محمد بن یعقوب بیهقی
احمد بن محمد بن یعقوب بیهقی، (حدود 230 – حدود 310ق)ابوعلی، فقیه و محدث شیعی در اوایل سده چهارم هجری است. از شاگردان او محمد بن عمر بن عبدالعزیز کشی(م.ح363ق) است، از این رو وی میبایست سده چهارم را درک نموده است. به گفته خود او: «هنگامی که فضل بن شاذان نیشابوری(م260ق) در اثر مریضی در یکی از روستاهای بیهق وفات نمود، من بر جنازه او نماز گذاردم». در «بیهق»(نیشابور) تولد یافت و در همان‌جا نشو و نما پیدا کرد. سپس برای ادامه تحصیل به عراق و در شهرهای کوفه و بغداد رفته اندوختههای خویش را تکمیل کرده است.
| محمد بن یعقوب بیهقی | |
|---|---|
 | |
| نام کامل | احمد بن محمد بن یعقوب بیهقی |
| اطلاعات شخصی | |
| سال تولد | 230 ق، ۲۲۴ ش، ۸۴۵ م |
| محل تولد | بیهق(نیشابور) |
| سال درگذشت | 310 ق، ۳۰۱ ش، ۹۲۲ م |
| دین | اسلام، شیعه |
| استادان |
|
| شاگردان | محمد بن عمر بن عبدالعزیز کشی |
| فعالیت‌ها | فقیه و محدث شیعی |
معرفی اجمالی
احمد بن محمد بن یعقوب بیهقی، (حدود 230 – حدود 310ق)ابوعلی. فقیه و محدث شیعی در اوایل سده چهارم هجری. به گفته خود او: «هنگامی که فضل بن شاذان نیشابوری(م260ق) در اثر مریضی در یکی از روستاهای بیهق وفات نمود، من بر جنازه او نماز گذاردم». این گزارش حاکی از آن است که وی در آن زمان از وجاهت لازم و سن کافی برخوردار بوده است، پس تولد او را میتوان در نیمه نخست سده سوم حدود 230هجری تخمین زد.
از شاگردان او «محمد بن عمر بن عبدالعزیز کشی»(م.ح363ق) است، از این رو وی میبایست سده چهارم را درک نموده و احتمالاً در اوایل این سده درگذشته باشد. وی در «بیهق»(نیشابور) تولد یافت و در همان‌جا نشو و نما پیدا کرد. تحصیلات مقدماتی را در زادگاه خود فرا گرفت و احتمالاً برخی از آموزههای فقهی و حدیثی را از «فضل بن شاذان» فرا گرفت. سپس برای ادامه تحصیل به عراق آمد و در شهرهای کوفه و بغداد اندوختههای خویش را تکمیل کرد و در ردیف اساتید آن‌جا به شمار آمد. وی از جمله کسانی است که در برابر توقیع لعن امام عسکری (علیه السلام) که در‌باره فضل بن شاذان جعل کرده بودند، به شدت دفاع کرد و توقیع مذکور را ساختگی و تاریخ صدور آن را دو ماه بعد از مرگ «فضل بن شاذان» اعلام کرد. از استادان او عبدالله بن حمدویه بیهقی است که در موارد متعددی از او نقل حدیث میکند. از شاگردان او کسی جز محمد بن عمر بن عبدالعزیز کشی را نمیشناسیم که هرگاه حدیثی از او نقل میکند رحمت خدا را برای این استادش طلب مینماید و این موضوع میتواند نشانه نیک نفسی و شخصیت مورد اعتماد استادش بوده باشد. از او اثر تألیفی معرفی نشده است. گفتنی است نام و کنیه او با «ابوعلی احمد بن محمد بن یعقوب بن مسکویه»(م421ق) مشترک است.
استادان
از محضر استادانی چون فضل بن شاذان نیشابوری و عبدالله بن حمدویه بیهقی کسب فیض نموده است.
شاگردان
از شاگردانش کسی جز محمد بن عمر بن عبدالعزیز کشی شناخته نشده است.
منابع
- رجال کشی، ج2ص665 شماره 687؛ وص773 شماره 903؛ وص820 شماره 1028؛
- طرائف المقال، ج1ص204 شماره 1193؛
- معجم رجال الحدیث، ج3ص123 شماره 935؛ وج14ص315 زیر شماره 9374.