عقیدة البرهانیة والفصول الایمانیة (کتاب)

نویسنده این صفحه در حال ویرایش عمیق است.

یکی از نویسندگان مداخل ویکی وحدت مشغول ویرایش در این صفحه می باشد. این علامت در اینجا درج گردیده تا نمایانگر لزوم باقی گذاشتن صفحه در حال خود است. لطفا تا زمانی که این علامت را نویسنده کنونی بر نداشته است، از ویرایش این صفحه خودداری نمائید.
آخرین مرتبه این صفحه در تاریخ زیر تغییر یافته است: ۱۴:۰۳، ۱۸ دسامبر ۲۰۲۱؛

کتاب العقیدة البرهانیة والفصول الایمانیة

نام نويسنده	ابوعمرو عثمان السلاجی
موضوع	اسلام ـ کلام
زبان کتاب	عربى‌
ناشر	مؤسسة المعارف للطباعة والنشر
سال نشر	2008م
تعداد جلد	تک جلدی
مکان چاپ	بیروت - لبنان

عقيدة البرهانية والفصول الایمانیة امام ابوعمرو عثمان عسلالگی (ج 574 هجری قمری )، عقیده ای است مختصر از سیره اهل سنت اشعری که متصف به برهان ایمان است. کوچکی، سادگی سبک و جامعیت کلیت آن در اصول اشعری ، مورد قبول و تأیید علمای اهل سنت و گروه سازنده آن در سایر کشورهای مراکشی و اسلامی قرار گرفته است. شرقي، البته در مساجد و مدارس درس مي‌داد و بسياري از دانشمندان را توضيح مي‌داد و كتاب‌هايش را در اندلس ، مراكش ، تونس و الجزاير گسترش می‌داد

دلیل نوشتن کتاب

شاگردش خیرونه (متوفی 594 هجری قمری ) که بانوی صالح و زاهد اندلسی بود، از او خواست که مطالبی را در علم کلام بیاموزد که ایمان او را از انحراف در امان دارد و این مطالب را در لوحی برای او می نوشت تا آن را حفظ کند.
و این رویه ادامه داشت تا کامل شد، پس آن را برهانیه نامیدند: « این زن زاهد توانست آنچه را که مردان نزدیک به ابوعمرو می توانستند به دست آورد. نه، پس او را وادار به نوشتن و تألیف کرد بعد از اینکه او از آن فرار می کند و تا آخر عمر از او می ترسد و از این رو اعتبار انتشار و پخش نظرات و مواضع شیخ خود را در همه کشورها دارد. » پسر مومن شاگرد عسلالگی: می گوید « در فاس بودزنی به نام خیرونه و از زنان صالح و مطیع و زاهد و غافل و مؤمن بود و او را تسبیح می‌داشت و به او احترام می‌گذاشت و به مجلس او تمسک می‌کرد و لوح دومی داشت و این عمل او بود تا اینکه او عقیده ای را کامل کرد و نوشت و درباره آن نوشت و آن را تظاهرات نامیدند و بسیار به دست مردم رسید. » [2]

موضوع کتاب

آن را به هجده باب تقسيم كرده و با توجه به اين ابواب، آن را به پنج باب تقسيم كرده است: 1. فیزیک: نویسنده در آن دیدگاه خود را در تعریف جهان و اینکه همه چیز هست جز خداوند تبارک و تعالی ذکر کرده است. 2. الهيات : واستنباط شروع به اثبات وجود سازنده و پا و مبناي خود، اثبات صفات خداوند متعال و مقاطعي مي كند، سپس به صحبترؤيت خداي متعال مي پردازد وايجاد تجارت و عدل الهي صحبت مي كند. 3. پیشگویی ها: بیان شد که گایزاک نیز فرستادن رسولان و حمایت آنها از معجزات، در مورد معجزه و شروط و صحبت در مورد عصمت انبیا و رسولان و بیان معجزه حضرت محمد (ص) است. ) و سپس بقیه صوت از نشر حشر و عذاب قبر و سؤال از دو فرشته و ترازو مستقیم و لگن و شفاعت و نیز نیاز به ایمان به اخبار آخرت را به تفصیل ذکر کرد. 4. احكام قضاوت: سپس به صحبت در مورد احكام امر پرداخت و مبناي احكام را سه كتاب و سنت و اجماع دانست و اينكه ايمان در مجموع عقيده است. 5. امامت : در آن از شرایط امامت و نحوه اقامه آن و احکام آن صحبت کرده است و شرط آن نیست که با نص ثابت شود، بلکه با نص یا اجتهاد ثابت شود، سپس صحبت کرده است. در مورد شایستگی صحابه و اینکه آنها خلفای راشدین و امامان مهدی هستند. آل Salji می گوید: " این باور است Ahlus سنت وال Jama'ah برای به خاطر اختصار، که جانشین دریافت شده از سلف ، هیچ کس نمی توانیم به نادان از آن است. " سپس او آن را با تضرع به این نتیجه رسیدند صلوات و درود بر پیامبر. [3]

شرح‌هایی برکتاب

از جمله شروح ذکر شده است: [4] 1. شرح ابی عبدالله الکتانی (متوفی 596 هجری قمری ) و یفرانی آن را در بررسی های ذهنی به او نسبت داده است. 2. شرح الرائینی (متوفی 598 هجری قمری ) که الحبتی در نامه ای در شرایط ذکر کرده است. 3. شرح ابن الزق (در سال 612 هجری در قید حیات بود ) ولی مفقود است، مدونی در تفسیر خود از او نقل کرده است. 4. شرح پروفسور الخفاف (متوفی 7 هجری قمری) را المرکچی در دم و متمم ذکر کرده است و نسخه های متعددی از آن به صورت خطی موجود است و آن را «شرح الاعتقاد» نامیده است. خدایی که با توانایی خود احادیث را اختراع کرد و غیره. عبدالله محمد حبشی در کتاب خود : «حاشیه‌ها و پاورقی‌های گردآورنده» با عنوان: «اعتقاد مشهود» ج 2/ص: 1203 اشاره کرده و به این نکته اشاره کرده است که به آن «اعتقاد ادله‌ای» نیز گفته می‌شود (شبهات نازل شده: 1158). / کتابخانه ملی مصر ) - انتشارات بنیاد فرهنگی در ابوظبی / 2004. 5. شرح ابن بازی (متوفی 673 ق ) که در آن از ابن الکتانی نقل شده است، ولی متن آن مفقود است و آن را شرح عقیده ی حجیه می گویند. 6. شرح الیافرنی (متوفی 734 ق ) و آن را «تحقیقات عقلی فی شرح معانی الاعتقاد» که ابوالحسن التنجی در میان مؤلفان الیافرنی ذکر کرده است. 7. شرح العقبانی (متوفی 811 هجری قمری ) تألیف ابوعثمان سعید بن محمد بن العقبانی و توسط نزار حمادی در کتابی به نام: «اعتقاد و ابواب الایمان ابوعمرو عثمان السلجی» چاپ شده است. با شرح عقیده ی تشریعی ابن العقبانی» به اعتبار مؤسسه المعارف للطباعه و النشر بیروت - چاپ اول /2008م. علاوه بر برخی توضیحات و اختصارات دیگر: مانند مختاسر جزولی (متوفی: 10 هجری) و تقید السمالی (متوفی: 9 ق)، شرح محمد بن عبدالرحمن المدیونی (متوفی: 966 ق. ) شرح الجدموی ، شرح تنبکتی و نظام الحبتی .

منابع

• مرکز مطالعات و تحقیقات گره ابی الحسن اشعری.

2. ↑ ابن مؤمن فی الراغب علی المدیونی، شرح 60-61، به نقل از عثمان السلجی و مکتب اشعری او، دکتر جمال آل البختی، ص 186. 3. ↑ عثمان السلجی و عقاید اشعری او: جمال البختی - ص: ۵۶۵. 4. ↑ عثمان السلجی و عقیده اشعری او، ص 181 و پس از آن.