العقیدة النظامیة فی الأرکان الإسلامیة (کتاب)
کتاب العقیدة النظامیة فی الأرکان الإسلامیة در زمینه عقاید و کلام اسلامی از آثار امام الحرمین ابوالمعالی جوینی است و آخرین نوشتۀ ایشان به‌شمار می‌رود. این کتاب مورد استقبال و علاقۀ فراوان اشاعره قرار گرفته است. این کتاب را امام کوثری تحقیق نموده و دلیلش وجود مباحث مهم دینی که در باب عقاید، کلام، سخنان خدا و احکام او و نیز اثبات نبوت حضرت محمدﷺ است. این کتاب بخشی از کتاب امام جوینی است که شامل عقاید و احکام نماز، روزه، زکات و حج می‌باشد.
فصول کتاب
این کتاب فصولی دارد که به شرح ذیل می‌باشد:
فصل اول
و در آن گفتاری در مورد حودث عالم است و گرچه در ذیل جزء قرار نمی‌گیرد، جوینی در این مقدمه به اثبات وجود خدا قبل از جهان پرداخته و اشاره به قدیم بودن خدا و حادث بودن عالم دارد و استنباط این‌که که خداوند متعال وجود دارد و تنها اوست که آفریدگار جهان است.
فصل دوم
این فصل از کتاب گفتاری در الوهیت است که خود چند بخش دارد: بخش اول: صحبت از محالاتی است که در حق خداوند متعال وجود دارد؛ بخش دوم: آنچه واجب است خدای متعال داشته باشد مثل اراده وعلم و قدرت؛ بخش سوم: آنچه نسبت به ذات خداوند متعال جایز است؛ بخش چهارم: بحث در خصوص وحدانیت خداوند متعال است.
فصل سوم
در باب بندگی و تکالیف است و این شامل چند رکن است.
فصل چهارم
گفتاری با موضوع نبوت واثبات نبوت حضرت محمدﷺ.
فصل پنجم
در مورد آنچه از پیامبر ﷺ شنیده شده و نقل شده است: بخش اول: بازگشت و اعاده خلق. بخش دوم: در خصوص قبر و عذاب قبر و پرسش نکیر و منکر. بخش سوم: در خصوص بهشت و جهنم و میزان. بخش چهارم: در باب شفاعت است. بخش پنجم: در خصوص مرگ و روزی افراد است.
فصل ششم
گفتاری در ایمان و معنای آن و ذکر سرنوشت مؤمنان و سرنوشت آنها در بهشت و جهنم است.
فصل هفتم
در مورد توبه است.
فصل هشتم
خاتمه کتاب است که در آن دربارهٔ صحت توبه از گناه اصرار بر گناهان دیگر صحبت شده است.
منبع
- مرکز أبی الحسن الأشعری للدراسات والبحوث العقدیة.