ابن قدامه
موفق‌الدين أبومحمد عبدالله بن أحمد بن قُدامة بن مقدام، از شیوخ مذهب حنبلی است. مؤلف کتاب المغنی است و می‌توان آن را یکی از بزرگ‌ترین کتب فقهی و مکتب حنبلی دانست. وی قرآن کریم را در سن بلوغ حفظ کرد.
| نام | ابن قدامة |
|---|---|
| زاده | 541هجری قمری/ فلسطین |
| درگذشت | 620 هجری قمری/ دمشق |
| دین و مذهب | اسلام، تسنن |
| آثار | المغنی، المقنع... |
| استادان | عبدالقادر جیلانی، ابن جوزی |
زندگی‌نامه
در شعبان سال 541 هجری قمری در نابلس فلسطین منطقه جماعین به دنیا آمد. در سال 1147 میلادی جنگ صلیبی دوم توسط لویی هفتم پادشاه فرانسه و کنراد سوم پادشاه آلمان رهبری شد و هشت سال بعد صلیبیون فلسطین را تصرف کردند؛ بنابراین احمد بن قدامه به همراه خانواده خود به دمشق مهاجرت کرد. و ایشان در دمشق و سپس در بغداد طلب علم کرد و در آنجا با پسر عمویش حافظ عبدالغنی مقدسی صاحب عمدة الاحکام به کسب علم مشغول شد و در درس شیخ عبدالقادر جیلانی حنبلی و دیگر شیوخ بغداد و فقه امام احمد بن حنبل شرکت می‌کرد.
طلب علم
ایشان قرآن را در نوجوانی حفظ کرد و همچنین توانست خلاصه کتاب الخرقی را حفظ کند و در فراگیری اصول دین کوشید و نیز نزد بزرگان دمشق از جمله عبدالقادر جیلانی و ابن جوزی درس خواند. شخصیت ابن قدامه در نوشته‌هایش نمایان می‌شود که قوت شخصیت، تمایز تفکر، استقلال نظر، تأثیر بصیرت و استحکام عقیده‌اش را نشان می‌دهد و به عراق و سپس به دمشق بازگشت.
کلام داشمندان
دانشمندان در مورد او عباراتی گفته‌اند از جمله؛
- ابوعمرو بن صلاح گفت: من مانند شیخ موفق ندیده‌ام.
- ابن تیمیه درباره او می‌گوید: «بعد از اوزاعی داناتر از شیخ موفق وارد شام نشد».
- ابن رجب حنبلی می‌گوید: «فقیه زاهد، امام، شیخ اسلام و از شخصیت‌های برجسته.
- الذهبی او را یکی از دریاهای علم و باهوش ترین جهان توصیف کرده است.
- الکتبی - صاحب فتاوای الوفات - می‌گوید: «نویسنده‌ای بود که در دانش فراوان غوطه ور شد».
- ذهبی از ذیاء مقدسی نقل می‌کند که می‌گوید: از مفتی ابوبکر محمد بن معالی بن غنمه شنیدم که می گفت: من در زمان ما احدی را نمی‌شناسم که جز موفق به درجه اجتهاد رسیده باشد.
- الصفدی می‌گوید: در علوم اصول و فقه و نحو...امام بود.
- ابن کثیر درباره او گفت: «امام دانشمندی فاضل که در زمان خود و حتی پیش از زمان خود از او داناتر نبود».
درگذشت
وی در روز شنبه در روز فطر سال 620 هجری قمری منطبق با 28/10/1223 درگذشت و در دمشق بر کوه قصیون پشت مسجد مظفری به خاک سپرده شد و دمشق در تشییع جنازه او شرکت کرد.
آثار
| آثار ابن قدامه | آثار ابن قدامه | آثار ابن قدامه | آثار ابن قدامه |
|---|---|---|---|
| عمدة الفقه | المغنی | الاستبصار | الاعتقاد |
| المقنع | ذم التأويل | ذم الوسواس | روضة الناظر وجنة المناظر |
| القدر | فضائل الصحابة | مسألة فی تحريم النظر فی علم الكلام | مناسک الحج |
| الکافی فی فقه الإمام أحمد بن حنبل | الوصية | الفوائد | فضائل عاشوراء |
| التبيين في أنساب القرشيين | تحريم النظر فی كتب أهل الكتاب | الاستبصار | البرهان فی مسألة القرآن |
| ذم ما عليه مدعو التصوف | مختصر علل الحديث | الرقة والبكاء | الكفر والتوحيد |
| قنعة الأريب فی الغريب | المتحابين فی الله | الرقة والبكاء | مختصر الهداية |