محمد بن هیثم عجلی

احمد بن محمد بن هیثم (ابراهیم) عجلی، (000 – حدود 355ق) محدث شیعی. از اساتید شیخ صدوق(م381ق) بود. وی در شهرری پرورش یافت و ممکن است در همان‌جا تولد یافته باشد. بیشتر در شهر قم اقامت داشته و در آن‌جا ضمن اینکه خود به استماع حدیث مشغول بوده، شاگردان چندی نیز تربیت نموده است. نجاشی اخبار و روایات این خانواده را مورد قبول دانسته و از آنها به نیکی یاد نموده است. شیخ صدوق نیز هرگاه حدیثی از او نقل کرده با تعبیر «رضی الله عنه» از او یاد نموده است.

احمد بن محمد بن هیثم عجلی
نام کامل	احمد بن محمد بن هیثم (ابراهیم) عجلی
اطلاعات شخصی
محل تولد	شهر‌ری
روز درگذشت	حدود 355 قمری
دین	اسلام، شیعه
استادان	ابوالعباس احمد بن یحیی بن زکریا قطان حمزه بن قاسم علوی
شاگردان	شیخ صدوق
فعالیت‌ها	محدث شیعی

معرفی اجمالی

احمد بن محمد بن هیثم (ابراهیم) عجلی، (000 – حدود 355ق) محدث شیعی. وی از استادان «شیخ صدوق»(م381ق) بود بنابراین وفات او تقریباً در اواسط سده چهارم اتفاق افتاده است. قرائن نشان می‌‏دهد که وی در ری پرورش یافت و ممکن است در همان‌جا تولد یافته باشد اما تاریخ ولادت او در دست نیست. سوابق علمی او حاکی از آن است که وی بیشتر در شهر قم اقامت داشته و در آن‌جا ضمن اینکه خود به استماع حدیث مشغول بوده، شاگردان چندی نیز تربیت نموده است. پدرش محمد بن هیثم عجلی از چهره‏‌های اصحاب حدیث بود و روایات او مورد قبول صاحب نظران است. فرزند او حسن بن احمد بن محمد عجلی از ری به کوفه مهاجرت نمود و در آنجا به نقل حدیث پرداخت. نجاشی اخبار و روایات این خانواده را مورد قبول دانسته و از آن‌ها به نیکی یاد نموده است. شیخ صدوق نیز هرگاه حدیثی از او نقل کرده با تعبیر «رضی الله عنه» از او یاد نموده است. از معاصران او «احمد بن حسن قطان»، «علی بن احمد بن موسی»، «حسین بن ابراهیم بن احمد مکتب» و «محمد بن احمد سنانی» هستند که احتمالاً در قم نزد «ابوالعباس احمد بن یحیی بن زکریا قطان» به استماع حدیث اشتغال داشتند. از دیگر اساتید او «حمزه بن قاسم علوی» (شاگرد حسن بن متیل قمی، م.ح305ق) است که در قم نزد او حدیث شنیده است. از شاگردان او تنها «شیخ صدوق» را می‏‌شناسیم که احادیث او را به آیندگان انتقال داده است. در منابع هیچ اثر تألیفی از او گزارش نشده است.

استادان

ایشان نزد ابوالعباس احمد بن یحیی بن زکریا قطان و حمزه بن قاسم علوی شاگردی نموده است.

شاگردان

شیخ صدوق از شاگردان وی می‌باشد.

منابع

• الخصال، شیخ صدوق، ص 158 حدیث203، وص 195 حدیث 270، وص 244 حدیث 99، وص 428 حدیث 5، وص 430 حدیث 10، وص542 حدیث 18؛
• رجال نجاشی، ص 65 شماره 151؛
• خلاصه الاقوال، ص 72 شماره 52؛
• تنقیح المقال(حجری)، ج 1 ص 95 شماره 547؛
• طبقات اعلام الشیعه، ج 1 صص 40 و57.