ویکی وحدت
ویکی وحدت (دانشنامه وحدت مذاهب اسلامی)، دانشنامه‌ای است دیجیتالی (اینترنتی، الکترونیکی، مجازی) و وابسته به مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی که در زمینه فرهنگ سازی وحدت امت اسلامی و در مجال تقریب مذاهب اسلامی فعالیت خود را آغاز کرده است. در واقع «ویکی وحدت» دانشنامه‌ای مجازی است که هدف آن بیان مفاهیم، واژگان، اصطلاحات، شخصیت ها، موسسات، کتب و ... در زمینه وحدت و تقریب مذاهب اسلامی است. به دیگر عبارت ویکی وحدت متکفل تمامی تراث تولید شده در این زمینه می‌باشد. در این راستا، واژگانی نیز که برای فهم این هدف لازمند در این دانشنامه یاد خواهند شد. این دانشنامه با در نظر گرفتن دو سطح عموم مخاطبین و نیز مخاطبین خاص به تولید محتواهای مرتبط با مقوله وحدت اسلامی و تقریب میان مذاهب اسلامی می پردازد. واژگان و اصطلاحات موجود در موضوعات علمی، تاریخی، جغرافیایی، فقهی، اصولی، اشخاص، باورها، و...قابل ارائه و طرح در ویکی وحدت است. رویکرد ویکی وحدت ارائه مطالب از منابع معتبر عند الفریقین (شیعیان و اهل‌سنت) و عدم دامن زدن به مسائلی است که موجب اختلافات مذهبی گردد. نویسندگان دانشنامه مجازی وحدت اسلامی از ارائه نظرات شخصی می پرهیزند و قضاوت درباره موارد اختلافی علمی و تاریخی را بر عهده خوانندگان گرامی می گذارند.
هدف از شکل گیری
در واقع به دلیل اهمیت مسئله ایجاد امت واحده اسلامی که از سویی جزء اصول و سیاست‌های اساسی نظام جمهوری اسلامی ایران و بنیانگذار کبیر انقلاب اسلامی یعنی امام خمینی (ره) و مقام معظم رهبری آیت‌الله خامنه‌ای (حفظه الله) می‌باشد، و از دیگر سو از رسالت های تکوینی مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی می‌باشد؛ این دانشنامه با هدف ترویج و اشاعه این مهم در عرصه فضای مجازی ایجاد گردیده تا مخاطبین در هر سن و طیفی با مراجعه به این دانشنامه نیاز معلوماتی خود را برطرف نموده و در صورت تمایل ما را در افزایش و بهبود مقالات و مداخل موجود در آن یاری رسانند.
ضرورت ایجاد
در مورد ضرورت ایجاد دانشنامه الکترونیکی ویکی وحدت باید به سه نکته مهم اشاره نمود:
اول اینکه به دلیل روز افزون و هر چه بیش تر شدن استفاده از فضای مجازی (مخصوصا در میان نسل جوان و با توجه به برخی محدودیت های موجود در استفاده فیزیکال از منابع) ورود به این فضا و ارائه خدمات علمی و فرهنگی در عرض قالب های سنتی، بسیار کارساز و مورد توصیه است.
دومین مسئله وجود دشواری های فراوان در ارائه محتواهای علمی (کتاب، مقالات، مجلات و ...) می‌باشد. یعنی اگر چنین محتواهایی ایجاد گردد باید با دشواری های مختلف به دست خواننده برسد.
سومین مسئله این است که قالب ویکی در ارائه مطالب، قالبی است به روز و برای عموم مخاطبین جذّاب. البته تذکر این نکته لازم به نظر می‌رسد که محتواهایی که در چنین دانشنامه هایی به صورتی نیمه تخصصی تولید می‌گردند، در ویکی پدیا وجود ندارد و مطالبی که در آنجا وجود دارد یا کافی و کامل نیستند و یا اصلا به برخی مداخل مورد نیاز پرداخته نشده است.
در نتیجه باید خاطر نشان ساخت که ویکی تقریب مذاهب دانشنامه‌ای مجازی است که هدف آن بیان مفاهیم، واژگان، اصطلاحات، شخصیت ها، موسسات، کتب و ... در زمینه وحدت و تقریب مذاهب اسلامی و به دیگر عبارت متکفل تمامی تراث تولید شده در این زمینه می‌باشد. در این راستا، واژگانی نیز که برای فهم این هدف لازمند در این دانشنامه یاد خواهند شد.
سیاست‌ها
-- با توجه به تفاوت های موجود در میان آراء و نظرات اندیشمندان مذاهب مختلف اسلامی، بنای نویسندگان بر این است که حتی الامکان از منابع دست اول و پذیرفته شده نزد دو فرقه بزرگ اسلامی (شیعه و سنی) استفاده شود.
-- در این میان باید نویسندگان از هر گونه اظهار نظرهای غیر علمی و مبتنی بر عصبیت و طرفداری کورکورانه دوری نموده و مطالبی که در حال بارگذاری آن ها در دامنه ویکی وحدت هستند را با توجه به سیاست اتحاد حد اکثری میان مسلمانان و با رعایت امانت علمی منتقل نمایند.
-- یکی از سیاست‌های اصلی نویسندگان در این حوزه رویکرد استفاده حد اکثری از محتوای تخصصی تولید شده در زمینه وحدت امت اسلامی و نیز پس از آن تولید محتواهای متقن در حوزه وحدت می‌باشد.
رهنمودها
رهنمودهای ویکی تقریب مذاهب به چهار بخش تقسیم می‌شوند: ۱. رهنمودهای محتوایی، ۲. رهنمودهای رفتاری، ۳. رهنمودهای ویرایشی، ۴. رهنمودهای طبقه‌بندی.
رهنمودهای محتوایی
محتوای ارائه شده در قالب ویکی وحدت (تقریب)، محتوایی است در راستای ایجاد وحدت هر چه بیش تر امت اسلامی و دور نمودن امت واحده اسلامی از هر گونه تفرقه و اختلاف مبتنی بر تعصب کورکورانه و ناشی شده از جهل نسبت به پیروان مذاهب اسلامی نسبت به یکدیگر.
رهنمودهای طبقه‌بندی
در زمینه اولویت های محتوایی و طبقه بندی مطالب بنابر اولویت ها و دغدغه های اساسی ویکی وحدت می توان موارد زیر را درباره موضوعات، اشخاص، جریان ها، موسسات و ... که در زمینه مساله وحدت امت اسلامی و تقریب میان مذاهب اسلامی فعالیت دارند، خاطر نشان ساخت: - زندگی‌نامه اشخاص و چهره‌های مطرح در جهان اسلام (مشتمل بر تولد و وفات، تحصیلات، تخصص، اساتید و شاگردان)
- آثار ایشان (مشتمل بر کتب و آثار مهم آن فرد و یا موسسه)
- دیدگاه های کلی تقریبی (یعنی موضع گیری های مرتبط با ممکن بودن تقریب، ضرورت ان و نیز راهکارهای تقریبی)
- دیدگاه های خاص تقریبی فرد و یا جریان و یا نهاد(یعنی نظریه های تقریبی و حوزه، حکومت، علما، مردم، نخبگان، و نیز نقد و تحلیل آراء و نظریه های مطرح در عرصه تقریب)
- استدلالات مطرح در زمینه تقریب و وحدت (عقلی و نقلی)
که اولویت ابتدایی در مورد مسائل مرتبط با وحدت امور بالا هستند و امور ذیل در اولویت بعدی قرار داردند:
- روش علمی به کار گرفته شده توسط فرد و یا مجموعه
- شرایط سیاسی و اجتماعی زمانه و میزان اثر گذاری اش در دیدگاه تقریبی و وحدت آفرین وی
- جریانات و افراد همگرا و یا واگرا در زمینه وحدت امت اسلامی و تقریب.
- موسسات و یا سازمان‌های مطرح با رویکرد تقریبی و و حدت آفرین در جهان اسلام
رهنمودهای نگارشی - ویرایشی
به صورت کلی باید گفت در زمینه دستور العمل های نگارشی و ویرایشی ملاک عمل نویسندگان گرامی باید مسائل و اصول نگارشی و ویرایشی رایج در هر زبان باشد. به عبارت دیگر در درجه اول اهمیت در نگارش این دانشنامه صحیح نویسی و پرهیز از نوشتن اشتباه نگارشی و ویرایشی می‌باشد پس اگر یک کلمه و یا اسلوب در هر زبانی دو و یا چن د نوع نوشتن صحیح دارد، استفاده از هر کدام از این کاربردهای صحیح ان واژه و یا اصطلاح در دانشنامه مجازی وحدت اسلامی صحیح است. اما برای نویسندگانی که قصد دارند از جهت نگارشی و ویرایشی با دقت بیشتری به نگارش مطالب بپردازند، مطالعه مداخل مرتبط زیر توصیه می‌گردد:
- آشنایی با اصول نگارش و ویرایش در ویکی وحدت (بخش اول)
- آشنایی با اصول نگارش و ویرایش در ویکی وحدت (بخش دوم)
- آشنایی با اصول نگارش و ویرایش در ویکی وحدت (بخش سوم)
در ضمن نویسندگان گرامی باید به خاطر داشته باشند که همیشه خلاصه‌ای از ویرایشی که انجام می‌دهند را در جعبهٔ خلاصه ویرایش وارد کنند. از نوشتن خلاصه ویرایش‌های نامربوط پرهیز شود.
زبان‌ها
بنای موسسین ویکی وحدت بر ارائه ی محتواهای موجود در ویکی وحدت به زبان های مختلف می‌باشد. اما در حال حاضر فعالیت ویکی وحدت به سه زبان اصلی: فارسی، عربی وانگلیسی می‌باشد؛ اگر چه زبان های اردو، روسی و اسپانیولی و فرانسوس نیز در درجه بعدی در اولویت زبانی جهت فعالیت ویکی وحدت می‌باشند.
ویژگی‌های یک ویکی
امکانات و قابلیت های ویکی ها عبارتند از:
امکان ویرایش کردن دائمی مدخل ها
امکان بازیابی اطلاعات و تغییرات ایجاد شده در هر صفحه.
امکان به روز کردن و افزودن اطلاعات به مداخل
امکان ثبت و ضبط هر گونه تغییر ایجاد شده در مداخل (مقالات)که در بالای هر صفحه با عنوان صفحه تاریخچه مقاله در بالای همه صفحات دیده می شود. که در واقع مراجعه‌کنندگان می‌توانند از تغییرات ایجاد شده و نویسندگان آن مدخل و مقاله آگاهی یابند.
امکان دیدن تمامی تغییرات ایجاد شده در همه صفحات ویکی توسط کاربران که در صفحه تغییرات اخیر مشاهده می شوند.
امکان مرتبط نمودن مدخل‌ها (مقالات) با یکدیگر. در واقع کاربر می تواند در هنگام مطالعه هر مدخل به سادگی به تمام مفاهیم موجود در آن مدخل هم دست یابد و اطلاعات کاملی درباره موضوع مورد مطالعه به دست بیاورد.
امکان ارتباط دادن مقالات در همان موضوع به زبان‌های دیگر موجود در آن ویکی.
امکان ایجاد رده (فهرست موضوعی، عناوینی کلی) در پایان هر مقاله که عناوین مقالات زیرمجموعه آن رده را نشان می‌دهد.
صفحات بحث
صفحات و مقالات ویکی دارای یک صفحه بحث نیز می‌باشند که کاربر در آن می تواند نظرات خود را درباره مقاله به اطلاع نویسنده یا نویسندگان و ویرایشگران مقاله برساند. این صفحه در حقیقت محلی برای گفتگوی صاحب‌نظران و علاقمندان به موضوع مقاله است که منجر به غنای شکلی و محتوایی مقالات نگارش یافته می شود.
جعبه های اطلاعات (Infobox)
الگوهایی هستند که در بالای مقالات قرار داده می شوند و اطلاعات را به صورتی مختصر در اختیار کاربران قرار می‌دهند. کاربر با مراجعه به جعبه اطلاعات می‌تواند بدون مطالعه کامل مقاله، اطلاعات اصلی و کلیدی مندرج در متن مقاله را بداند.
الگوهایی اند که پیوندهای مرتبط با مقاله را در جعبه‌ای افقی در پائین مقاله جمع‌آوری می‌کنند. این الگوها گاهی به صورت عمودی در بالای مقالات می آیند، اما ارتباط میان عناوین مندرج در این جداول به صورتی عرضی است به این معنا که همه عناوین تحت یک عنوان جامع قرار می‌گیرند.