زارگیریه

زارگیریه‏ طایفه‌ای از شیعه هستند که در بندر عباس و اطراف آن سکنی دارند.

تاریخچه

اصالت زارگیریه به آفریقا و سواحل آن باز می‌گردد و هنوز عده‌‏ای از آنان به زبان سواحلی سخن می‌گویند.

آداب و رسوم

اعمال زارگیران به نوعی به جادوگری شباهت دارد. آنها به شیخ خود «بابا» می‏‌گویند. بابا با چند تن از همراهان خود، ارواح خبیثه را با «زار» گرفتن از تن شخص مجنون خارج می‌کند. زارگیران گرد هم جمع می‌شوند و با نواختن دُهُلی به نام «لایبا» و زدن خیزران بر بدن شخص جن‌زده، شیطان یا جن یا روح خبیث را از تن او بیرون می‌‏کنند. حین انجام مراسم، شخص بابا از خود بیخود می‌‏شود و در ضمن این اعمال، گیاهان مخصوصی در کنار شخص جن‏ زده دود می‌شود تا بوی آن به مشام وی برسد. ممکن است کسی که «زار» در تن او جای گرفته، توسط آن روح به وی وحی شود و به غیب‌گویی بپردازد. گاهی زنی جادوگر متصدی بیرون آوردن «زار» از تن بیمار می‏ شود. از جمله مراسم بیرون آوردن «زار»، قربانی کردن مرغ است.

پراکندگی جغرافیایی

زارگیران در بلاد آفریقا فراوان‌اند و البته در کشور عمان نیز حضور دارند و جمع کلمه زار در زبان ایشان «زران» است که در زبان سومالی این کلمه تبدیل به سار شده است.

آثار مربوطه

درباره این طایفه، کتابی به نام «اهل‌هوی» به زبان فارسی منتشر شده است.

شرح حال

بنا‌بر نقل برخی از منابع، زعفرانی ظاهرا از مردم ری بوده که در قرن سوم هجری قمری زندگی می‌کرد. وی معاصر حسین بن نجار بود. سمعانی در کتاب انساب نام وی را می‌آورد، اما فرقه‌ای را به او نسبت نمی‌دهد.

خصوصیات اخلاقی

زعفرانی بنده شهرت بود و میل داشت که در تمام دنیا مشهور شود به همین جهت شخصی را به مزدوری گرفت و به مکه فرستاد تا در موسم حج او را دشنام دهد و لعنت کند تا از این راه حواس حاجیان را به خود جلب کرده و به شهرت برسد. برخی از پیروان زعفرانیه خوردن انگور و کشمش را برای خود منع و حرام کردند و می‏‌گفتند: چون زعفرانی انگور بسیار دوست می‌‏داشت، از این رو چیزی را که او خیلی دوست داشت بر خود روا نمی‏ داریم.

اعتقادات

عبدالقاهر بغدادی درباره این شخص می‌گوید که وی همواره سخنان متناقضی بیان می‌کرد. می‌گفت که کلام خدای متعال غیر اوست و هر چیزی که غیر خدای متعال باشد مخلوق است. اما در موضعی دیگر می‌گفت که سگ شرف دارد بر کسی که بگوید سخن خدا مخلوق است. عزّ الدین ابن اثیر، در کتاب «اللباب فی تهذیب الانساب» آورده است که زعفرانی معتقد بود که قرآن «محدث» و کلام او غیر از اوست و هر چیزی که غیر از او باشد، «مخلوق» است. اما در نقلی دیگر می‏‌گفت: هرکسی قائل به خلق قرآن باشد، کافر است و این دو سخن متناقض است.