آخر الزمان
آخرالزمان به معنای آخرین ایستگاه از زیستگاه بشر در کره خاکی و محل حوادث مهم است و حکایت از انتهای زندگی به شیوه فعلی بر روی زمین دارد. این واژه که در دیگر ادیان الهی چون مسیحیت، یهودیت وآیین زرتشت نیز مطرح شده است.آخر الزمان در منابع دینی ما نیز به معنای پایان جهان است. مهم ترین ویژگی این دوره، افول دین داری مردم است که در پی آن منجی بشریت ظهور می کند و بعد از سپری شدن دوره حکومتش، دنیا به پایان می رسد و قیامت آغاز می شود.
نشانه های آخر الزمان
در قرآن و روایات علامت هایی برای دوره آخر الزمان بر شمرده شده است. نزول آخرین دین با عنوان اسلام همراه با ختم نبوت اولین علامت آخر الزمان است به همین دلیل در تفاسیر مقصود از علایم قیامت را در ذیل آیه شریفه «فَهَلْ یَنْظُرُونَ إِلاَّ السّاعَةَ أَنْ تَأْتِیَهُمْ بَغْتَةً فَقَدْ جاءَ أَشْراطُها»؛ سوره محمد، آیه 18 مبعوث شدن پیامبر صلوات الله علیه دانسته شده است که این زمان در مقایسه با عمر دنیا به روز قیامت بسیار نزدیک است.
نشانه های دیگر آخر الزمان
همان طور که پیشتر بیان شد در مقطع آخر الزمان از منظر روایات حوادث دیگری بیان شده است که بیشتر به زمان ظهور منجی مربوط و از علایم ظهور شناخته می شود. اکنون به برخی از آن به طور فهرست اشاره می شود. در بعضی از کتاب‌ها این نشانه‌ها از آن رو که رویدادهای مهم عصر ظهور هستند، به علائم ظهور معروف شده‌اند 1. خروج سفیانی . شیخ طوسی، الغیبة، ۱۳۵۰ش، ص۳۰۴. 2. کسوف خورشید در نیمه ماه رمضان و خسوف ماه در پایان آن .مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۶، ص۳۰۳. 3. قتل نفس زکیه. شیخ صدوق، کمال الدین، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات، ج۲، ص۶۴۹. 4. خروج دجّال. علامه مجلسی، بحار الأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۵۲، ص۱۸۱؛ قشیري نيشابوري، صحيح مسلم، دار الكتب العلمية، ج۴، ص۲۲-۲۱. 5. رخ دادن جنگ‌ها و کشتارها و از میان رفتن نشانه‌های حق یزدی حائری، الزام الناصب، مؤسسة الأعلمي للمطبوعات، ص۱۰۲ به بعد. 6. ظاهر شدن فساد های بزرگ در دنیا. رجب البرسی، مشارق انوار الیقین، مؤسسة الأعلمي للمطبوعات، ص۷۲. 7. فراوان شدن هرج و مرج و سست شدن ایمان مردم. ابن کثیر دمشقی، النهاية فی الفتن والملاحم، ۱۴۰۸ق، ص۴۰-۴۱. 8. حضور افراد نالایق در مدیریت جامعه. قمی، تفسیر القمی، ۱۳۸۷ق، ج۲، ص۳۰۷. 9. بی حیایی در زنان و کودکان. قمی، تفسیر قمی، ۱۳۸۷ق، ج۲، ص۳۰۷. 10. بی‌نیازی مرد از زن و زن از مرد. حاکم النیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، دار الکتب العلمیة، ج۴، ص 484
حوادث مهم مربوط به آخر الزمان
رجعت
در روایات آمده است که هنگام ظهور منجی عجل الله تعالی فرجه عده ای از مومنان و شیعیان دوستدار حضرت که از دنیا رفته بودند به اذن الهی دوباره زنده می شوند و به دنیا بر می گردند تا در رکاب حضرت او را یاری کنند و نیز برخی از دشمنان اهل بیت جهت عبرت به دنیا باز می گردند تا حضرت از آن ها انتقام بگیرد و در ضمن شوکت و قدرت حضرت نشان داده شود.و همچنين بعضي از دشمنان ايشان را جهت گرفتن انتقام برمي‌گرداند تا عذاب دنيا را بچشند و به قدرت و شوكت آن حضرت پی ببرند. علامه طبرسي، مجمع البيان، ج7، ص367. علاوه مطابق با مفاد روایات و تفاسیر آیه شریفه: وَيَوْمَ نَحْشُرُ مِنْ كُلِّ أُمَّةٍ فَوْجًا مِمَّنْ يُكَذِّبُ بِآيَاتِنَا فَهُمْ يُوزَعُونَ سوره نمل آیه 83 و ( به خاطر بسپار) روزی را که از هر امتی گروهی از آنان را که آیات ما را تکذیب می کنند، محشور می کنیم و آنها (برای سؤال) باز داشته خواهند. به رجعت اشاره می کند که در این آیه فقط به برانگیخته شدن عدّه‌ای از مکذبان و نه همه آنها اشاره شده است به همین جهت بیان کرده اند که آیه مربوط به آخرالزمان است در آن وقت عده‌ای از نیکوکاران و بدکاران زمان های گذشته گذشته، زنده می شوند و هر کدام نتیجه دنیایی اعمال خویش را خواهد دید. ر ک، مجمع‌البیان، ج7، ص366؛ البرهان، ج4، ص228-231؛ المیزان، ج15، ص397 و 398
حاکمیت آرامش و صلح پایدار بر دنیا
یکی از برنامه های اصلی در آخر الزمان و حاکمیت عدل مهدوی وعده آرامش و معنویت در جهان است . قرآن ضمن چند آیه به این نکته اشاره کرده است فرمود:وَعَدَاللّهُ الَّذینَ ءَامَنوا... وَلَیُبدِّلَنَّهُم مِن بَعدِ خَوفِهِم أَمناً.سوره نور آیه 55 و فرمود: إِنَّ الأَرضَ لِلّهِ یُورِثُها مَن یَشاءُ مِن عِبادِهِ والعقِبَةُ لِلمُتَّقین. سوره اعراف، آیه 128 این سنخ آیات بیان کننده این حقیقت است که همه مردم دنیا جهانیان در عهد منجی در صلح و آرامش زندگی خواهند کرد. همگی در سایه حکومت حضرت در صلح و معنویت بسر خواهند برد. مجمع‌البیان، ج7، ص106؛ عیّاشی، ج1، ص183 و ج2، ص50 و 56-61؛ نورالثقلین، ج2، ص57. در روایات نیز به این موضوع اشاره شده است که به یک نمونه اشاره می شود. از قول پیامبر صلوات الله علیه نقل شده است که مهدی از فرزندان من است او در غیبت خواهد بود وقتی که ظهور کند زمین را از عدل و داد پر خواهد کرد هنگامی که از ظلم و ستم پر شده باشد. ینابیع المودّه، ص 448.
توقف نا فرمانی ها
از دیگر علایم آخر الزمان و پس از ظهور منجی عالم توقف گناهان است. امام صادق علیه السلام در وضع حال جامعه و مردم پس از ظهور فرمود: وَلا یَعْصُونَ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ فِی اَرْضِهِ یعنی مردم در عصر ظهور گناه نخواهند کرد. منتخب الاثر، ص 497.
گسترش علم در میان مردم
از دیگر علامت های آخر الزمان گسترش علم و آگاهی نزد مردم است.این موضوع با روایتی از امام باقر و امام صادق علیهما السلام تایید می شود. امام باقر علیه السلام فرمود:وقتی قائم ما قیام کند، خداوند دست بر سر بندگان بگذارد و عقول آنان را جمع کند و سامان بخشد و فکر و اندیشه آنان را کامل گرداند. منتخب الاثر، ص 483، به نقل از کافی.و نیز امام صادق علیه السلام فرمود: علم بیست و هفت حرف است. همه معارفی که پیامبران علیهم السلام آورده اند، فقط دو حرف است. وقتی که قائم ما قیام کند بیست و پنج حرف دیگر علم را آشکار کند و آن را در بین مردم گسترش دهد. بحارالانوار، ج 52، ص 336
نابودی یاجوج و ماجوج
از دیگر علایم وقت ظهور منجی نابودی یاجوج و ماجوج است. قرآن در باره یاجوج و ماجوج بیان می کند: حَتَّى إِذَا فُتِحَتْ يَأْجُوجُ وَمَأْجُوجُ وَهُمْ مِنْ كُلِّ حَدَبٍ يَنْسِلُونَ. تا زمانی که (سدّ) یأجوج و مأجوج گشوده شود و آنان از هر زمین بلندی سرازیر می شوند. سوره انبیاء آیه 96 در برخی از روایات آمده است که در آخر الزمان قوم یأجوج و مأجوج با تخریب سدّ ذوالقرنین، در اندک زمانی سرتاسر جهان را پر از ظلم و فساد خواهند کرد تا آن که در عصر ظهور منجی به طور کلی از بین خواهند رفت. جامع‌البیان، مج10، ج17، ص115-121؛ تاریخ مابعدالظهور، ص146-150