نام	ابراهیم بن محمد بن حمزه بن عماره
القاب و سایر نام‌ها	حافظ
زاده	سال 273هجری • اصفهان
درگذشت	هفتم رمضان 353هجری • كوفه
استادان	ابوخلیفه فضل بن حباب • محمدبن عثمان بن ابی شیبه • حسین بن عبدالله • سالم بن سالم
شاگردان	محمدبن بابویه معروف به شیخ صدوق
دین و مذهب	اسلام • تشیع

ابراهیم بن محمد بن حمزه بن عماره، (273 –353ق) ابواسحاق اصفهانی كوفی. حافظ و محدث شیعی. در سال 273هجری در اصفهان دیده به جهان گشود و در هفتم رمضان 353هجری در سن هشتاد سالگی در كوفه زندگی را وداع گفت. چنان به فراگیری علوم حدیث و حفظ آنها اهتمام ورزید كه او را حافظ لقب داده‏‌اند.

معرفی اجمالی

ابراهیم بن محمد بن حمزه بن عماره، (273 –353ق) ابواسحاق اصفهانی كوفی. حافظ و محدث شیعی. در سال 273هجری در اصفهان دیده به جهان گشود و در هفتم ماه رمضان 353هجری در سن هشتاد سالگی در كوفه زندگی را وداع گفت. پدرش محمدبن حمزه بن عماره از فقهاء و محدثین اصفهان بود كه گرایش سنی داشت. جد او «حمزه بن عماره بربری» از شیعیان کیسانیه(كسانی كه روح پیامبر را در محمد بن حنفیه متجلی می‏‌دانند) بود كه در زمان امام باقر زندگی می‏كرد و یارانی در مدینه و كوفه گرد آورد و پس از آن مورد لعن آن حضرت قرار گرفت. وی خود در اصفهان پرورش یافت و پس از دوره مقدماتی به كوفه آمد و مسافرت‏‌هایی به بغداد و بصره داشت و چندان به فراگیری علوم حدیث و حفظ آنها اهتمام ورزید كه او را «حافظ» لقب داده‌‏اند. ابن عقده كوفی(م333ق) كه خود در ضبط حدیث بی‌‏نظیر بود درباره او می‏گوید: «وی حافظ حدیث است و من برخی از احادیث اهل‌‏بیت را از او می‏‌شنوم و نظیر او را ندیده‏‌ام». از او كتاب یا رساله‌‏ای برجای نمانده است.

استادان

وی نزد بسیاری از اساتید سنی و شیعی تلمذ كرده است. از جمله آنها «ابوخلیفه فضل بن حباب»، «محمدبن عثمان بن ابی شیبه»، «حسین بن عبدالله» و «سالم بن سالم» هستند.

شاگردان

از شاگردان شیعی او محمدبن بابویه معروف به شیخ صدوق(م381ق) است كه به‏ صورت مكاتبه با او ارتباط داشته و برخی از راویات او را در كتاب خصال نقل كرده است.

منابع

اختیار معرفه الرجال، طوسی، ج2ص593 شماره 548؛
بحارالانوار، ج69ص214؛ تذكره الحفاظ، ج3ص910؛
جزء ترجمه الطبرانی، ابن منده اصفهانی، ص12؛ خصال شیخ صدوق، ص410 حدیث11، و ص417 حدیث10؛
سیر اعلام النبلاء، ج16ص83 شماره 68؛
طبقات المحدثین باصبهان، ج3ص361 شماره 41، و ج4ص230 شماره 631.