کاربر:Hoosinrasooli/صفحه تمرین
| منصور بن احمد قصار | |
|---|---|
 | |
| نام کامل | اسماعیل بن منصور بن احمد قصار |
| اطلاعات شخصی | |
| دین | اسلام، شیعه |
| فعالیت‌ها | محدث شیعی |
اسماعیل بن منصور بن احمد قصار، محدث شیعی در اواسط چهارم هجری. از او تنها یک حدیث در جوامع روایی شیعه باقی مانده که از امام صادق(علیه السلام) نقل شده و در باره آداب مسجد وارد شده است.
معرفی اجمالی
اسماعیل بن منصور بن احمد قصار، محدث شیعی در اواسط چهارم هجری. کنیه او در منابع ذکر نشده است. شیخ صدوق که در 368 هجری در «فرغانه»(بر وزن پروانه) به سر میبرد، از وی حدیث شنیده است، بنابراین وی تا این تاریخ زنده بوده است. از تاریخ تولد و زادگاه او اطلاعی در دست نیست. گویا فرغانه وطن او بوده است که وی در آنجا اقامت داشته است. به گفته یاقوت در معجم البلدان «فرغانه» منطقه وسیعی در ماوراءالنهر است که در ناحیه ترکستان(ازبکستان) قرار گرفته و با سمرقند پنجاه فرسخ(سیصد کیلومتر) فاصله دارد.
در باره چگونگی تحصیلات و مسافرتهای علمی او گزارشی نیافتیم. از او تنها یک حدیث در جوامع روایی شیعه باقی مانده که از امام صادق(علیه السلام) نقل شده و در باره آداب مسجد وارد شده است. وی این حدیث را از «ابوعبدالله محمد بن قاسم بن محمد علوی» نقل کرده و شیخ صدوق نیز آن را از وی شنیده است. وی ظاهراً دارای اثر تألیفی نبوده است.
منابع
- الخصال، ص268، باب الخمسه، حدیث3؛
- معجم البلدان، ج4ص253؛
- طبقات اعلام الشیعه، ج1ص65.
| محمد بن اسماعیل مخزومی | |
|---|---|
| | |
| نام کامل | اسماعیل بن محمد بن اسماعیل مخزومی |
| نام‌های دیگر | ابن هلال مخزومی، قنبره |
| اطلاعات شخصی | |
| محل درگذشت | مکه |
| دین | اسلام، شیعه |
| استادان | علی بن حسن |
| شاگردان | ایوب بن نوح |
| آثار |
|
اسماعیل بن محمد بن اسماعیل مخزومی، معروف به ابن هلال مخزومی و ملقب به قنبره. وی برای کسب دانش، مدتی به عراق هجرت کرد و پس از اخذ روایات بسیار، به مکه بازگشت و در همانجا اقامت گزید. وی صاحب آثاری مانند «کتاب التوحید»، «کتاب المعرفه»، «کتاب الصلاه»، «کتاب الامامه» و «کتاب التجمل و المروؤه» است. از آثار او پیداست که در فقه، حدیث و اعتقادات، تخصص داشته است.
معرفی اچمالی
اسماعیل بن محمد بن اسماعیل مخزومی، معروف به «ابن هلال مخزومی» و ملقب به «قنبره». از راویان مورد اعتماد و از وجوه اصحاب امامیه در مکه. در منابع رجالی هیچ اشارهای به سال تولد و وفات او نشده است، تنها آقابزرگ در الذریعه وفات او را به سال 301 هجری ثبت کرده است. محتمل است وفات او در مکه روی داده باشد زیرا وی در مکه اقامت داشت به همین دلیل با اینکه احادیث زیادی از ائمه (علیه السلام) در عراق شنیده، روایات اندکی از او در منابع به چشم می‌خورد. وی برای کسب دانش، وارد عراق شد و پس از اخذ روایات بسیار، به مکه بازگشت و در همانجا اقامت گزید. در مکه راویانی همچون «ایوب بن نوح»، «حسن بن معاویه»، «علی بن حسن بن فضال» و برادرش «احمد بن حسن بن فضال» از او حدیث شنیدهاند. فرزند او «محمدبن اسماعیل» از راویان شیعه است و گزارشگر کتابهای پدرش میباشد.
شیخ طوسی در فهرست خود، با سه واسطه از فرزند صاحب ترجمه، کتابهای او را فهرست کرده است. هم‌چنین یکی دیگر از گزارشگران کتابهای او «علی بن احمد عقیقی علوی» است. استاد او «علی بن حسن» است. گفتنی است نام «اسماعیل بن محمد مخزومی» صاحب شرح حال، با نام «اسماعیل بن محمد ملقب به قنبره» که در منابع رجالی «امامی مجهول» معرفی شده، مشترک است. اما محتمل است این دو نام، عنوان برای یک شخص بوده باشد. به گزارش «ایوب بن نوح» که از شاگردان روایی اوست، یکی از القاب مخزومی «قنبره» (به ضم قاف) است. (قنبره پرنده سبکبالی است که با چابکی پرواز میکند و از آنجا که وی در راه رفتن، به راحتی گام بر میداشت و با پشتی خمیده حرکت میکرد ملقب به قنبره شد). این گزارش شاهد بر آن است که وی همان اسماعیل بن محمد مخزومی است که ملقب به قنبره نیز بوده است. شاهد دیگر آن است که کنیه هر دو «ابومحمد» و در ذیل تألیفات هر دو، «کتاب المعرفه» معرفی شده است، از اینرو قویاً محتمل است که «اسماعیل بن محمد» تنها یک شخصیت بیشتر نیست. تنها اشکالی که در اینجا وجود دارد این است که «اسماعیل بن محمد» که در منابع رجالی، امامی مجهول معرفی شده، اهل قم بوده، در حالی که «اسماعیل بن محمد» صاحب شرح حال، اهل مکه بوده است. این مشکل باعث شده تا علمای رجال و زندگینامه نویسان، در باره تعدد یا اتحاد آن دو، دچار تردید شوند، اما ممکن است وی اصالتاً اهل مکه بوده و مدتی در قم اقامت داشته است. تفصیل این بحث مستلزم تحقیقات وسیع تری است که در این مجال نمیگنجد.
استادان
تنها نام علی بن حسن در میان اساتید وی ذکر شده است.
شاگردان
از شاگردان روایی وی نام ایوب بن نوح در منابع رجالی به چشم می‌خورد.
آثار
وی صاحب آثاری مانند «کتاب التوحید»، «کتاب المعرفه»، «کتاب الصلاه»، «کتاب الامامه» و «کتاب التجمل و المروؤه» است. از آثار او پیداست که در فقه، حدیث و اعتقادات، تخصص داشته است. از آثار او پیداست که در فقه، حدیث و اعتقادات، تخصص داشته است.
منابع
- اعیان الشیعه(قطع بزرگ)، ج3ص401؛
- تنقیح المقال(حجری)، ج1ص144 شماره 882؛
- الفهرست، شیخ طوسی، ص48 شماره 35؛
- خلاصه الاقوال، ص55 شماره 9؛
- نقدالرجال، تفرشی، ج1ص229 شماره 537؛
- جامع الرواه، ج1ص102؛
- طرائف المقال، ج1ص149 شماره 713؛
- الذریعه الی تصانیف الشیعه، ج21ص244.