مغیریه

مغيريه‏ پيروان مغيرة بن سعيد عجلى كوفى مكنّى به ابو عبد اللّه بودند كه در سال 119 هجرى كشته شد.

نام کامل

ابن اثیر، مُغِیریه را به ضم میم و کسر غین و سکون یاء ضبط می کند.

تاریخچه پیدایش

در اوایل قرن دوم هجری، از جمله فرقه هایی که در جامعه شیعه ایجاد شد، فرقه زیدیه بود که بعد از شهادت زید بن علی به فرقه های متعددی تبدیل شد، تا آن جا که برخی با تغییر جریان از این فرقه به فرقه دیگری ملحق می شدند یا با آرای خود فرقه جدیدی را تاسیس می کردند. از جمله این افراد که در ابتدا از یاران امام محمد باقر علیه السلام بود و در ادامه زیدی شدو سپس خود فرقه جدیدی را تشکیل داد، مغیره بن سعید العجلی بود. او از کسانی بود که قصد داشت تا در عقیده و نگاه امام باقر علیه السلام نفوذ کند، ولی امام با توجه به شناختی که از او داشت و می دانست که از دشمنان تشیع می شود، شخصیت واقعی اش را به فرزندش امام صادق و نیز یارانش معرفی کرد تا از او پرهیز کنند، ولی مغیره با دروغ و نیرنگ و نیز تحریف در روایات، تشکیلات خود را تقویت کرد و با تاسیس فرقه مغیریه حرکت انحرافی خود را در میان شیعیان تداوم بخشید. مغيره سر انجام در زمان حكومت خالد بن عبد اللّه القسرى در كوفه خروج كرد و در ابتدا محمد بن عبد اللّه بن حسن بن امام حسن را به عنوان مهدى قائم معرفی و انتظار ظهورش را تبلیغ کرد و در ادامه خودش ادعای نبوت کرد تا آن که خالد بن عبد الله القسری او را دستگیر کرده بر دار کشید و پنج تن از پیروانش را در آتش سوازنید.

اعتقادات

مغیره بن سعید همچون دیگر غلاه، ادعای های عجیبی داشت که به برخی از آن اشاره می شود. مدعی بود که پیامبر است و اسم اعظم را می داند. از مجسمه بوده و بين الحاد و تجسيم جمع می كرد. نظر مثبتی نسبت به خلفای اربعه و نیز صحابه پیامبر نداشت. می گفت که پروردگارش شبيه مردى از جنس نور است که اندام و قلب دارد. اندام های او به صورت حرف هجا است الفش چون گام های اوست. عینش چون چشمان اوست.معتقد بود که خداوند هنگام آفريدن عالم،اسم اعظم خود را اعمال كرد و آن اسم بر تاج او قرار گرفت. پس از آن، با انگشت خويش اعمال بندگان را از طاعات و معاصى نگاشت و چون گناهان آنان را فزون يافت، عرقى در وى پديد آمد و از عرق خداوند دو دريا تشكيل گشت يكى درياى نمك و شور، و ديگرى درياى شيرين و گوارا، سپس بدان دريا بنگريست و سايه خود را بديد، پس چون خواست سايه خويشتن را بگيرد آن سايه از او دور شد، خداوند چشمان سایه را بر کند تا سایه از میان رفت.از دو چشم خویش خورشيد و آسمان را آفرید و از درياى شور كافران و از درياى شيرين مؤمنان را خلق كرد.دیگر عقیده مغیره این بود که وی نوشيدن آب فرات و هر نهر يا چشمه يا چاهى را كه در آن نجاست بيفتد، حرام كرد.