب است. اما در شهرهای دیگر مانند حمص، ادلب و دیرالزور و ... محدودتر بوده است. رویکرد این جماعت به نظام سیاسی حاکم در زمان حافظ اسد و پسرش، عمدتاً رویکردی ایجابی بوده است. پس از فوت احمد کفتارو در سال 2009 م، مواضع حمایت‌گرایانه‌ی وی از حکومت، نتوانست به همان صورت در پیروانش استمرار یابد. چنانکه، اختلافات داخلی شدیدی در مؤسسه و ورثۀ او رخ داد. صلاح کفتارو وصی او بود. اما محمود کفتارو از جماعت زید و محمد حبش همسر نوادۀ احمد کفتارو در مقابل او قرار گرفتند و انشقاق بزرگی در جماعت کفتارو ایجاد کردند. تا جایی که، دکتر محمد حبش و بسیاری از جماعت مزبور به شورش‌های علیه نظام سوریه پیوستند.
شخصیت‌ها
جماعت کفتارو توانست شخصیت‌های فراوان و تأثیرگذاری را کنار هم جمع کند. آنان در عرصه‌های مختلف تبلیغی و معنوی و نیز اجتماعی ـ سیاسی فعالیت دارند. از آن جمله: عمر صباغ، نظمی دسوقی، رمضان الدیب، احمد راجح، صالح السقا، احمد الجزائری، محمد خیر صباغ، محمد عدنان الأفیونی، نذیر شخاشیر، محمن حسن الحمصی، زیاد الدین الایوبی، بسام صباغ و محمد شریف صواف.
جستارهای وابسته
منابع
- ر. ک: ذبیح‌الله نعیمیان، جریان‌شناسی سوریه، انتشارت مجمع تقریب مذاهب اسلامی، قم 1402 ش.