شبک

شبك‏ فرقه‏ اى كرد از «غلاة» با گرایش صوفیانه هستند كه بعضى از رسوم مسيحيت از جمله اعتراف به گناه و نوشيدن شراب به مذهب آنان راه يافته است.

موقعیت جغرافیایی و جمعیت

شبکیان جمعیتی مذهبی هستند که ناحیه شمال عراق و در ده‌ها روستای شرق موصل، در مثلث محدود به دجله و زاب بزرگ زندگی می‌کنند. در سال ۱۹۲۵ میلادی، تعداد آن ها به حدود ۱۰۰۰۰ نفر می رسید. در سرشماری سال ۱۹۶۰ میلادی عراق، جمعیت آن ها ۱۵۰۰۰ نفر بود که در ۳۵ روستا ساکن بودند. امروزه محل اصلی زندگی شبک‌ها در استان موصل است و نزدیک به ۲۵۰ تا ۳۰۰ هزار شبک در این استان زندگی می‌کنند. ۵۰ روستا و شهرک در منطقه سهل نینوا محل زندگی شیعیان شبک عراق است.

پیشینه

شبک‌ها به طور عام خود را کرد می دانند اما از دهه 1970 میلادی تلاش فراوانی شد تا آن ها در جغرافیای عربی قرار گیرند. اما ثمره این برخورد به تخریب حدود 20 روستای متعلق به این فرقه در سال 1988 میلادی انجامید.

زبان

اکثر شبک ها به چند زبان سخن می گویند و همین موجب شده تا بعضی بگویند که آن ها در واقع ترکمان یا کردزبان و حتی عرب‌زبان‌اند. ولی زبان مادری بیشترشان، گویشی از شاخه گورانی زبان‌های ایرانی است. با این حال، زبانی که با آن آیین‌های مذهبی و نمازهای خود را انجام می‌دهند، ترکی است.

نام کتاب دینی

نام کتاب این فرقه «المناقب» است و بسيارى از عقايد شبک از فرقه «ملامتيه» گرفته شده است.

آیین

مذهب فرقه شبک با مذهب علویان آناتولی( قزلباش ها) پیوند نزدیکی دارد. از جمله دعاهای ایشان که صراف آن را نقل کرده است، به صراحت به حاجی بکتاش رهبر طریقت بکتاشیه و استادان اردبیلی (یعنی صفویان) به‌عنوان بنیان‌گذاران طریقت معنوی آن‌ها اشاره می کند. علاوه، برخی از اشعار مذهبی که در اجتماعات عبادی آن‌ها خوانده می‌شود، منسوب به شاه اسماعیل و پیر سلطان ابدال علوی است. و اما عقیده اساسی شبک ها که در شماری از اشعار و ادعیه اظهار می‌شود، آن است که معتقدند: الله، محمد(ص) و علی(ع) تثلیثی را شکل می‌دهند که در آن علی(ع) همانند تجلّی غالب خداوند ظاهر می‌شود.

==آداب و رسوم==

شبکیان نیز همچون دیگر فرق، دارای آداب و رسوم خاصی اند. از جمله می توان به مراسم «شب غفران» یعنی شب آمرزش و پوزش از گناه را نام برد. در اين شب، زنان و مردان همه در مکانی جمع شده گريه و زارى مى‏كنند و از خدا آمرزش مى‏ طلبند. رسم دیگر آن ها جشن شب اول آغاز سال و شب دهم محرم است. در اين شب نيز همه به دلیل مصيبت فراوانى كه بر اهل بيت رسول خدا (ص) وارد شده نوحه‏ خوانى و زارى مى ‏كنند. آنان به جهت احترام به عاشورای حسینی، در آن شب كفش هاي شان را در آورده و تا شب روز بعد با پاى برهنه راه مى ‏روند. اين شب در نزد آنان «ليلة الكفشه» يعنى شب از پاى درآوردن كفش نام دارد.

هجوم داعش

با هجوم گروه تکفیری داعش به عراق، بسیاری از اقلیت‌های این کشور هدف حملات این گروه تروریستی قرار گرفتند. شیعیان شبک یکی از اقلیت‌های عراقی بودند که قربانی حمله داعش به موصل شدند. اما این شیعیان مورد توجه رسانه‌ها قرار نگرفتند و در سکوت رسانه‌ای صد‌ها نفر از شیعیان شبک در استان موصل کشته شدندپس از اعلام فرمان جهاد از سوی مرجعیت عراق، هزاران نفر از جوانان شیعه شبک به صفوف نیروهای مردمی عراق پیوستند. آن‌ها در ماه‌های اخیر دوره‌های آموزش نظامی را طی کردند و برای بازپس گیری مناطق شبک نشین در استان موصل آماده شدند.

فعالیت در فضای مجازی

شبک‌های عراق، پایگاهی اینترنتی به نام صدای شبک دارند که تقریبا فعال است و اخبار و مطالبی را درباره این گروه بیان می‌کنند.