احمد بن اصفهبد قمی

نام	احمد بن اصفهبد قمی
القاب و سایر نام‌ها	مفسر • ضریر
زاده	اواخر سده سوم هجری • قم
درگذشت	حدود 350ق • قم
شاگردان	ابوالقاسم جعفر بن محمد بن قولویه
آثار	تعبیر الرؤیا یا تفسیر الرؤیا
دین و مذهب	اسلام • تشیع

احمد بن اصفهبد قمی، (000 – حدود 350ق) ابوالعباس ضریر. مفسر و محدث شیعی در اواسط سده چهارم هجری. در قم شاگردانی داشته و در علم تفسیر زبانزد دیگران بود به همین سبب لقب «مفسر» به او داده شد. «ابوالقاسم جعفر بن محمد بن قولویه»(م369ق) صاحب کتاب «کامل‏‌الزیارات» از شاگردان مشهور وی بوده است.

معرفی اجمالی

احمد بن اصفهبد قمی، ابوالعباس ضریر. مفسر و محدث شیعی در اواسط سده چهارم هجری. ولادت او تقریباً در اواخر سده سوم هجری و احتمالاً در قم اتفاق افتاده است و وفات او پیش از 369هجری در قم روی داده است، زیرا برخی از شاگردان او در سال 369هجری وفات یافته‌‏اند، پس وی پیش از این تاریخ وفات یافته است. وی در قم اقامت داشت و پس از گذراندن مراتب تحصیلی جزء اساتید قم به‏ شمار آمد.

از لقب «ضریر» که به او نسبت داده می‌‏شود بر می‏‌آید که وی یا صاحب همسران متعدد بوده یا در زندگی مردی شکیب و بردبار بوده است. با این‏ حال هیچ گزارشی در باره چگونگی زندگی او به ما نرسیده است. شاید از اینکه وی فرزند «اصفهبد» است به دست آید که پدرش از امیران لشکر اصفهان بوده است، زیرا بسیاری از فرماندهان نظامی اصفهان، در تاریخ به همین لقب شهرت دارند.

در باره اساتید او گزارشی در منابع به چشم نمی‏‌خورد اما وی در قم شاگردانی داشته و در علم تفسیر زبانزد دیگران بود به همین سبب لقب «مفسر» به او داده شد. گفتنی است برخی از صاحب‌ نظران، وی را با ابوالعباس احمدبن حسن اسفراینی که او نیز لقب «مفسر» و «ضریر» دارد متحد می‏‌دانند.

آثار

تنها اثر تألیفی او تعبیر الرؤیا یا تفسیر الرؤیا است.

شاگردان

معروف‌‏ترین شاگرد او ابوالقاسم جعفر بن محمد بن قولویه صاحب کتاب کامل‌‏الزیارات است.

منابع

1. جامع الرواه، ج1صص43 و44؛
2. الذريعه، ج4ص207 شماره1031؛
3. رجال نجاشي، ص97 شماره 241؛
4. طبقات اعلام الشيعه، ج1ص20؛
5. معالم العلماء، ص54 شماره 83.