اتحاد علماء بلاد الشام تشکل و جریانی علمایی و فراملی ـ منطقه‌ای است. از این‌رو، اعضای آن محدود به کشور سوریه نیست؛ بلکه علمای کشورهایی مانند: سوریه، اردن، فلسطین و لبنان را در خود جمع کرده است که این کشورها پیش‌تر به عنوان شام شناخته می‌شده‌اند. پیشنهاد تشکیل این نهاد علمایی در خلال برگزاری «همایش علمای بلاد شام» مطرح شد. این همایش ضد صهیونیستی با شعار «الأقصى صرخة في وجدان الأمة» در دفتر ملی بشار اسد در دمشق (المکتبة الوطنیة للأسد بدمشق) به ریاست بشار اسد و با دعوت وزارت اوقاف سوریه در 4 آوریل 2012 م، برگزار شد . در پی پذیرش این پیشنهاد توسط شرکت‌کنندگان همایش، مقرر شد تشکل مزبور با شرکت شصت نفر تأسیس شود.

اتحاد علماء بلاد الشام
اتحاد علماء بلاد الشام.png
نام جریاناتحادیۀ علمای شام
رهبرانمحمد سعید رمضان البوطی، محمد توفیق البوطی
اهدافمقابله با اتحادیۀ جهانی علمای مسلمین

شکل‌گیری تشکل

این تشکل که از علمای چند کشور اسلامی شکل گرفته بدین صورت می‌باشد:

حمایت دولت از تشکل

ادعا شده است که این جریان و تشکل با حمایت دولت سوریه ایجاد شده است. محمد خیرموسی خبرنگار ساکن در استانبول و از افراد معارض با دولت سوریه در گزارشی، به سندی فوق‌العاده سری اشاره کرده است که بر اساس آن، دولت سوریه در 2012 م، اقدام به تأسیس این تشکل علمایی مبادرت جسته است. او در این گزارش مدعی شده است که این سند از طرف یکی از دوستان ساکن سوریه به دست او رسیده و او آن را از شخصیت امنیتی قابل اعتمادی به دست آورده است. بر اساس این سند ادعایی، سند مزبور از طرف سرهنگ هشام اختیار رئیس دفتر امنیت قومی خطاب به وزیر اوقاف سوریه دکتر محمد عبدالستار السید نوشته شده و از او خواسته شده است تا برای مقابله با «اتحادیۀ جهانی علمای مسلمین» به ریاست یوسف قرضاوی به تأسیس تشکلی علمایی با عنوان «اتحاد علماء بلاد الشام» بپردازد. چنانکه، وزیر اوقاف سوریه موظف شده تا دکتر محمد سعید رمضان البوطی به ریاست این تشکل بگمارد. دکتر محمد سعید رمضان البوطی نیز به‌عنوان رئیس این تشکل برگزیده شد. پس از ترور او در اواخر 2012 م، مجمع عمومی این تشکل فرزندش دکتر محمد توفیق البوطی را به ریاست برگزید. توفیق سعید رمضان البوطی که خطیب جامع اموی است،‌ همانند پدرش تعامل خوبی با دولت سوریه دارد. شیخ فلسطینی ساکن در سوریه دکتر عبدالله محمد کتمتو نیز جانشینی ریاست اتحادیۀ علمای شام را بر عهده دارد. او امام جماعت مسجد وسیم در اردوگاه یرموک و نیز رئیس انجمن دوستی فلسطین و ایران است.

جستارهای وابسته

منابع

  • ر. ک: ذبیح‌الله نعیمیان، جریان‌شناسی سوریه، انتشارت مجمع تقریب مذاهب اسلامی، قم 1402 ش.