اتحادیه
اتحادیه به معنای یک مکتب یا مشرب و یا فرقهای با مشی صوفیانه است.
اعتقادات
احمد خابط که یکی از معتزلیان مطرود است میگوید که عالم دارای دو مدبر است خدا و حضرت عیسی. خدا قدیم است و عیسی حادث و هر دو با هم متحد هستند. مشی و مرام اتحادیه با این سخن صوفیانه هماهنگ است. پیروان این مکتب معقتقدند که چون روح آدمی مصفا و خالص و به نور معرفت الهی منور شود، از خانه دوئی (افتراق خدا و انسان) بیرون میآید و از تو بودن و من بودن فاصله نمیگیرد و حقیقت کشف جز این نیست که عارف و معروف، عاشق و معشوق در هم میآمیزد و بنده بودن و خدا بودن به کنار میرود و هر دو یکی میشوند. غلاة اتحادیهاین افترا را بر برخی از امامان وارد کردند. [۱] محقق اردبیلی در تشریح مذاهب صوفیه که اتحادیه جزیی از آن است مینویسد: بدان که مذاهب صوفیه بسیار است که بنا بر برخی از نقلها پایه آن بر چهار مذهب به نام حلولیه، اتحادیه، واصلیه و عشاقیه بنا شده است. [۲] وی میافزاید که در نظر برخی دیگر، اصول مذاهب صوفیه علاوه بر چهار مذهب بر شمرده شده، تلفیقیه و رزاقیه نیز میباشد و برخی دیگر وحدتیه را نیز افزوده و به هفت مورد رساندهاند. [۳]این شخصیت در ادامه تمام اقوال را رد میکند و مینویسد که اصول مذهب صوفیه بر دو فرقه حلولیه و اتحادیه استوار است. [۴]
تفسیر مشارب اتحادیه و حلولیه
محقق اردبیلی در تفسیر مشارب این دو فرقه مینویسد که حلولیه معتقدند خدا در ما حلول کرده است. اما اتحادیه معتقدند که ما با خدا یکی میشویم و خداوند با همه عرفا یکی است. [۵]مرتضی رازی نیز صوفیه را به شش فرقه تقسیم و اولین آنها را اتحادیه معرفی میکند و مینویسد «اولین فرقه صوفیه اتحادیه هستند که ادعای اتحاد دارند و رییس آنها حلاج بود. حلاج ساحر بود و در سحر مهارت داشت. وی شاگرد عبدالله بن هلال کوفی بود و عبدالله شاگرد زرقاء الیمامه از کسانی بود که از سجاح سحر را آموخته بود و سجاح در زمان مسیلمه کذاب بود که مدعی پیامبری شد و حلاج مدعی خدایی شد. [۶] عبدالمنعم حفنی اتحادیه را از غلاة صوفیه دانسته است. [۷] لویی ماسینیون اتحادیه را زندقه معرفی میکند. [۸]
پانویس
- ↑ مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 خورشیدی، چاپ اول، ص 23 با ویرایش و اصلاحات گسترده در عبارات.
- ↑ محقق اردبیلی، حدیقة الشیعة، ص564
- ↑ محقق اردبیلی، حدیقة الشیعة، ص564
- ↑ محقق اردبیلی، حدیقة الشیعة، ص565
- ↑ محقق اردبیلی، حدیقة الشیعة، ص564
- ↑ مرتضی رازی، تبصرة العوام، ص122
- ↑ حنفی عبدالمنعم، موسوعة الفرق و الجماعات و المذاهب و الاحزاب و الحرکات الاسلامیة، ص44
- ↑ دائرة المعارف الاسلامیة، ج15، ص 178