جوالیقیه
جوالیقیه پیروان هشام‌بن‌سالم جوالیقی هستند که از موالی‌کوفه و جزء اصحاب امام جعفر‌صادق (ع) و امام موسی‌کاظم (ع) بوده است.
شرح حال هشام
ابومحمد (یا ابوالحکم) هشام‌بن‌سالم جوالیقی‌کوفی‌جعفی، اصالتاً از اهالی جوزجان (منطقه‌ای در ناحیه بلخ) بوده است. برخی از منابع، وی را از جمله اسرا به‌حساب آورده‌اند، ولی با توجه به اینکه جوزجان در سال 33 هجری‌قمری فتح شده، ظاهراً پدر یا اجداد وی از اسرا بوده‌اند.هشام‌بن‌سالم تا سال 183 هجری‌قمری زنده و در زمان خود از فقها و روات ثقه‌شیعه و از اصحاب امام‌صادق و امام‌کاظم (علیهماالسلام) بوده است و از زمره محدثین‌بزرگ به‌حساب می‌آمد. وی علاوه بر فقه، در علم‌کلام نیز صاحب‌نظر بود.[۱] [۲] [۳] [۴] [۵] [۶]
انتساب آرای نادرست
اشخاصی چون اشعری و شهرستانی با استناد به منابع اهل‌سنت، عقایدی را به‌هشام نسبت داده‌اند که صحیح نیست. عقایدی از این قبیل که هشام میپنداشت خداوند چهره‌انسانی دارد و نیم‌تنه بالای او میان‌تهی و نیم‌تنه پایین او میان‌پُر است و او دارای مویی سیاه است و در دلش دانش و حکمت جاری است. او پرتوی درخشان است. دارای گوشت و خون و حواس نیست و عقل آن را ادراک نمی‌کند.[۷]
عقاید‌جوالیقیه
جوالیقیه در پیروی از هشام معتقد بودند که امامِ بعد از جعفر‌بن‌محمد(ع)، فرزندش موسی‌بن‌جعفر (ع) است و جعفر‌بن‌محمد نزد جمهور‌شیعه به امامت موسی‌پسرش تصریح کرد. همچنین می‌گفتند که عقد«متعه» به‌شرط پرداختن مزد زن، جایز است. [۸][۹][۱۰][۱۱].
نقل حدیث از امام‌صادق و امام‌کاظم علیهماالسلام
هشام در طول زندگی خود از امام‌صادق [۱۲] [۱۳] و امام کاظم‌علیهماالسلام [۱۴]احادیث فراوانی نقل کرده است. نام وی در سند حدود ۶۶۳ حدیث در کتاب‌های روایی شیعه نقل شده است. [۱۵] هشام از راویانی چون ابوبصیر، ابو‌حمزه ثُمالی، ابو‌خالد کابلی، ابن‌ابی‌یعفور، ابان‌بن تَغْلِب، ابان‌بن‌عثمان و زراره [۱۶] حدیث نقل کرده است. راویانی چون ابن‌ابی‌عُمَیر [۱۷] ابن‌محبوب، ابن‌مسکان، بَزَنطی، حماد‌بن‌عثمان و صفوان‌بن‌یحیی از او روایت نقل کرده‌اند.[۱۸] نجاشی با عبارت: «ثقة ثقة» از او یاد کرده است.[۱۹] و آیت‌الله خویی برخی از روایاتی را که بر نکوهش او دلالت دارند، از نظر سند ضعیف می‌داند[۲۰].
پانویس
- ↑ احمد امین، اعیان الشیعه، ج 10، ص266
- ↑ نجاشی احمد بن علی، رجال النجاشی، ص 434
- ↑ آقا بزرگ تهرانی، الذریعه الی تصانیف الشیعه، ج 4، ص 270
- ↑ شوشتری محمد تقی، قاموس الرجال، ج10، ص 559
- ↑ خویی سید ابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، ج 19، ص 297
- ↑ سبحانی جعفر، موسوعه طبقات الفقهاء ج2، ص 602
- ↑ مشکور محمد جواد فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 شمسی، چاپ اول، ص 144
- ↑ مشکور محمد جواد فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 شمسی، چاپ اول، ص 144
- ↑ بغدادی ابومنصور، الفرق بین الفرق، به اهتمام محمد‌زاهد‌بن حسن‌الکوثری، چاپ قاهره، سال 1948، ص 139
- ↑ الحمیری ابو سعید نشوان، الحور العین، چاپ مصر، سال 1948 میلادی، ص 149، 162، 258.
- ↑ فخر رازی، اعتقادات فرق المسلمین، به اهمتما علی سامی النشار، چاپ قاهره، ص 64، 65.
- ↑ شیخ‌طوسی، رجال، ص 345
- ↑ کشی، ص۱۱۹
- ↑ نجاشی، رجال، ص۴۳۴.
- ↑ خوئی سید ابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، قم، انتشارات مرکز نشر آثار شیعه، سال 1410 قمری و 1369 شمسی، ج۱۹، ص۳۰۱.
- ↑ کشی محمد بن عمر، رجال الکشی، (اختیار معرفه الرجال) مصحح طوسی محمد بن الحسن، مشهد، نشر دانشگاه مشهد، سال 1409 قمری، ص۱۳۳
- ↑ کشی محمد بن عمر، رجال الکشی، (اختیار معرفه الرجال) مصحح، طوسی محمد بن الحسن، مشهد، نشر دانشگاه مشهد، سال 1409 قمری، ص 119، 133
- ↑ خویی سید ابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، قم، مرکز نشر آثار شیعه، سال 1410 قمری و 1369 شمسی، ج 19، ص 303
- ↑ نجاشی، احمد بن علی، رجال النجاشی، قم، انتشارات موسسه نشر اسلامی، سال 1365 شمسی، ص 434
- ↑ معجم رجال الحدیث، خوئی سید ابوالقاسم، معجم رجال الحدیث، قم، انتشارات مرکز نشر آثار شیعه، سال1410 قمری و 1369 شمسی، ج ۱۹، ص۳۰۱.