مالک دینار
مالک دینار ابویحیی مالک بن دینارِ بصری از راویان حدیث و واعظی پرهیزگار بود که از دسترنج خویش روزی می‌خورد و از استنساخ قرآن دستمزد می‌گرفت. او اشعاری موعظه‌آمیز و عبرت‌انگیز داشت. مالک بن دینار سرانجام به سال ۱۳۱ ق در بصره درگذشت[۱].وی یکی از اولین مسلمانانی بود که به منظور تبلیغ اسلام در شبه قاره هند به آن دیار سفر کرد. حتی اگر مورخان در مورد محل دقیق مرگ وی اتفاق نظر ندارند اما بسیاری معتقد هستند که وی در کساراگود درگذشت و آثار وی در مسجد مالک دینار در تالانگارا در کساراگود موجود است. در منابع اهل سنت او از مشایخ قابل اعتماد خوانده شده و گفته می شود که از مقاماتی چون مالک بن انس و ابن سیرین تاثیر پذیرفته است. وی فرزند غلامی فارسی زبان از اهالی کابل بود که مرید حسن بصری شد. وی درست قبل از همه گیری طاعون که باعث خسارات قابل توجهی در بصره در سالهای 748-49 میلادی شد درگذشت. اما روایات دیگری نیز مرگ وی را در سالهای 744-45 یا 747-48 سال اعلام کردند[۲].
زندگی عرفانی
ابویحیی مالک بن دینار بصری از محدثان و شعرای عصر اموی در بصره بود مالک مبلغ و عارف بصری با نسخه نویس قرآن امرار معاش می کرد و به مسئله قرائت های مختلف قرآن کریم علاقه‌مند بوده است. مالک در طول زندگی خود این فرصت را داشت که کم وبیش مرتباً تعالیم عرفا و علمای بصره مانند انس بن مالک، ابن سیرین و حسن بصری را دنبال می کرد. او خود یک زندگی زاهدانه داشته است و کراماتی هم برای وی بر شمرده اند. از جمله توانایی راه رفتن روی آب را به او نسبت داده‌اند. علاوه بر این به نظر می‌رسد که وی "فصیح ترین" واعظ دینی بوده است.
به گفته ابن فخیم "او افتخار شهر خود بود". دانشمندان بعدی از ابو نعیم تا ابن جوزی از سخنان او تاثیر گرفته اند که به وضوح نشان‌دهنده میزان تأثیر مالک بر انواع مختلف اندیشمندان اهل سنت است. بعضی معتقدند بیان صریح آرمان صوفیانه "جهاد با نفس"اصلی ترین آموزه عرفانی مالک است. و معتقد است: آن‌گونه به مبارزه با خواسته‌های نفس بروید همانطور که در برابر دشمنان خود می جنگید. او تأثیر قابل توجهی بر عرفای اسلامی در طول سده های میانی داشته است. مالک از دین مسیحیت به نیکی یاد کرده است و قسمتهایی عهد جدید را نیز خوانده است. عهد جدید برای او الهامی معنوی در تقلید از روش حضرت عیسی(ع) داشته است.
پانویس
- ↑ ابن خلکان، احمد بن محمد، وفیات الاعیان، ج۴، ص۱۳۹
- ↑ مالک بن دینار