سوره حشر
| نام | سوره حَشْر |
|---|---|
| شماره سوره | ۵۹ |
| جزء | ۲۸ |
| ترتیب نزول | ۱۰۱ |
| مکی/مدنی | مدنی |
| تعداد آیات | ۲۴ |
| تعداد کلمات | ۴۴۵ |
| تعداد حروف | ۱۹۱۳ |
سوره حَشْر پنجاه و نهمین سوره و از سوره‌های مدنی قرآن است که در جزء ۲۸ جای دارد. نام سوره از آیه دوم گرفته شده است که به اخراج یهودیان از مدینه اشاره می‌کند. سوره حشر با تسبیح خدا آغاز می‌شود و با تقدیس او پایان می‌پذیرد. موضوعاتی از جمله شکست یهودیان بنی‌نضیر از مسلمانان، احکام تقسیم اموال و غنایمی که بدون جنگ نصیب مسلمانان می‌شود، ملامت منافقان و افشای اعمال‌شان، توصیف و تمجید از فداکاری‌های مهاجران، در این سوره بیان شده است.
حشر
جمع کردن،... در مجمع ذيل آيه 202 از سوره بقره گفته: حشر گرد آوردن قوم است بيك مكان ... اصل باب از جمع شدن است[۱].
مفهوم کلی سوره
- معرفى خدا از طريق نام ها و صفات نيكو؛
- بيان احكام و مقررات جنگ در اسلام؛
- خطر يهود و منافقان و پيوند آنها بر ضد اسلام؛
- فراموشى خدا و پيامدهاى آن؛
- تسبيح عمومى موجودات؛
- تأثير قرآن در پاكسازى روح و جان آدمى[۲].
اسامی سوره
- حشر،
- بنی نضیر[۳].
علت نام‌گذاری
«سوره حشر» و «سوره بنی نضیر»؛ اين نام ها از آيۀ دوم اين سوره برگرفته شده كه در آن از «حشر» يعنى گردآمدن مسلمانان براى تبعید يهوديان بنی‌نضیر سخن گفته شده است[۴].
اهداف و آموزه‌ها
اهداف سوره حشر عبارت اند از:
- تذكر صفات و اسماى نيكوى خدا؛
- يادآورى معاد؛
- بيان احكام و مقررات جنگ؛
- بيان پيوندهاى پنهان منافقان و يهوديان[۵].
محتوا و موضوعات
محتواى سوره حشر را مى توان در شش بخش خلاصه كرد:
- در بخش اول كه تنها يك آيه است و مقدمه اى براى مباحث مختلف اين سوره محسوب مى شود سخن از تسبيح و تنزيه عمومى موجودات در برابر خداوند عظيم و حكيم است.
- در بخش دوم كه از آيه دوم تا آيه دهم (مجموعا نه آيه) است ماجراى درگيرى مسلمان را با يهود پيمان شكن مدينه بازگو مى كند.
- در بخش سوم كه از آيه یازدهم تا هفدهم را تشكيل مى دهد داستان منافقان مدينه آمده است كه با يهود در اين برنامه همكارى نزديك داشتند.
- بخش چهارم كه چند آيه بيشتر نيست مشتمل بر يك سلسله اندرزها و نصايح كلى نسبت به عموم مسلمانان است و در حقيقت به منزله نتيجه گيرى از ماجراهاى فوق مى باشد.
- بخش پنجم كه فقط يك آيه است (آيه بیست‌ویکم) توصيف بليغى است از قرآن مجيد و بيان تاثير آن در پاكسازى روح و جان.
- و بالآخره در بخش ششم كه آخرين بخش اين سوره است و از آيه بیست‌ودوم شروع و به بیست‌وچهارم ختم مى‌شود قسمت مهمى از اوصاف جمال و جلال خدا و اسماء حسناى او را بر مى شمرد كه به انسان در طريق معرفة اللَّه كمك شايان مى كند[۶].
فضائل، خواص و ثواب قرائت
ابى‌بن‌كعب گويد: پيامبر خداصلی الله علیه وآله وسلم فرمود: «كسى كه سوره حشر را بخواند باقى نماند بهشتى و نه دوزخى و نه عرشى و نه كرسى و نه حجابى و نه هفت آسمان و نه زمين هاى هفتگانه و نه حشره اى و نه بادى و نه پرونده و نه درختى و نه جنبنده اى و نه خورشيد و ماهى و نه فرشتگان مگر آنكه صلوات بر او فرستاده و و برای او استغفار كنند و اگر آن روز و شبش بميرد شهید مرده است».
از ابوسعيدمكارى از امام صادق علیه السلام روايت شده كه فرمود: «كسى كه وقت شب شود و سوره الرحمن و حشر را قرائت كند خداوند فرشته اى را به خانه او پاسدار و موكّل فرمايد تا با شمشير كشيده اش او را پاسبانى كند تا صبح شود»[۷].
محل و زمان نزول
سوره حشر در مدينه بر پيامبر اسلام صلی الله علیه وآله وسلم نازل شده است[۸].
تاريخ نزول سوره حشر در سال چهارم هجرى (ما بين جنگ بدر و صلح حديبيه) است و بعد از سوره بينه نازل شده است[۹].
ویژگی
سوره حشر از سور ممتحنات می باشد.
نام سوره حشر از آيۀ دوم آن گرفته شده كه سخن از حشر يعنى اجتماع يهود براى كوچ كردن از مدينه، و يا حشر مسلمين براى بيرون راندن آنها به ميان آمده است، و از اينجا روشن مى شود كه اين حشر ارتباطى با حشر در قيامت ندارد.
همچنین اين سوره يكى از سوره‌هاى مسبحات است، كه با تسبيح خداوند شروع شده، و اتفاقا پايان آن نيز با تسبيح الهى است[۱۰].
منبع
برگرفته از سایت معرفی سوره حشر - پایگاه جامع قرآنhttps://quran.inoor.ir