محقق کرکی
 | این مقاله هماکنون برای مدتی کوتاه تحت ویرایش عمده است. این برچسب برای جلوگیری از تعارض ویرایشی اینجا گذاشته شدهاست، لطفا تا زمانیکه این پیام نمایش داده میشود ویرایشی در این صفحه انجام ندهید. این صفحه آخرینبار در ۱۱:۲۲، ۴ اکتبر ۲۰۲۱ (ساعت هماهنگ جهانی) (۳ سال پیش) تغییر یافتهاست؛ لطفا اگر در چند ساعت اخیر ویرایش نشده است، این الگو را حذف کنید. اگر شما ویرایشگری هستید که این الگو را اضافه کرده است، لطفا مطمئن شوید آن را حذف یا با در دست ساخت جایگزین میکنید. |
| نام | محقق کرکی |
|---|---|
| نام کامل | علی بن حسین بن عبدالعالی کَرَکی جبل عامِلی |
| القاب | محقق ثانی • محقّق کَرَکی |
| نام‌های دیگر | کرکی، علی بن ح‍س‍ی‍ن‌م‍ح‍ق‍ق ثانی، علی بن ح‍س‍ی‍ن‌م‍ح‍ق‍ق کرکی، اب‍وال‍ح‍س‍ن علی بن ع‍ب‍دال‍ع‍ال‍ی‌م‍ح‍ق‍ق کرکی، ن‍ورال‍دی‍ن علی بن عبدالعالی علی بن عبدالعالی کرکی |
| محل زندگی | لبنان • عراق • ایران |
| اساتید | علی بن هلال جزایری، محمد بن داود بن مؤذن جزینی، شمس الدین محمد بن خاتون عاملی، سید حیدر عاملی، احمد بن علی عاملی و... |
| شاگردان | جمال الدین بن عبد الله حسینی جرجانی، سید شرف الدین سماک عجمی، شهید ثانی، شیخ احمد بن محمد بن خاتون عاملی، سید نعمت الله جزایری، شهید ثانی و... |
| آثار و تألیفات | جامع المقاصد، منهج السداد، حاشیه بر مختلف الشیعه، نفحات اللاهوت در لعن جبت و طاغوت و... |
| فعالیت | اصلاحات دینی در مقام شیخ الاسلامی، بازگرداندن «أشهد ان علیاً ولی الله» و «حی علی خیرالعمل» به اذان؛ اقامه نخسیتن نماز جمعه در عصر صفویه |
| شهر وفات | نجف |
| تاریخ وفات | عید غدیر در ۹۴۰ق |
شیخ علی بن عبد العالی کرکی،معروف به محقق کرکی یا محقق ثانی،از فقهای جبل عامل و از اکابر فقهاء شیعه است.در شام و عراق نجف تحصیلات خود را تکمیل کرده و سپس بدعوت شاه اسماعیل به ایران آمدودر زمان شاه طهماسب منصب شیخ الاسلامی برای نخستین بار در ایران به او تفویض شد. منصب شیخ الاسلامی بعد از محقق کرکی به شاگردش شیخ علی منشار،پدر زن شیخ بهایی رسید و بعد از او،این منصب به شیخ بهایی واگذار شد.فرمانی که شاه طهماسب به نام او نوشته و به اواختیارات تام داده،در حقیقت او را صاحب اختیار واقعی و خود را نماینده اودانسته است،معروف است.
آمدن محقق ثانی به ایران و تشکیل حوزه درسی در قزوین و سپس در اصفهان،وپرورش شاگردانی مبرز در فقه،سبب شده که برای نخستین بار پس از دوره صدوقین(پدروپسر)،ایران مرکز فقه شیعه بشود.محقق کرکی میان سالهای 937-941درگذشته است.محقق کرکی شاگرد علی بن هلال جزائری و او شاگرد ابن فهدحلی بوده است.
عالمان بزرگی چون شهید ثانی و سید نعمت الله جزایری از شاگردان بارز او هستند. اثر مهم فقهی محقق کرکی، جامع المقاصد فى شرح القواعد می باشد.
تولد و تحصیل
در یك خانوادة صمیمی در روستای كرك از روستاهای جبل عامل لبنان كودكی به دنیا آمد. سال 865 یا 870 بود كه خانة سادة عز الدین حسین به نور جمال كودكی شیعی نورانی شد. پدرش نام وی را «علی» گذاشت و او با نشانی از تشیّع در اولین قدمهای زندگی پیش رفت و «نور الدین» لقب گرفت. دوران كودكی او به پاس مراقبت مادر و تلاش پدر بخوبی گذشت و محیط خانواده اسلامی آنان در او تأثیر شگرفی گذاشت.
پس آموزشهای ابتدایی به حوزه علمیه كرك و در جرگة دانش پژوهان علوم اسلامی وارد شد. درس و بحث و مطالعه از او طلبه‌ای جوان و دوست داشتنی ساخت و با تقوای الهی بر گزمه‌های سپاه شب پرستان حمله برد و به تهذیب نفس همگام با تحصیل همت گماشت. پس از آن به روستای «میس» رفت و با تلاش پیگیر، از استادان آن حوزه شناخته شد. شهید ثانی یكی از شاگردان آن حوزه بود كه شرایع الاسلام و قواعد را نزد او فرا گرفته است. [۱]
چندی نیز در« جبع» لبنان به تحصیل مشغول بود و پس از آشنایی و به دست آوردن تجارب و علوم در حوزه علمیه «جبل عامل» رهسپار حوزة دمشق شد. آنگاه از دمشق راهی بیت المقدس شد و لختی از زمان را نیز به تحقیق و دانش اندوزی در شهر الخلیل گذراند و سپس بار خود را بسته، رهسپار مركز حوزه اهل سنت در مصر گردید. این سفرها و دیدار حوزه‌های گوناگون از او مردی حزیم و دانشمندی خوش اندیشه ساخت و شخصیت او را چنان زیبا ترسیم كرد كه عاقبت یكی از بزرگترین دانشمندان قرن دهم به شمار آمد و به محقق ثانی، مولای مروّج، محقق كركی و شیخ علایی شهرت یافت.
زندگی علمی علی بن عبد العالی كه در این زمان از دانشمندان بلند مرتبه جبل عامل بود زیبا و شیرین و مساله آموز می‌گذشت. او در پی ورود به سرزمینی تازه توشه‌ای از خرمن اندیشمندان آن سامان بر می‌گرفت و باز سوار بر گردة سفر، بار و بنه به سویی دیگر می‌كشید و این بار حوزه مصر را به سوی عراق و حوزه نجف اشرف ترك گفت و به سرزمین ولایت و آستان امامان معصوم وارد شد.
پانویس
- ↑ التنبيهات العليّه، شهيد ثاني، تحقيق صفاء الدين بصري، ص 28 (چاپ اول آستان قدس رضوي، 1371 ش)