محمد هادی معرفت
آیت‌الله محمدهادی معرفت (۱۳۰۹-۱۳۸۵ش) از علمای برجسته شیعه و از قرآن پژوهان و محققان بنام در عصر معاصر بود. تحصیلات حوزوی را در حوزه های علمیه کربلا، نجف و قم گذراند و سپس در کنار فقه و اصول، تمام عمر خود را صرف تفسیر و علوم قرآن کرد. از ایشان آثار بسیار زیادی در زمینه قرآن و تفسیر به یادگار مانده است.
| نام | محمدهادی معرفت |
|---|---|
| نام کامل | محمدهادی معرفت |
| تاریخ ولادت | 1309 شمسی |
| محل ولادت | کربلا |
| محل تحصیل | کربلا، نجف، قم |
| محل زندگی | کربلا، نجف و قم |
| مسئولیت ها | فقیه و عالم شیعه؛
قرآن پژوه؛ مفسر؛ عضو جامعه مدرسین قم؛ تدریس در حوزه. تدریس در دانشگاه. |
| اساتید | سید محسن حکیم؛
سید ابوالقاسم خوئى؛ امام خمینى(ره). |
| برخی آثار | شرح تبصرة المتعلمین؛
التفسیر الأثری الجامع؛ آموزش علوم قرآن؛ تاریخ قرآن (معرفت). |
| مذهب | شیعه |
| وبسایت | www.maerefat.com |
زندگی‌نامه
ایشان در سال 1309(ه ش) در خانواده روحانى در شهر کربلا متولد شد. پدرش مرحوم شیخ علی معرفت از روحانیان با فضیلت بود که از پانزده سالگی ساکن کربلا شده بود.
خاندان آیت‌الله‌معرفت همه اهل علم و تقوا بوده و در این زمینه سابقه‌ای ۳۰۰ ساله داشتند و همگی فرزندان شیخ عبدالعالی میسی - صاحب رساله میسیه - بودند که از قریه میس جبل عامل به اصفهان هجرت می‌کند و جد بزرگ او با خانواده به کربلا می‌رود و در آنجا زندگی می‌کند.
تحصیلات
پدرش او را در سن پنج سالگی برای سواد آموزی به مکتب فرستاد تا خواندن و نوشتن را بیاموزد. پس از آن، مقدمات را نزد استاد حاج شیخ علی اکبر نائینی و سپس نزد پدرش آموخت. ادبیات و منطق را نزد اساتید به نام در آن زمان همچون سید سعید تنکابنی، سید محمد شیرازی و شیخ محمد حسین مازندرانی فراگرفت. دروس فقه و اصول را نزد شیخ محمد کلباسی، شیخ محمد خطیب و سید حسن حاج آغا میر قزوینی شاگردی نمود.
در سال ۱۳۴۰ش پس از فوت پدرش، برای تکمیل تحصیلات خود به نجف اشرف مهاجرت می‌کند. هدف اصلی از این مهاجرت شرکت در جلسات درسی بزرگان علم و فقاهت آن دوران همچون سید محسن حکیم، سید ابوالقاسم خوئی، میرزا باقر زنجانی، شیخ حسین حلّی، سید علی فانی اصفهانی و امام خمینی و استفاده از محضر آنان بود. ضمن آنکه دروس فلسفه و حکمت متعالیه را نزد اساتید معروف آن زمان فراگرفته است.
آثار
محمدهادی معرفت دارای آثار فراوانی در حوزه تفسیر و علوم قرآنی است که بخش عمده‌ای از آنان انتشار نیافته است. برخی از این تألیفات عبارت است از:
- التمهید فی علوم القرآن (ده مجلد)؛
- صیانه القرآن من التحریف (در دفاع از حریم قرآن و حراست از کرامت آن)؛
- تلخیص التمهید (جلد اول)؛
- لتفسیر و المفسرون فی ثوبه القشیب (دو مجلد)؛
- شبهات و ردود حول القرآن؛
- التفسیر الأثری الجامع (جلد اول)؛
- علوم قرآنی؛
- تاریخ قرآن؛
- آموزش علوم قرآنی؛
- تناسخ الأرواح؛
- ولایه الفقیه أبعادها و حدودها؛
- ولایت فقیه؛
- جامعه مدنی (مجموعه مقالات)؛
- مالکیه الأرض؛
- احکام شرعی (رساله عملی)؛
- تمهید القواعد (تقریرات درس آیت‌الله خویی)؛
- حدیث لاتعاد؛
- حدیث من زاد فی صلاته.
فعالیت ها
تحقیقات علوم قرآنی
انگیزه پرداختن به مسائل قرآنی در کنار فقه و اصول، ایشان را وادار نمود که تحقیقات خود را به موضوع علوم قرآنی سوق داده و بیشتر اوقات خود را برای این کار مصروف دارد تا آنجا که پس از مدتی توانست کتاب التمهید را در ۶ مجلد و نیز کتاب التفسیر و المفسرون را در دو مجلد تالیف نماید. در سال ۱۳۵۱ که حکومت بعث عراق دستور مهاجرت ایرانیان را صادر نمود به اتفاق خانواده رهسپار ایران شد و در حوزه علمیه قم به فعالیت‌های علمی خود همچون تدریس و تالیف ادامه داد که محصول آن تالیف کتاب «صیانة القرآن من التحریف» و ترجمه کتاب «التفسیر و المفسرون» است. معرفت پس از مدتی با همکاری گروهی از فضلای حوزه همچون سید محمد شیرازی، سید عبدالرضا شهرستانی، سید محمدعلی بحرانی و محمدباقر محمودی دست به تاسیس و نشر ماهنامه‌ای تحت عنوان «اجوبة المسائل الدینیة» زدند که در آن سؤالهای دینی مردم پاسخ داده می‌شد. این نشریه در سطح وسیعی گسترش یافت به ویژه در دانشگاه‌ها و حتی برخی دانشگاه‌های بزرگ خارج از کشور عراق با استقبال فراوان روبرو شد. وی همچنین دارای کرسی تدریس در مراکز حوزوی و دانشگاهی بود.
عضویت در جامعه مدرسین
محمد هادی معرفت از اعضای پیشین جامعه مدرسین بود
وفات
آیة‌الله معرفت، غروب جمعه 29 دی ماه 1385 در سن 76 سالگی در شهر قم دعوت حق را لبیک گفت. پیکر او پس از اقامه نماز توسط آیت‌الله شبیری زنجانی در حرم حضرت فاطمه معصومه(سلام الله علیها) به خاک سپرده شد.