عروة الوثقی (ویژه‌نامه)
عروة الوثقی (ویژه‌نامۀ کنگره بین‌المللی سیدجمال‌الدین اسدآبادی) عنوان کتابی است که در سال 1375 ش، به مناسبت برگزاری کنگره بین‌المللی سیدجمال‌الدین اسدآبادی در یکصدمین سال درگذشت در تهران و با اهتمام مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی منتشر شده است.
| العروة الوثقی | |
|---|---|
| نام | العروة الوثقی |
| پدیدآوران | سید هادی خسروشاهی |
| زبان | عربی |
| سال نشر | 1418 ق |
| ناشر | مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی، معاونت فرهنگی |
| تعداد صفحه | 563 ص |
معرفی کتاب
عروة الوثقی به‌عنوان نشریه‌ای در پاریس منتشر می‌گردید. نخستین شمارۀ آن در 15 جمادی‌الاولی 1304 ق، برابر با 13 مارس 1884 م، از پاریس انتشار یافت و تا ذیحجه 1302 ق برابر با اکتبر 1884 م، نشر آن ادامه یافت و جمعاً 18 شماره از آن به زبان عربی منتشر گردید. این مجله با روش فرهنگی - سیاسی - اجتماعی، در راستای نشر اندیشه اصیل اسلامی زیر نظر مستقیم سید منتشر می شد و «محرر اول» یا به اصطلاح «سردبیر» آن، شیخ محمد عبده بود. مجموعه کامل این نشریه توسط اشخاص و یا ناشرین متعددی، در عراق، لبنان، مصر، ایران و اروپا بارها چاپ شده است و هم اکنون به مناسبت کنگره جهانی سید در تهران، از طرف مجمع جهانی تقریب با مقدمه‌ای مشروح در 516 صفحه تجدید چاپ می شود. در مورد چگونگی تهیه مطالب «العروة الوثقی» شکیب ارسلان از شیخ رشید رضا نقل می‌کند که شیخ محمد عبده می‌گفت: «همه اندیشه‌ها و افکار از سید بود، ولی تحریر آن بعهده من بود» احمد امین نیز همین نظریه را در کتاب خود نقل کرده است. اهداف اساسی ناشران، در نخستین شماره مجله به تفصیل آمده است و با مطالعه آن می‌توان با نوع تفکر سیاسی سید، بیشتر آشنا شد.
محتوای کتاب
این کتاب حاوی مجموعه مقالات، گفت‌وگوها و آثاری دربارۀ اندیشه، دیدگاه‌ها، فعالیت‌ها، رویکردها و مبارزات سید جمال‌الدین اسدآبادی است.
بخش نظرات شخصیت‌های برجسته
اولین مطلب این مجموعه، «سید جمال‌الدین اسدآبادی در کلام بزرگان» شامل دیدگاه‌های شخصیت‌های برجسته نظیر امام خمینی، مقام معظم رهبری حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، شهید مطهری، محیط طباطبائی، محمد عبده، ارنست رنان، و جواهر لعل نهرو درباره سید جمال است.
گزیده‌هایی از سخنان سید جمال
این گزیده‌ها با عنوان «پیام او از کلام او» آمده است.
بخش مصاحبه
با آیت‌الله واعظ زاده خراسانی درباره علل و اهداف برگزاری کنگره سید جمال‌الدین اسدآبادی گفت‌وگو شده است.
در این بخش همچنین با جمال‌شناس معاصر، استاد سید هادی خسروشاهی درباره تاریخ و شخصیت سید جمال و استاد دکتر علی‌اصغر حلبی درباره تأثیرات وی گفت‌وگو شده است.
مقالات
برخی از مقالات این ویژه‌نامه شامل:
- «تز اصلاحی سید جمال‌الدین اسدآبادی»، شهید مطهری؛
- «مصلح عالم اسلام»، محمدرضا حکیمی؛
- «سید جمال‌الدین و نهضت اتحاد کشورهای اسلامی»، دکتر جاوید اقبال؛
- «شناخت من از سید جمال‌الدین»، دکتر سید جعفر شهیدی؛
- «سید جمال‌الدین اسدآبادی بیدار کننده ملل شرق و جهان اسلام»، علی دوانی؛
- «سید جمال بنیانگذار جبهه اتحاد اسلامی»، محمد جواد صاحبی؛
- «پیوند سید جمال‌الدین اسدآبادی با افغانستان»، محمد آصف فکرت.
سایر مطالب
شعر و نامه و... از دیگر مطالب این ویژه‌نامه است.
بخش پایانی
در پایان کتاب دو مقاله به عربی آمده است که عبارت‌اند از:
- «جمال‌الدین الافغانی وطریق النهوض و الاستنارة بالإسلام»، دکتر محمد عماره؛
- «دورالسید جمال‌الدین فی الادب العربی الحدیث»، دکتر محمدعلی آذرشب.
تاریخچه تألیف
«العروة الوثقى» در اصل اسم جمعیتی مخفی بود که سید جمال‌الدین اسدآبادی آن را جهت رسیدن به اهداف والای خود تأسیس کرده بود و اعضای آن را از میان اندیشمندان نخبه مسلمان و دوستان و مریدان خود برگزیده بود.
عنوان قرآنی «عروة الوثقى» دلالت بر اهداف تقریبی آن و تمسک آن به شریعت اسلام و مبارزه با طاغوت‌های زمان داشت. بعدها اعضای جمعیت به اتفاق تصمیم به انتشار نشریه‌ای عربی با عنوان «العروة الوثـقى» گرفتند.
نخستین و آخرین شماره نشریه
نخستین شمارة نشریه در روز پنج‌شنبه، سیزدهم مارس سال 1884 (برابر با پانزدهم جمادی الاولی سال 1301) منتشر شد و چاپ و انتشار آن تا هشت ماه مستمرا ادامه داشت تا این که بعد از انتشار شماره هجدهم، یعنی آخرین شماره، در هفدهم اکتبر همان سال متوقف شد.
گردآوری
نویسنده متن کتاب توسط سید هادی خسروشاهی است. این اثر با اهتمام مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی به زبان عربی چاپ شده است.