احمد شریف سنوسی

نام	احمدشریف
کنیه	سنوسی
پدر	محمد شریف سنوسی
محل تولد	لیبی
تاریخ تولد	1873م
وفات	۱۹33 م
حکومت	فرمانروای لیبی و چاد

احمد شریف سنوسی از بزرگان و رهبران طریقت سنوسیه لیبی در قرن چهاردهم هجری/ نوزدهم و بیستم میلادی بود که در چاد و لیبی فرمان روایی می کرد. این مقاله درباره تاثیر گذاری این شخصیت در لیبی و چاد می باشد.

زندگی نامه

احمد الشریف بن محمد آل سنوسی مجاهد و رهبر ملی لیبی از خانواده سنوسی است .او در حمله ایتالیا به لیبی نیروهای مجاهد لیبی را رهبری می کرد.
هچنین با مجاهدین لیبی در برابر اشغالگران فرانسوی و بریتانیا و ایتالیایی ها در چاد ، سودان ، مصر ، لیبی ایستادگی کردو همراه عموی خود محمد مهدی سنوسی آموزه های اسلامی را در شمال آفریقا تبلیغ وانتشار داد.

رهبری جنبش سنوسی

محمد شریف سنوسی با آغاز حمله ایتالیا به سواحل لیبی در سال 1911 خورشیدی ، جنبش سنوسی را که از طریق زاویه هایی که در بسیاری از کشورها گسترش یافته بود ، سازماندهی مجدد کرد.
همچنین تلاش کرد تا پل های همکاری و گفتگو با سایر جنبش های اسلامی ایجاد کند و پیوندهای اخوت اسلامی را بین آنها تقویت کند.
به محض قدم گذاشتن سربازان استعمارگر ایتالیایی به امپراتوری عثمانی در ترکیه ، محمد شریف پایگاه های خود را به اردوگاههایی برای آماده سازی یک نیروی نظامی از مردم و پیروان خود به رهبری گروههایی از افسران ترکیه تبدیل کرد و اقدامات لازم را برای تأمین سلاح و تجهیزات این نیروها از طرق مختلف انجام داد.

امپراطوری عثمانی و بخشیدن لیبی به ایتالیا

وقتی محمد شریف از قصد ترکیه برای انعقاد قرارداد صلح با ایتالیا و تحویل دادن لیبی به ایتالیا باخبر شد ، هیئتی از رهبران سنوسی و مردم این کشور را تشکیل داد و آن را برای دیدار با انور بیگ ، فرماندار عثمانی ، به شهر درنا فرستاد.
محمد شریف پیام کتبی داد: "ما در آشتی دو طرف هستیم و به هیچ وجه مصالحه را قبول نداریم.اگر بهای این صلح تحویل کشور(لیبی) به دشمن است.
این پیام ، از طرف عزیز مصر ، به نماینده دولت عثمانی در لیبی تحویل داده شد. محمد شریف در پایگاه عملیات نظامی جغبوب مرکز فرماندهی سنوسی حضور داشت و به او اطلاع دادند که خلیفه عثمانی حق استقلال کشور و حق دفاع و دفاع از خود و تعیین سرنوشت خود را به نماینده عثمانی در لیبی داده است.
پاشا پذیرش صلح رابه احمد شریف مطرح كرد ، پاسخ احمد شریف قاطع تر بود و گفت: "به خدا سوگند ، ما آنان را به عنوان اسب در سرزمین خود نمی شناسیم." پس از آنکه امپراتوری عثمانی معاهده لوزان را با ایتالیا امضا كرد ، تركیه لیبی را به ایتالیا تحویل داد.

محمد شریف و اشغال لیبی

محمد شریف پس از خلاء نیروهای ترکی در لیبی دستور داد تمام مردان 14 تا 65 سال با سلاح های خود به میدان بیاند و این و شعار داد بهشت زیر سایه شمشیرهااست.
با شکست نیروهای ترکیه در جنگ بالکان دستور عقب نشینی و ترک لیبی صادر شد.محمد شریف سنوسی نیروهای خود را که بالغ بر 7000 نفر بود در مرز مصر منتقل کردو شرایط جدیدی رو در آن منطقه به وجود آورد.
محمد شریف سنوسی موفق شد مردم را به نیروهای منظم و آمورش دیده تبدیل کند و آماده جنگ با ایتالیای ها کند محمد شریف در طرابلس و فزان با شخصیت های که با حضور ایتالیا از جمله احمد بیگ ، سیف النصر ، عبدالنبی الخیر ، رمضان السوهلی و دیگران ارتباط گرفت.و با مجاهدین سرت یکپارچه و به جنگ و تقابل با ایتالیا پرداختند.

جنگ جهانی اول

پس از آغاز جنگ جهانی اول ، موقعیت محمد شریف سنوسی و نیروهایش تقویت شد ، زیرا طرف های درگیر برای پیروزی در جنگ، ترکیه و آلمان از یک سو و انگلیس و مصر از سوی دیگر به او پیشنهاد دوستی دادند.
اولی می خواست با آتش بس از فشار بر ایتالیا بکاهد و جبهه جدیدی را علیه انگلیسی ها در سالوم باز کند و دیگری از او می خواست به او کمک کند تا ایتالیایی ها ، دشمن اصلی او در آن زمان را از بین ببرد.
علاوه بر پیروزی های آلمان-عثمانی بر نیروهای متفقین در اروپا ، و ظهور شورش های مردمی علیه انگلیس در هند ، افغانستان و سودان ، محمد شریف تصمیم گرفت در اوایل نوامبر 1915 میلادی در مرزهای مصر به نیروهای انگلیسی حمله کند و آنها را در سالوم شکست داده و آنها را بیرون کند.
حتی در برقه ، با نیروهای ملی مصر به رهبری محمد صالح حرب با نیروهایش ادغام شدند ، اما نیروهای انگلیسی توانستند حمله را در جنگ اواقیر 1916 میلادی ، دفع کنند و نوری پاشا و عبدالرحمن عزام درجنگ فرار کردند و جنگ های سنوسی ها از محور جنوبی ادامه یافت.
سنوسی واحه را اشغال کرد و به سرعت با علی دینار ، سلطان دارفور ، سودان و در مصر با علیا تماس گرفت برای تشکیل جبهه واحد در اسیوت و فیوم برای مقابله با انگلیسی ها.
سنوسی ها چندین جنگ با نیروهای خود انجام داد ، آخرین آنها به نام "معركة بئر تونس" بود ، که در آن مجبور به عقب عقب نشینی شد ،علت عقب نشینی عدم موفقیت رهبران قبایل در فیوم ، مصر علیا و دارفور از یک طرف ، و شکست خوردن نیروهای دیگر بود و همچنین اختلاف نیرو های دو طرف بود، نیروهای سنوسی با تفنگهای معمولی و سوار بر اسب در زمین های آزاد می جنگیدند و مشکل در تامین منابع داشتند و انگلیسی ها از توپ و هواپیما استفاده می کردند.
نیروهای جنبش سنوسی - ده هزار مجاهد - تحت رهبری محمد شریف به نیروهای استعماری انگلیس در صحرای غربی مصر در سالوم حمله کردند . جنگ بین سنوسی ها و انگلیسی ها تا سال 1917 ادامه داشت ، سالی که انگلیسی ها به رهبری ژنرال پیتون نیروهای مجاهدین را شکست دادند.
پایان مبارزات سنوسی ها علیه انگلیس در لیبی بود و انگلیسی ها ابتکار در سالوم به دست آوردند انگلیس ها شهر اشغال و سنوسی ها از جغبوب خارج شدند.

ترک لیبی

محمد شریف سنوسی در اوایل آگوست 1918 لیبی را به همراه دیگر دستیاران و فرماندهان ارشد خود ، از جمله محمد صالح حرب ، نوری پاشا ، صالح ابو ارقوب البراسی ، حسین المعوم الدرسی و عبدالله الباستا ، سوار یک زیردریایی آلمانی شده و از آنجا خارج شدند. در مورد بقیه پیروان سنوسی ها در لیبی ، به ریاست عمر مختار ، آنها به کوه سبز عقب نشینی کردند ، و برخی ازطرفدارن را دعوت کرد تا به او بپیوندند. سالهای 1921 و 1922 محمد شریف سنوسی سعی در ایجاد یک جبهه گسترده اسلامی داشت که شامل خدیو عباس مصر و عبدالعزیز آل سعود "شاه نجد" ، احمد الجابر الصباح ، "امیر کویت " ، حسن ال ادریسی "شاهزاده عیسر" و حمید الدین "یمن " بود. هدف آن آزاد سازی جهان عرب اسلامی از استعمار ایتالیا ، انگلیس و فرانسه را داشت.
سپس او به سوریه رفت،تااحساسات مذهبی مردم را تحریک،وبا کمک ترک ها برای اخراج فرانسوی ها تلاش کنند، اما فرانسوی ها بعد از متوجه شدن تحرکات سیاسی محمد شریف سنوسی، او را در سال 1924از ترکیه اخراج کردند.
پس از کودتا به رهبری مصطفی کمال آتاتورک و لغو خلافت عثمانی در سال 1924 میلادی ، سنوسی فهمید که او در کشور سکولار آتاتورک جایی ندارد ، بنابراین پس از بستن درهای سایر کشورهای عربی به روی خود ، به مکه نقل مکان کرد.

اقامت در مکه ایستگاه پایانی

سال 1924 تا 1933 جنبه مهمی در زندگی محمد شریف سنوسی در تبعید بود، زیرا او در مکه زندگی می کرد و از روابط ویژه ای با ملک عبدالعزیز آل سعود داشت.
21 اکتبر 1926 میلادی ، محمد شریف سنوسی موفق به انعقاد پیمان نامه ای بین امام یمن یحیی و حسن بن علی ادریسی و پادشاه عبدالعزیز آل سعود عربستان شد. که بر اساس آن اختلافات و جنگ های منطقه خاتمه پیدا کند و هدف مسلمانان فقط اخراج تمام دشمنان انگلیسی ها ، ایتالیایی ها و فرانسوی ها باشد. که بخش بزرگی از جهان اسلام را اشغال کرده بودند.