کاربر:Hoosinrasooli/صفحه تمرین
| ابراهیم بن عبدالصمد خزاز کوفی | |
|---|---|
 | |
| نام کامل | حسن بن ابراهیم بن عبدالصمد خزاز کوفی |
| اطلاعات شخصی | |
| محل تولد | کوفه |
| روز درگذشت | 337ق. |
| دین | اسلام، شیعه |
| شاگردان | شیخ تلعکبری |
| فعالیت‌ها | محدث شیعی |
حسن بن ابراهیم بن عبدالصمد خزاز کوفی، محدث شیعی. شیخ تلعکبری از او حدیث شنیده است. وی در کوفه مسکن داشت و ظاهراً در همان‌جا نشو و نما پیدا کرده و به حد کمال رسیده است.
معرفی اجمالی
حسن بن ابراهیم بن عبدالصمد خزاز کوفی، محدث شیعی. کنیه او در منابع ذکر نشده است. در سال 337هجری شیخ تلعکبری از او حدیث شنیده، بنابراین وی تا این تاریخ زنده بوده است. از زندگی و چگونگی تحصیلات او اطلاعی در دست نیست. از لقب کوفی بر می‌آید که وی در کوفه مسکن داشت و ظاهراً در همان‌جا نشو و نما پیدا کرده و به حد کمال رسیده است. چنان‌که از لقب «خزاز» نیز چنین بر می‌آید که وی یا یکی از پدران او به تجارت پوست خز اشتغال داشته‌اند.
وی در کوفه از محدثان بزرگ و از شیوخ اجازه(بالاترین مرتبه در علم حدیث) بود و همین باعث شد تا صاحبنظران، احادیث و شنیده‌های او را درست و قابل قبول تلقی نمایند. تلعکبری که تنها شاگرد شناخته‌شده او در منابع است، ضمن این‌که از او حدیث شنیده، او را ستایش کرده است و این مطلب، دلیل دیگری بر راست‌گویی و وثاقت اوست. اکنون به دلیل این‌که احادیث و روایات او از بین رفته و در منابع، اثری از آنها نیست، شناسایی اساتید و شاگردان متعددی که او داشته ممکن نمی‌باشد. هم‌چنین از او کتاب یا رساله‌ای نیز معرفی نشده است.
منابع
- تهذیب الاحکام، ج10ص21؛
- رجال طوسی، ص423 شماره6100؛
- جامع الرواه، ج1ص188؛
- لسان المیزان، ج2ص192 شماره‌های 872 و873؛
- معجم رجال الحدیث، ج5ص259 شماره2680.
| حسن بن ابوالحسن دیلمی | |
|---|---|
| |
| اطلاعات شخصی | |
| محل تولد | گیلان، دیلم |
| روز درگذشت | 355ق. |
| آثار | ارشادالقلوب کتاب التفسیر |
| فعالیت‌ها | مفسر |
حسن بن ابوالحسن دیلمی، از مفسران امامیه در قرن چهارم. نام او با «حسن بن ابی الحسن دیلمی» صاحب کتاب ارشادالقلوب مشترک است، اما زمان آن‌دو بیش از پنج سده با یکدیگر فاصله دارد. وی صاحب «کتاب التفسیر» است که «ابوالفتح کراجکی» در کنز الفوائد، و «ابنشهرآشوب» در مناقب از او نقل میکنند. وی در منابع رجالی فردی ناشناخته است اما در همین منابع تصریح به امامی بودن او شده است. از ولادت و وفات او اطلاعی در دست نیست، تنها از احادیث او میتوان یقین کرد که وی از رجال نیمه دوم قرن چهارم بوده است، زیرا «شیخ کراجکی» به طور مستقیم از او نقل حدیث میکند، اما این‌که وی در کجا پرورش یافته و نزد چه کسانی درس خوانده، بر ما مجهول است، زیرا نام پدر و هم‌چنین نام سلسله اساتید او ناشناخته است. از نسبت «دیلمی» میتوان استنباط کرد که وی اصالتاً اهل «دیلم» از دیار گیلان بوده است اما قطعاً مسافرتهایی به عراق داشته و با بزرگان کوفه و بغداد ملاقات کرده و مدتی در آنجا به استماع حدیث مشغول بوده است. وی در موارد متعددی از پدرش نیز نقل حدیث میکند و این، نشان میدهد که پدرش از عالمان عصر خود بوده و در حیات علمی نامبرده سهیم بوده است. از اساتید و شاگردان او اطلاعی در دست نیست اما از آنجا که «کراجکی»(م449ق) بدون هیچ واسطهای از او نقل حدیث میکند چنین استنباط میشود که یکی از شاگردان او «شیخ کراجکی» بوده است. از کتابهای او تنها «کتاب التفسیر» مورد شناسایی قرار گرفته که به شیوه روایی تألیف شده و در تأویل و تفسیر آیات قرآنی، از احادیثی که در مناقب امیرالمؤمنین (علیه‌السلام) و سایر اهلبیت (علیه‌السلام) وارد شده، بهره گرفته شده است.
منابع
- کنزالفوائد، کراجکی، صفحات متعدد؛
- الذریعه، ج1ص517 شماره 2527، وج4ص271 شماره 1257؛
- طبقات اعلام الشیعه، ج1ص84؛
- مرآه الکتب، تبریزی، ص489 شماره 145.
حسن بن احمد بن ادريس بن احمد اشعري قمي، (000 – حدود 345ق) محدث شيعي. كنيه او در منابع ذكر نشده است. وي فرزند فقيه و محدث مشهور «احمد بن ادريس قمي»(م306ق) و استاد «شيخ صدوق»(م381ق) است و در باره وفات او اين اندازه روشن است كه بعد از پدرش و قبل از شيخ صدوق وفات يافته است، بنابراين دوران زندگي و حيات علمي او تماماً در سده چهارم بوده و احتمالاً در اواسط اين سده حدود 345هجري زندگي را به انجام رسانده است. وي در قم پرورش يافت و تحت تربيت پدرش رشد كرد و به تدريج به حد كمال رسيد. پدرش يكي از دانشمندان برجسته شيعه است كه حتي صاحبنظران اهل‌سنت نيز، از پدرش به نيكي ياد كرده و او را «بزرگ مصنفين رافضيه» معرفي كرده‌اند. برادرش «حسين بن احمد بن ادريس» از اساتيد «شيخ تلعكبري»(م385ق) و «شيخ صدوق» بود كه در منابع حديثي، نام اين‌دو با يكديگر خلط مي‌شود، اما تحقيقات نشان مي‌دهد آنها دو شخصيت جدا از هم و با يكديگر برادر بوده‌اند. وي در كنار برادرش، بيشترين بهره‌ها را از پدر برد و چنين مي‌نمايد كه تا آخر عمر در قم اقامت داشت زيرا از رابطه او با اساتيد و شاگردان شهرهاي ديگر گزارشي ديده نشده است. وي در قم تمام آموخته‌هايي را كه از پدرش داشت به ديگران انتقال داد و از او احاديث متعددي بر جاي مانده كه محتواي آنها غالباً عبادي و اخلاقي هستند. بعضي از اين احاديث نيز در باره فضيلت امام رضا(ع) نقل شده است. در بعضي از روايات او آمده است كه امام رضا(ع) به «ابي نصر بزنطي»(م221ق) فرمود: «به شيعيان من ابلاغ كن كه ثواب زيارت من برابر با هزار حج تمتع است». از شاگردان او تنها شيخ صدوق است كه شنيده‌هاي او را براي آيندگان بازگو كرده است، مگر در يك مورد كه «محمد بن احمد بن داود قمي»(استاد شيخ طوسي) نيز از او نقل حديث كرده است. ظاهراً وي در زمان خود از شخصيت‌هاي مورد اعتماد بود و شيخ صدوق در هنگام نقل حديث از او با جمله «رضي الله عنه» تجليل كرده است، و اين مطلب، گوياي آن است كه وي از حسن سابقه برخوردار بوده و احاديث او مي‌بايست قابل قبول انگاشته شود. از او اثر تأليفي بر جاي نمانده است. منابع: (تهذيب الاحكام، ج6ص85 حديث169، وص109 حديث194؛ الخصال، خصلت‌هاي سه‌گانه، ص110 حديث80 و82؛ طرائف المقال، ج1ص164 شماره 841؛ عيون اخبار الرضا(ع)، ج1ص233 حديث24؛ كمال الدين و تمام التعمه، ص325، باب 33، وص388 باب42؛ مسند الامام الرضا(ع)، ج1ص144)