سوره صف
| نام | سوره صف |
|---|---|
| شماره سوره | ۶۱ |
| جزء | ۲۸ |
| ترتیب نزول | ۱۱۱ |
| مکی/مدنی | مدنی |
| تعداد آیات | ۱۴ |
| تعداد کلمات | ۲۲۶ |
| تعداد حروف | ۹۶۶ |
سوره صف شصت و یکمین سوره قران کریم است و جزء ۲۸ قرآن می‌باشد و محل نزول آن مدینه منوره است، و دارای چهارده آیه می‌باشد .سوره صف به سوره حضرت عیسی و سوره حواریین موسوم است.
صف
صف به معناى صف كشیدن و در صف كردن است. لازم و متعدى به‌كار می‌رود و آن این كه اشیاء مانند انسان و غیره در یك ردیف و خط مستوى قرار گیرند[۱].
مفهوم کلی سوره
- یادآورى ایمان و معاد؛
- دوستى جهاد و مجاهدان؛
- پیروزى نهایى اسلام بر ادیان دیگر؛
- بشارت مسیح(علیه السلام) در مورد پیامبر اسلام(صلی الله علیه)[۲].
اسامی سوره
- صف،
- حواریون،
- عیسی(علیه السلام )[۳].
علت نام‌گذاری
«سوره صف»؛ سبب نام گذارى این سوره به «صف»، آیۀ چهارم این سوره است كه مى گوید خدا رزمندگانى را كه هم چون صفى محكم مى جنگند، دوست می‌دارد.
«سوره حواریون» و «سوره عیسی»؛ از آن جا كه در آیات ششم و چهاردهم این سوره از عیسی(علیه السلام) و یاران او سخن گفته شده، این سوره را «عیسى» و «حواریون» نامیده‌اند[۴].
تعداد آیات و کلمات و حروف
سوره صف چهارده آیه دارد[۵].
سوره صف دویست‌وبیست‌ویک کلمه دارد[۶]. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد کلمات سوره های قرآن مختلف است)
سوره صف نهصد حرف دارد[۷]. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد حروف سوره های قرآن مختلف است)
اهداف و آموزه‌ها
اساسى ترین هدف هاى سوره صف عبارت‌اند از:
- تشویق به ایمان و جهاد در راه خدا؛
- نوید پیروزى مجاهدان و پیروزى نهایى اسلام بر ادیان دیگر[۸].
محتوا و موضوعات
سوره صف در حقیقت بر دو محور اساسى دور مى زند: یكى برترى اسلام بر تمام آئین‌هاى آسمانى، و تضمین بقاء و جاودانگى آن از سوى خداوند، و دیگر لزوم جهاد در طریق حفظ و پیشرفت این آئین.
اما در یك نظر تفصیلى مى توان آن را به هفت بخش تقسیم كرد.
- شروع سوره با تسبیح خداوند عزیز و حكیم؛
- دعوت به هماهنگى گفتار و كردار و پرهیز از سخنان بى عمل؛
- دعوت به جهاد با عزم راسخ و اتحاد كامل؛
- یادآورى از پیمان شكنى بنى اسرائیل و بشارت مسیح به ظهور اسلام؛
- تضمین پیروزى اسلام بر همه ادیان؛
- دعوت مؤثر به سوى جهاد و ذكر پاداشهاى دنیوى و اخروى مجاهدان راه حق؛
- اشاره فشرده اى به زندگى حواریین مسیح و الهام از آنها؛
- ولى محور اصلی مطالب سوره صف اسلام و جهاد است[۹].
فضائل، خواص و ثواب قرائت
ابى‌بن‌كعب از پیامبر(صلی الله علیه) روایت نموده كه فرمود: «هر كس سوره عیسى(علیه السلام) را بخواند حضرت عیسى(علیه السلام) مادامى كه در دنیا است براى او صلوات و درود فرستاده و استغفار كند و در روز قیامت رفیق حضرت عیسى(علیه السلام) باشد».
ابوبصیر از حضرت باقر(علیه السلام) روایت كرده كه هر كس سوره صف را بخواند و در نمازهاى واجب و نوافل به قرائت آن مداومت نماید خداوند او را با فرشتگان و پیامبران مرسل هم‌ردیف و هم‌صف قرار خواهد داد[۱۰].
محل و زمان نزول
سوره صف در مدینه بر پیامبر(صلی الله علیه) نازل شده است[۱۱].
قسمتى از سوره صف در سال ششم هجرى پس از صلح حدیبیه و قسمتى در سال هشتم هجرى است و بعد از سوره احزاب نازل شده است[۱۲].
ویژگی
سوره صف از سور مفصلات می‌باشد[۱۳]. ابن قتیبه می‌گوید: ... مفصلات سوره های کوچکی هستند که بعد از سور مثانی آمده‌اند اینکه چرا این سوره ها را مفصل نامیده‌اند به خاطر کوتاه بودن آنها و اینکه بسیار به واسطه بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِیمِ از یكدیگر جدا شده‌اند[۱۴].
روایتى است كه از رسول خدا(صلی الله علیه) نقل شده كه فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جاى تورات و سوره هاى مئین را به جاى انجیل و سوره هاى مثانى را به جاى زبور به من داد، و پروردگارم مرا با دادن سوره هاى مفصّل فزونى بخشید[۱۵].
این سوره از سور مسبحات است[۱۶] و همچنین جزو سور ممتحنات نیز آمده است[۱۷].
در آیۀ ششم سوره صف از قول عیسى(علیه السلام) بشارت آمدن پیامبرى داده شده كه نام او احمد است[۱۸].
منابع
برگرفته از سایت معرفی سوره صف - پایگاه جامع قرآنhttps://quran.inoor.ir
پانویس
- ↑ قاموس قرآن، ج 4، ص134.
- ↑ تفسیر قرآن مهر، ج 20، ص: 337.
- ↑ همان، ص339.
- ↑ همان.
- ↑ الكشف و البیان، ج 9، ص301.
- ↑ همان.
- ↑ همان.
- ↑ تفسیر قرآن مهر، ج 20، ص340.
- ↑ تفسیر نمونه، ج 24، ص57.
- ↑ ترجمه تفسیر مجمع‌البیان، ج 24، ص388.
- ↑ همان.
- ↑ حجةالتفاسیر و بلاغ‌الإكسیر، مقدمه اول، ص28.
- ↑ التمهید فی علوم القرآن، ج1، ص313.
- ↑ جامع البیان فى تفسیر القرآن، ج 1، ص 34.
- ↑ جامع البیان فى تفسیر القرآن، ج 1، ص 34.
- ↑ غرائب القرآن و رغائب الفرقان، ج 1، ص 34.
- ↑ التمهید فی علوم القرآن، ج1، ص.313
- ↑ تفسیر قرآن مهر، ج 20، ص339.