ابوالخطاب
نویسنده این صفحه در حال ویرایش عمیق است.
یکی از نویسندگان مداخل ویکی وحدت مشغول ویرایش در این صفحه می باشد. این علامت در اینجا درج گردیده تا نمایانگر لزوم باقی گذاشتن صفحه در حال خود است. لطفا تا زمانی که این علامت را نویسنده کنونی بر نداشته است، از ویرایش این صفحه خودداری نمائید.
آخرین مرتبه این صفحه در تاریخ زیر تغییر یافته است: ۰۹:۰۸، ۱۹ فوریه ۲۰۲۲؛
| نام | ابوالخطاب |
|---|---|
| نام کامل | ابوالخطاب محمد بن ابی زینب (یا محمد بن ابی ثور یا محمد بن ابی یزید) مقلاص اسدی |
| کنیه | ابوالخطاب • ابواسماعیل • ابوالطیبات (یا ابوالظیبات • ابوالظیبان) |
| القاب | بَرّاد • اَجدَع |
| نسب | کوفی • از موالی قبیله بنی‌اسداطلاعات حدیثی |
| راوی از | امام صادق (ع) |
| راویان از او | زرارة بن اعین • هشام بن سالم • محمد بن مسلم |
| دلیل شهرت | بنیانگذار فرقۀ غالی خطابیه و از پایه گذاران اسماعیلیه |
محمدبن ابى زینب مقلاص اسدى، ملقب به ابوالخطاب است که فرقه غالى خطابیه به وى منسوب است. از وى به عنوان یکى از پایه گذاران اسماعیلیه و نیز در شمار مرتبه ابواب در سلسله مراتب مقدس نصیریه نام برده اند. در بعضى از منابع از وى با کنیه ابو اسماعیل یاد شده است که برخى را بر آن داشته است تا وى را پدر معنوى اسماعیل بن جعفر بدانند. او از قبیله بنى اسد و ساکن کوفه بود. به نقل ثقة الاسلام کلینى در فروع کافى، ابوالخطاب قبل از گرایش به غلو، از یاران مهم امام صادق بوده و سؤالات اصحاب امام صادق(ع) را از کوفه به مدینه برده و پاسخ دریافتی از امام را براى اصحاب ارسال مى داشته است. افکار غلوآمیز ابوالخطاب از سوى امام صادق شدیداً رد شد و در مواضع گوناگون به لعن و نفرین ابوالخطاب پرداخت و از او با عناوین کافر، مشرک و دشمن خدا یاد شده است. در روایاتى آمده است که ابوالخطاب به امام صادق دروغ مى بست و در کتب اصحاب امام صادق دست برده و احادیثى را به نام امام صادق از خود ساخته و در این کتابها قرار مى داد و براى همین علت بعضى از اصحاب کتابهاى خود را به امام عرضه مى کردند تا صحت احادیث آنها به رویت امام برسد و شاید از اینجا عرضه کتب و عقاید به امام به عنوان سنت مطرح شد تا امام، سره را از ناسره جدا کرده و به تنقیح عقاید بپردازد.
نام و كنیة ابوالخطاب
نام ابوالخطاب، محمد بن مقلاص بن ابی زینب اسدی كوفی (از موالی بنی اسد) است. علّامه حلّی در خلاصة الاقوال، نام او را مقلاص ذكر كرده است. [۱] همان گونه كه آیت الله خویی و آیت الله سبحانی تذكر داده اند، نام او مقلاص نیست، بلكه نام پدرش مقلاص و نام خودش محمد است. [۲]
بسیاری از منابع نام پدر وی را مقلاص با صاد ثبت كرده اند، ولی در رجال طوسی با سین آمده است. [۳] ابن داود هم در رجالش به همین مطلب اشاره دارد. [۴] در برخی از منابع، القابی همچون اَجدَع، بزّاز (پارچه فروش) زرّاد(سازندة زره) و برّاد(فروشندة بُرد) را پس از نام وی ذكر كرده اند. این القاب عمدتاً نشان از شغل و جایگاه اجتماعی او دارد. علاوه بر كنیة ابوالخطاب، از دیگر كنیه های او به ابواسماعیل [۵] و ابوالظبیان [۶] نیز می توان اشاره كرد.