علبائیه (علیاویه)

از ویکی‌وحدت
نسخهٔ تاریخ ‏۸ فوریهٔ ۲۰۲۲، ساعت ۱۱:۳۶ توسط Hadifazl (بحث | مشارکت‌ها) (Hadifazl صفحهٔ علبائیه(علیاویه) را به علبائیه (علیاویه) منتقل کرد)

علبائيه يا علياويه‏ از فرق «غلاة» شيعه و از ياران علباء بن دراع اسدى يا علياء بن دراع دوسى بودند.

شرح حال

از مطالب متفاوت در منابع مختلف به دست می آمد که حقيقت اين شخصيت آشفته معلوم نیست. در اعلام اسلامى، شخصى به نام علباء بن حرير سدوسى آمده كه از دليران و فصحاى عرب در جاهليت بود و اسلام را پذیرفت و در فتوحات اسلام در عهد عمر حضور يافت و در كوفه ساكن شد و پيشواى مردم آن دیار شد. او نخستين كسى بود كه مردم را به ولايت على (ع) دعوت كرد و در واقعه جمل نيز حاضر بود و در سال 36 هجرى درگذشت.

تاریخچه

كشى در رجال خود مى ‏نويسد که علياء اسدى بر بحرين حكومت داشت و از آن جا هفتصد هزار دينار دواب و غلام به دست آورد و آن را نزد امام جعفر صادق (ع) آورده تقدیم حضرت کرد. امام فرمود: ما آن ها را از تو قبول كرديم و بار ديگر به تو بخشيديم. شهرستانى مى‏ نويسد: علباء بن دراع حضرت على (ع) را بر پيامبر برترى مى ‏داد و سپس مردم را بر خويشتن دعوت كرد و قائل به الوهيت على (ع) و محمد (ص) شد. كشّى از قول ابوعبداللّه امام جعفر صادق (ع) روايت مى ‏كند كه علباء هنگام مرگ نزد آن حضرت رفت و ابوبصير پرسيد که آيا تو بهشت را براى او تضمين كرده ‏اى؟ ابن حزم مى ‏نويسد: كه علبائيه در «اباحت» و «تناسخ» و «تعطيل» با مخمسه و محمديه با هم تفاوتى نداشتند. آن ها نبوت پيغمبر اسلام (ص) و رسالت سلمان پارسى را از جانب او چنان كه «محمديه» مى ‏گفتند قبول نداشتند، بلكه محمّد بن عبداللّه (ص) را بنده على (ع) مى ‏پنداشتند.

وجه تسمیه

از طرف محمدیه نقل شده است که چون بشّار شعيرى منکر محمّد (ص) و سلمان شد به صورت مرغى به نام «علباء» مسخ گشت، از این جهت طرفدار او «علبائيه» خوانده شدند. همچنین علبائيه به جهت نكوهش كردن حضرت محمد (ص)، «ذميه» نيز ناميده شدند. [۱] [۲] [۳] [۴] [۵] [۶] [۷]

پانویس

  1. مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 شمسی، چاپ دوم، ص 336 با ویرایش محدود.
  2. ابن حزم اندلسی، الفصل فى الملل و الاهواء و النحل، 5 جلدی، مصر، سال 1347 قمری، ج 4، ص 142.
  3. جولد تسيهر (گلدزيهر)، العقيدة و الشريعة فى الاسلام، مصر، ص 184.
  4. زرکلی خیر الدین، الاعلام، 13 جلدی، سال 1378 هجری قمری، ج 5، ص 47.
  5. شهرستانی محمد بن عبد الکریم، الملل و النحل ، ترجمه افضل الدين صدر تركه اصفهانى، به تصحيح سيد محمد رضا جلالى نائينى، تهران، سال 1321 شمسی، ص 156.
  6. اشعری قمی سعد بن عبد الله، المقالات و الفرق، تحقيق، محمد جواد مشكور، تهران، سال 1963 میلادی، ص 190.
  7. کشی، محمد بن عمر بن عبد العزیز، رجال كشى، ص 199- 200.