نجم الدین الخبوشانی
| نام | نجم الدین ابوالبرکات محمد بن موفق بن سعید خبوشانی شافعی صوفی |
|---|---|
| القاب و سایر نام‌ها | فقیه کبیر |
| وفات | 587هجری قمری |
| استادان | محمد بن یحیی، هبه الرحمن بن قشیری |
| آثار | تحقیق المحیط |
| دین و مذهب | اسلام، تسنن |
نجم الدین ابوالبرکات محمد بن موفق بن سعید خبوشانی شافعی صوفی از علمای اهل سنت و جماعت و از متصوفه برجسته در قرن ششم هجری بود. ذهبی درباره او می‌گوید: «فقیهی بزرگ و زاهد»[۱].
زندگی
اصلش اهل خبوشان از روستاهای نیشابور است و در سال 510 هجری قمری منطبق با 1116 میلادی در نزدیکی آن به دنیا آمد. وی فقیه شافعی بود و در فقه «تحقیق المحیط» را ایجاد کرد[۲]. او در فقه در محضر محمد بن یحیی بود و از استاد پیشی گرفت تا اینکه ابن خلکان گفت: او در تالیفات خود به المحیط که شانزده جلد است استناد می‌کرد. از هبه الرحمن بن قشیری نیز روایت کرده است. او به مصر رفت و مدتی در مسجد و سپس در مزار شافعی سکنی گزید. او خود را وقف ایجاد مقبره‌ای برای شافعی کرد و به مطالعه، فتوا و تألیف اشتغال داشت. السخاوی گفت: الخبوشانی به اهل بدعت پاسخ داد و از آنان توبه کرد و عقیده اشعری را در سرزمین مصر آشکار کرد. ابن خلکان گفت: سلطان صلاح‌الدین به او نزدیک بود و به او ایمان آورد و گروهی از یارانش را دیدم که فضیلت و دین و سلامت باطنش را توصیف می‌کردند.»
زمانی که سلطان صلاح‌الدین ایوبی خواست حکومت فاطمی را از بین ببرد، دراین‌باره از فقها سوال کرد و جمعی از فقها فتوا دادند که نجم الدین خبوشانی از جمله آنها بود. پس در فتواها مبالغه کرد و کاستی های فراوان از آنها را اعلام کرد و ایمان را از آنها سلب کرد و بر آنها سخن ها راند[۳].
درگذشت
وی در ماه ذی القعده 587 هجری قمری منطبق با 1191 در قاهره درگذشت و در گنبدی زیر پای شافعی در حالی که توری بین آنها قرار داشت به خاک سپرده شد[۴].