حشویه

حشويه‏ لقبی طعن‌آمیز برای طیفی از گرایش های سیاسی ـ اعتقادی در تاریخ اسلام که منسوبان به آن، همواره از سوی مخالفان متهم به جهل و بی‌اعتنایی به روش های عقلانی بوده‌اند.

معنای لغوی حشو

حشو در لغت به معنى چيزهايى از پنبه و پشم و غير آن است كه لحاف و بالش و تشك را با آن ها پر می كنند و همچنین به كلام زايد را كه‏ در اداى مطلب واقع شود، حشو می گويند.

تاریخچه و اعتقاد

حشويه در اسلام لقب تحقيرآميزى است كه بعضى از علماى كلام اسلام مانند «معتزله» به «اصحاب حديث» دادند، زيرا اصحاب حديث غالبا قايل به «تجسّم» و «تشبيه» خداوند بودند. ديگر آن كه حشويه را از آن جهت به اين لقب خواندند كه احاديث روايت شده از رسول خدا (ص) كه اصلى براى آن نيست، بدون تحقيق در كلام خود وارد كنند و جميع ايشان قايل به جبر و تشبيه ‏اند. در كتاب «هفتاد و سه ملت» نوشته شده است: حشويه معتقدند که سخن گفتن در هر جاى كه شنونده نباشد عبث و بيهوده و امر كردن در جايى كه مأمورى نباشد بى ‏نتيجه است. اكنون چون معلوم است در ازل آزال غير خداى ذو الجلال هيچ موجودى نبوده است «كان اللّه و لم يكن معه شي‏ء» خطاب مستطاب رب الارباب را مستمع كسى نبوده باشد، پس در خلوت خانه ازلى امر و نهى با كه بود، «... وَ أَقِيمُوا الصَّلاةَ وَ آتُوا الزَّكاةَ ...»سوره بقره، آیه 83. چون موسى نبود و فرعون نبود، خطاب حق با كه بود.در رساله «معرفة المذاهب» آمده كه حشويه معتقدند واجب و سنت و نقل هر سه يكى است، زيرا هر سه بر يك لفظ وارد است.