جنابیه
جنّابیه پیروان ابوسعید‌بن‌بهرام جنابی بودند.[۱]
تاریخچه
ابوسعید حسن‌بن‌بهرام جنّابی (گناوه‌ای) معروف به ابوسعید گناوه‌ای در قرن سوم‌هجری‌قمری در شهر جنابه (گناوه کنونی) در استان بوشهر در یکی از محله‌های قدیمی متولد شد.[۲] وی بنیان‌گذار قرمطیان در بحرین و احساء بود. زمانی که مقتدرعباسی مقتدر خلیفه‌عباسی به‌خلافت رسید، ابوسعید جنّابی یکی از رهبران قرامطه بود که در بحرین قیام کرد. وی به کمک قبایل عبدالقیس و ربیعه بحرین، شهر الأحساء را تسخیر کرد و حکومت قرامطه را تشکیل داد. ابوسعید در نامه‌ای بهمعتضد عباسی، علت قیام خود را ظلم خلیفه دانست. بعد از مرگ او در سال ۳۰۰ قمری (۹۱۳ میلادی)، پسرش ابوطاهر رهبر قرامطهٔ‌بحرین شد. وی به مقتدر نامه نوشت و در آن سپاه خود را حزب‌خدا معرفی کرد. قرامطهٔ بحرین دردسرهای فراوانی برای عباسیان ایجاد کردند؛ از جمله حج را چند بار متروک کرده، حجرالاسود را ربودند.
درگذشت
ابوسعید مردی دلاور و زیرک بود و پیروانش او را سید خطاب می‌کردند. یکی از خادمان سیسیلی، وی را در حمام کشت و پس از آن خودش نیز کشته شد. از ابوسعید پس از مرگ تجلیل بسیاری شد و پیروانش معتقد بودند که او دوباره زنده می‌شود و به این جهان بازمی‌‌گردد، بنابراین اسبی زین‌کرده را کنار قبرش آماده کرده بودند تا او هنگام بازگشت بر آن سوار شود. ابوسعید درزمان حیاتش، سعید را که بزرگ‌ترین فرزندش بود به ولایت‌‌عهدی خود گماشته بود، اما او از پس این کار برنیامد و برادر کوچک‌ترش ابوطاهر سلیمان بر او چیره شد و رهبری قرمطیان را پس از برادرش به‌عهده گرفت. ابوسعید شانزده سال حکومت کرد. [۳] [۴] [۵] [۶][۷] [۸] [۹] [۱۰] [۱۱] [۱۲] [۱۳] [۱۴] [۱۵] [۱۶]
منابع
عبدالسلام ترمانینی، رویدادهای تاریخ اسلام، ترجمه پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، ج۲، ص۱۷۵.
پانویس
- ↑ مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 خورشیدی، چاپ اول، ص142
- ↑ حمیدی سید‌جعفر، نهضت ابوسعید دیلمی، تهران: نشر مؤسسه خدمات فرهنگی رسا، چاپ سوم، سال 1372 شمسی، ص 75.
- ↑ ابناثیر، علی‌بن‌محمد، الکامل فی التاریخ، ج۸، ص۸۳.
- ↑ ابناثیر، علی‌بن‌محمد، الکامل فی‌التاریخ، ج۷، ص۴۹۴.
- ↑ ابن جوزی، عبدالرحمن‌بن‌علی، المنتظم، ج۱۳، ص۱۴۲.
- ↑ ابن‌جوزی، عبدالرحمن‌بن‌علی، المنتظم، ج۶، ص۳۰.
- ↑ ذهبی، محمد‌بن‌احمد، العبر، ج۱، ص۴۴۰.
- ↑ ابن‌کثیر، اسماعیل‌بن عمر، البدایة‌و‌النهایه، ج۱۱، ص۸۱.
- ↑ ابن‌تغری بردی، یوسف‌بن‌تغری بردی، النجوم‌الزاهره، ج۳، ص۱۱۹.
- ↑ ابن‌تغری بردی، یوسف بن تغری بردی، النجوم الزاهره، ج۳، ص۱۸۲.
- ↑ ابن‌تغری بردی، یوسف‌بن تغری بردی، النجوم الزاهره، ج۳، ص۱۲۲.
- ↑ ابن تغری بردی، یوسف بن تغری بردی، النجوم الزاهره، ج۳، ص۱۱۰.
- ↑ دواداری، ابوبکر بن عبدالله، کنز الدّرر، ص۶۱.
- ↑ ذهبی، محمد بن احمد، العبر، ج۱، ص۴۱۱.
- ↑ حرانی صابی، ثابت بن سنان، تاریخ اخبار القرامطه، ص۲۰۱ به بعد.
- ↑ ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۲، ص۱۴۷.