سوره قدر

سوره قدر ازجمله سوره‌های کوتاه، ولی پرفضیلت قرآن است. از سوره‌های جزء ۳۰ قرآن است که آیات آن به بیان عظمت شب قدر پرداخته است. در روایات مختلف برای کسی که این سوره را بخواند ثواب فراوانی بیان شده است و آثار و برکات فراوانی هم برای این سوره ذکر شده است. نزول قرآن در شب قدر را بیان می‌کند و آن شب را تعظیم نموده از هزار ماه بالاتر می‌داند، چون در آن شب ملائکه و روح نازل می‏‌شوند و این سوره، هم احتمال مکی بودن را دارد و هم می‌تواند مدنی باشد و روایاتی که درباره سبب نزول آن از امامان اهل بیت(علیه‌السلام) و از دیگران رسیده خالی از تایید مدنی بودن آن نیست و آن روایاتی است که دلالت دارد بر اینکه این سوره بعد از خوابی بود که رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) دید و آن خواب این بود که دید بنی‌امیه بر منبر او بالا میروند و سخت اندوهناک شد و خدای تعالی برای تسلیتش این سوره را نازل کرد (و در آن فرمود شب قدر بهتر از هزار ماه حکومت‏ بنی‌امیه است).

قدر

تقدیر، اندازه گیری.

مفهوم کلی سوره

زمان نزول قرآن؛ تعيين سرنوشت انسان.

اسامی سوره

1. قدر،
2. إِنَّا أَنْزَلْناه.

علت نام‌گذاری

• «سوره قدر»؛ به خاطر وجود کلمۀ قدر در اولین آیۀ سوره مزبور می‌باشد. همچنین واژه «القدر» به جز این سوره در هیچ سوره دیگری تکرار نشده است.
• «سوره إِنَّا أَنْزَلْناه»؛ به خاطر شروع سوره با این جمله به این اسم مشهور گشته است و در لسان صحابه و مفسران استفاده شده است.

تعداد آیات و کلمات و حروف

• سوره قدر پنج آیه دارد.
• سوره قدر سی کلمه دارد. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد کلمات سوره‌های قرآن مختلف است).
• سوره قدر صدودوازده حرف دارد. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد حروف سوره‌های قرآن مختلف است).

اهداف و آموزه‌ها

محور اصلی سوره قدر، نزول قرآن در شب قدر و بيان اهميت آن شب است.

محتوا و موضوعات

محتوای سوره قدر چنان که از نامش نيز پيدا است بيان نزول قرآن مجيد در شب قدر است و سپس بيان اهميت شب قدر و برکات و آثار آن.

فضائل، خواص و ثواب قرائت

ابی‌بن‌کعب از پيغمبر(صلی الله علیه و آله و سلم) روايت نموده که «کسی که سوره قدر را قرائت کند به او اجر کسی که ماه رمضان را روزه گرفته و شب قدر را احياء داشته است عطا شود».

حسين‌بن‌ابی‌العلاء از امام صادق(علیه‌السلام) روايت نموده که آن حضرت فرمود: «هر که قرائت کند سوره انا انزلناه فی ليلة القدر را در نماز واجبی از واجباتش منادی از طرف حق او را صدا زند که ای عبداللَّه گناه گذشته تو بخشيده شد، عمل را از سر بگير».

سيف‌بن‌عميره از امام باقر(علیه‌السلام) روايت کرده که فرمودند: «هر کس سوره انا انزلناه را آشکارا و بلند بخواند مانند کسی خواهد بود که در راه خدا شمشيرش را کشيده باشد و کسی که آن را در نهانی بخواند مثل آن است که در خون خود در راه خدا طپيده باشد و کسی که ده مرتبه بخواند بر محو هزار گناه از گناهان خود گذشته و اقدام کرده است».

محل و زمان نزول

سوره قدر مکی است و بعضی هم گفته‌اند که مدنی است.

تاريخ نزول سوره قدر در ما بين هجرت مسلمين به حبشه و اسراء است و بعد از سوره عبس نازل شده است.

فضای نزول

سوره قدر نزول قرآن در شب قدر را بيان می‌کند و آن شب را تعظيم نموده از هزار ماه بالاتر می‌داند، چون در آن شب ملائکه و روح نازل می‌شوند، نزول اين سوره طبق روایات معصومین(علیه‌السلام) بعد از خوابی بود که رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) ديد و آن خواب اين بود که ديد بنی‌امیه بر منبر او بالا می‌روند و سخت اندوهناک شد و خدای تعالی برای تسليتش اين سوره را نازل کرد (و در آن فرمود شب قدر بهتر از هزار ماه حکومت بنی‌اميه است).

ترتیب در مصحف

سوره قدر نودوهفتمين سوره در چينش کنونی قرآن به شمار می‌آید.

ترتیب بر اساس نزول

سوره قدر بيست‌وپنجمين سوره در ترتيب نزول می‌باشد وبعد از سوره عبس نازل شده است. (لازم به ذکر است اقوال در ترتیب نزول سوره‌های قرآن مختلف است).

ارتباط با سوره قبلی

چون خداوند سبحان در پايان سوره اقراء به سجده و تقرب به سوی خدا امر کرد، سوره قدر را به ذکر ليلة‌القدر افتتاح کرد و اینکه تقرب در آن شب به سوی خدا زيادتر است از ساير شب‌ها و روزها، پس مثل آن است که فرموده: تقرب بجوی در ساير اوقات در شب قدر.

ابومسلم گويد: چون خدا در سوره علق پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) را به قرائت قرآن امر کرد، در سوره قدر بيان کرد که نزول آن در شب قدر بود.

ویژگی

سوره قدر از سور مفصلات می‌باشد ابن قتیبه می‌گوید: ... مفصلات سوره‌های کوچکی هستند که بعد از سور مثانی آمده‌اند این‌که چرا این سوره‌ها را مفصل نامیده‌اند به خاطر کوتاه بودن آنها و این‌که بسيار به واسطه بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ از يکديگر جدا شده‌اند.

روايتی است که از رسول خدا(صلی الله علیه و آله و سلم) نقل شده که فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جای تورات و سوره‌های مئين را به جای انجيل و سوره‌های مثانی را به جای زبور به من داد و پروردگارم مرا با دادن سوره‌های مفصّل فزونی بخشيد.

خداوند در سوره قدر به نزول قرآن در شب قدر و اهميت آن شب و نزول فرشتگان و اندازه زنی امور در آن اشاره می‌کند.

منابع

برگرفته از سایت معرفی سوره قدر - پایگاه جامع قرآنhttps://quran.inoor.ir