کاربر:Hoosinrasooli/صفحه تمرین

عبدالله بن تمیم قرشی حیری
نام کامل	تمیم بن عبدالله بن تمیم قرشی حیری
نام‌های دیگر	حیری
اطلاعات شخصی
محل تولد	نیشابور محله حیره
روز درگذشت	حدود 368 .ق
دین	اسلام، شیعه
شاگردان	شیخ صدوق محمد بن بابوی
فعالیت‌ها	محدث شیعی

تمیم بن عبدالله بن تمیم قرشی حیری، محدث شیعی. از اهالی محله حیره نیشابور می‌باشد و بخش عمده‏‌ای از زندگی را در آنجا به سر آورده است. پدرش از راویان حدیث بود و در پرورش علمی او نقش اساسی داشته است. احادیث فراوانی از امام رضا(علیه السلام) نقل کرده که بیشتر آنها در باره فضائل اهل‏‌بیت(علیه السلام) وارد شده است.

معرفی اجمالی

تمیم بن عبدالله بن تمیم قرشی حیری، محدث شیعی. لقب «حیری» منسوب به «حیره» است که در جغرافیای قدیم به سه مکان اطلاق می‌‏شده است. نخست شهری در سه فرسخی کوفه نزدیک نجف؛ دوم روستایی در فارس و سوم محله بزرگی در نیشابور. سوابق علمی او نشان می‌دهند که وی اهل نیشابور بوده و در محله «حیره» مسکن داشته است و در همین شهر احادیثی به‏ طور مستقیم از احمد بن علی انصاری(از همراهان امام رضا در سفر مرو) شنیده است. از تاریخ ولادت او اطلاعی در دست نیست ولی زمان درگذشت او با توجه به این‌که شیخ صدوق در 368هجری در «فرغانه»(بر وزن پروانه، از شهرهای ازبکستان) از او حدیث شنیده، می‏‌بایست در همین حدود یا اندکی پس از آن روی داده باشد.

از دوران کودکی و چگونگی تحصیلات او آگاهی درستی نداریم اما گمان می‌‏رود که وی در نیشابور پرورش یافته و بخش عمده‏‌ای از زندگی را در آنجا به سر آورده است. پدرش از راویان حدیث بود و در پرورش علمی او نقش اساسی داشته است. وی احادیث بسیاری از پدرش نقل می‏‌کند و از اساتید او غیر از پدرش، کسی دیگر شناخته شده نیست. وی هم‌چنین به واسطه پدرش از کسانی چون حمدان بن سلیمان نیشابوری و احمد بن علی انصاری (که خود از اساتید وی نیز بود) احادیث فراوانی از امام رضا(علیه السلام) نقل کرده که بیشتر آنها در باره فضائل اهل‏‌بیت(علیه السلام) وارد شده است. از شاگردان او تنها شیخ صدوق محمد بن بابویه را می‌‏شناسیم که با نقل احادیث او، بیش از همه وی را به آیندگان شناسانیده است. برخی از صاحب‌نظران در باره ارزش و صحت روایات او توقف نموده‏‌اند و حتی علامه حلی به پیروی از غضائری، با صراحت احادیث او را بی‏‌اعتبار معرفی کرده است. ولی بعضی دیگر از صاحب‌نظران با توجه به این که وی استاد شیخ صدوق بوده و صدوق در کتاب‏‌هایش با جمله «رضی الله عنه» از او تجلیل نموده است، بر صحت روایات او تأکید نموده‌‏اند. از او اثر تألیفی گزارش نشده است.

اساتید

پدرش از راویان حدیث بود و در پرورش علمی او نقش استادی وی را داشته است.

شاگردان

از شاگردانش تنها نام شیخ صدوق محمد بن بابویه را در برخی منابع ذکر کرده‌اند.

منابع

1. عیون اخبار الرضا(ع)، ج1ص25 حدیث51، وص56 حدیث198، وص92 حدیث30 و موارد متعدد دیگر؛
2. الخصال، ص267، باب الخمسه، حدیث2؛
3. التوحید، شیخ صدوق، ص74 حدیث 28، وص121 حدیث24، وص132 حدیث14، وص353 حدیث25، و موارد دیگر؛
4. خلاصه الاقوال، ص329؛
5. طرائف المقال، ج1ص161 شماره 818.

جعفر بن احمد علوی رقی عریضی
نام کامل	جعفر بن احمد علوی رقی عریضی
اطلاعات شخصی
روز درگذشت	حدود 315.ق
دین	اسلام، شیعه
استادان	ابوالحسن علی بن احمد عقیقی ابوعبدالله احمد بن محمد بن خلیل
شاگردان	احمد بن زیاد بن جعفر همدانی
فعالیت‌ها	محدث شیعی

جعفر بن احمد علوی رقی عریضی، محدث شیعی. مضامین روایات او در باره تشرف سی تن از رجال شیعه، به محضر امام عصر(عجل الله تعالی فرجه الشریف) در ایام حج در سال 293 هجری، و هم‌چنین در باره معراج پیامبر(صلی الله علیه) و برخی مناقب امیرالمؤمنین(علیه السلام) است.

معرفی اجمالی

جعفر بن احمد علوی رقی عریضی، محدث شیعی. در برخی از منابع حدیثی نام پدر او «محمد» آمده است. از لقب «رقی»(به فتح راء و تشدید قاف) بر می‌‏آید که وی حداقل مدتی در «رقه» واقع در ساحل فرات نزدیک موصل اقامت داشته است. اما آن‏‌طورکه از لقب «عریضی»(به ضم عین و فتح راء) استفاده می‌شود وی اصالتاً اهل «عریض» از روستاهای نزدیک مدینه بوده و ظاهراً نیاکان او از نوادگان امام صادق(علیه السلام) بوده‌‏اند. از جزئیات زندگی او هیچ گزارشی در منابع دیده نشده است، بنابراین تاریخ تولد، زمان وفات و چگونگی تحصیلات او بر ما مجهول است. شاید از آن ‏روی که شیخ صدوق با یک واسطه از او نقل حدیث می‌‏کند، بتوان وفات او را در اوایل سده چهارم در نظر گرفت. از او احادیث اندکی باقی مانده که آنها را از استادان خود ابوالحسن علی بن احمد عقیقی و ابوعبدالله احمد بن محمد بن خلیل نقل کرده است. مضامین روایات او در باره تشرف سی تن از رجال شیعه، به محضر امام عصر(عجل الله تعالی فرجه الشریف) در ایام حج در سال 293 هجری، و هم‌چنین در باره معراج پیامبر(صلی الله علیه) و برخی مناقب امیرالمؤمنین(علیه السلام) است. از شاگردان او احمد بن زیاد بن جعفر همدانی است که خود استاد شیخ صدوق بوده است. وی ظاهراً دارای اثر تألیفی نبوده است.

استادان

ابوالحسن علی بن احمد عقیقی و ابوعبدالله احمد بن محمد بن خلیل از استادان وی هستند.

شاگردان

در میان شاگردان وی تنها احمد بن زیاد بن جعفر همدانی هست که نامش در منابع ذکر شده است.

منابع

1. کمال الدین و تمام النعمه، ص470، باب 50 حدیث24؛
2. بحارالانوار، ج65صص76 و77؛
3. معجم البلدان، ج4ص114 ذیل عریض؛
4. طبقات اعلام الشیعه، ج1ص68.

Hoosinrasooli/صفحه تمرین
اطلاعات شخصی

جعفر بن احمد بن علي ايلاقي قمي، معروف به «ابن رازي». فقيه، نويسنده و محدث شيعي. در بعضي از منابع نام جد او قبل از نام پدرش به‏صورت «جعفر بن علي بن احمد» ذكر شده است. از معاصران و هم‏بحثان او در ري «شيخ صدوق»(م381ق) و «ابوالقاسم صاحب بن عباد»(م385ق) هستند، بنابراين وفات او مي‏بايست در همين حدود و به ظن قوي در ري اتفاق افتاده باشد. از تاريخ تولد او اطلاعي در دست نيست. وي چنانكه از نسبت «ايلاقي» بر مي‏آيد اصالتاً از تبار تركان ازبكستان است. «ايلاق» يكي از شهرهاي آباد و پر رونق بلاد ترك است كه در ده فرسخي «شاش» قرار دارد و به شهر «فرغانه»(بر وزن پروانه) متصل است. وي ظاهراً بخش نخست زندگي را در زادگاهش سپري كرده است و پس از تحصيلات ابتدايي، به قم آمد و ساليان چندي در آنجا به استماع حديث پرداخت تا اينكه در فقه و حديث تبحر يافت و به مقام استادي نائل آمد. سپس به «ري» آمد و اين شهر را مسكن دائمي خود قرار داد. اقامت دائم او در ري سبب شد تا او را «ابن رازي»(بچه ري) لقب دهند. وي ظاهراً پيش از آنكه به قم و ري عزيمت كند مدتي نيز در بغداد به سر برد و در آنجا ضمن اينكه نزد «سهل بن احمد ديباجي بغدادي»(م380ق) احاديثي شنيده است، كساني چون «ابوالفتح كراجكي»(م449ق)، «ابن غضائري»(م411ق) و «ابومحمد تلعكبري»(م385ق) نيز از او رواياتي فرا گرفته‏اند. وي در قم و ري از اساتيدي چون «احمد بن علي بن ابراهيم بن هاشم»(م.ح355ق)، «حسن بن محمد بن علي بن صدقه قمي»، «حسن بن حمزه علوي قمي»(م358ق)، «محمد بن حسن بن وليد قمي»(م343ق) و «ابوسعيد عبدان بن فضل» بهره برده است و مناظرات امام رضا(ع) با اهل اديان در حضور خليفه «مأمون عباسي»(حكومت: 198 تا 218ق) را گزارش كرده است. شيخ صدوق روايات متعددي از او نقل كرده و هر بار با جمله «رضي الله عنه» از او تجليل نموده است، بنابراين ستايش شيخ صدوق از او، مي‏تواند دلالت بر حسن حال او داشته و از اينكه در منابع رجالي، تصريح به وثاقت او نشده است، نمي‏توان چهره علمي او را بي‏اعتبار دانست. «شيخ ابوالفتح كراجكي»(م449ق) نيز كه ظاهراً از شاگردان او در بغداد بوده، ستايش بليغي از شخصيت او به عمل آورده تا آنجا كه وي را «عظيم الشأن» و از «بزرگان اماميه» به شمار آورده است. به گفته كراجكي، وي در قم و ري تأليفات فراواني به رشته تحرير در آورد كه تعداد آنها به دويست و بيست اثر مي‏رسد. از جمله تأليفات او «زهد النبي»، «العروس»، «المسلسلات»، «الغايات»، «المانعات من دخول الجنه»، «ادب الامام و المأموم» و «جامع الاحاديث النبويه» هستند. همچنين از ديگر تأليفات او كتاب «نوادر الاثر في علي خير البشر» است كه حديث معروف «علي خير البشر فمن ابي فقد كفر»(علي بهترين مردم است و هر كس باور ندارد كافر است) در آن با سندي صحيح آورده شده است. آثار و تأليفات يادشده هم اكنون موجود و در دسترس است. منابع: (التوحيد، شيخ صدوق، ص88 حديث1، وص417حديث1؛ رجال طوسي، ص418 شماره 6036؛ الدروع الواقيه، سيد بن طاوس، صفحات آخر؛ طبقات اعلام الشيعه، ج1صص68،69،71 و72؛ الذريعه الي تصانيف الشيعه، ج1ص386 شماره 1987، و ج5ص31 شماره 145، و ذيل عناوين كتابها؛ معجم رجال الحديث، ج5ص51 شماره 2204؛ الانساب، سمعاني، ج1ص238، ذيل ايلاقي؛ معجم المؤلفين، عمر كحاله، ج3ص132)