جنبش اسلامی داغستان

در مبارزات قرن 18 و 19 جنبش اسلامی داغستان، آموزه های نقشبندی نقش اصلی را بازی می کرد؛ زیرا نقشبندی که توسط «شیخ منصور اشورمه ای»، «غازی ملاّ محمد»، «شیخ شامل»، «حمزه بیگ» و... رواج یافت، به دلیل تأکید ویژه آن بر جهاد و رویارویی با چیرگی کفار و همبستگی مسلمانان، به سرعت در میان اقوام مسلمان شمال قفقاز ریشه دواند و موجب همبستگی و وحدت اقوام گوناگون داغستان در برابر روس ها و اشغالگران شد. ارتش روسیه تلاش زیادی را برای سرکوبی نهضت مسلمانان داغستان انجام داد، ولی نتوانست قیام های مردمی را به کلی نابود کند و بیش از صد سال نهضت استعمارستیز ادامه یافت.

جنبش اسلامی داغستان


داغستان، از سرزمین های تاریخی مسلمانان است که در کنار ساحل خزر و نواحی شرقی قفقاز شمالی قرار دارد و مرکز حکومت آن «مخاچ قلعه» است. در داغستان اقوام و قبایل مختلف و بیش از سی ملیت زندگی می کنند. به جز زبان عربی (که زبان قرآن به شمار می آید)، زبان های محلی بسیاری مانند؛ ترکی، آذری، آوارها، دارگین و... در آن رواج دارد. 88 درصد ساکنان داغستان مسلمان سنی و 4 درصد مسلمان شیعه هستند.
اسلام، در قرن اول هجری پس از پیروزی اعراب مسلمان به ماورای قفقاز رسید و وارد سرزمین داغستان شد و به تدریج گسترش یافت و داغستان به یکی از مراکز مهم اسلامی تبدیل شد. «از نظر تاریخی، «امام ابوحنیفه» نیز ریشه آسیای میانه ای دارد و بیشتر سران و بزرگان مذهب حنفی نیز از همین نواحی برخاسته اند.
بعد از حنفی ها نوبت شافعیه می رسد که بیشتر در مناطق قفقاز در جمهوری داغستان و شاشانیا و... به سر می برند.» یک پژوهشگر روسی در رابطه با جایگاه داغستان در تاریخ اسلام می نویسد: در اوایل قرن بیستم میلادی، این سرزمین از مراکز مهم اسلامی به شمار می رفت و مدرسه های دینی و مراکز علمی شمال قفقاز در سراسر جهان اسلامی شهرت فراوان داشت.[۱]






پانویس