منصور عباسی
نام منصور عباسی
نام کامل ابو جعفر عبدالله ابن محمد ابن علی
لقب منصور دوانقی
کنیه ابوجعفر
زادگاه حمیمه
محل زندگی
پدر محمد بن علی
مادر سلامه
دین اسلام
سلطنت ۱۳۶–۱۵۸ قمری • ۷۵۴–۷۷۵ میلادی
همزمانی حکومتش با امام صادق (ع)
آثار برجا مانده ساختن شهر بغداد
اقدامات مهم قتل ابومسلم خراسانی
محل فوت بئر میمون • نزدیکی مکه
درگذشت ۷ ذی‌الحجه ۱۵۸ قمری • ۷۷۵ میلادی
مدفن قبرستان معلاة • مکه

ابوجعفر، منصور بن محمد بن علی بن عبدالله بن عباس، پس از مرگ برادرش ابوالعباس سفّاح در ذی الحجه سال 136 قمری، به خلافت رسید. وی، دوّمین نفری است كه از طائفه بنی عباس، به این مقام رسیده بود.

در سال های خلافت منصور رویدادهای مهمی در عالم اسلام به وقوع پیوست و این خلیفه خشن و سخت گیر، بسیاری از معاریف و صاحب نفوذان را با بهانه های واهی كشت و بر محرومان و مستضعفان ترحمی نشان نداد و با همه مردم با سنگ دلی و سخت گیری برخورد می كرد.

منصور، ابومسلم خراسانی را با سپاهی سنگین به جنگ او فرستاد و در نبرد با او، سپا هیانش را با شكستی سخت و سنگین مواجه ساخت و آنان را به شدت سركوب كرد.

منصور به خاطر سكونت راوندیه (هواداران ابومسلم خراسانی) در هاشمیه، اقامت در این شهر را به مصلحت خویش نمی دید و هم چنین به خاطر شیعیان و محبان اهل بیت (ع) در كوفه، انتقال خلافت به این شهر بزرگ اسلامی را ناخوش می دانست و بدین جهت، در صدد ساختن شهری جدید برآمد. وی در سال 145 قمری، ساختن شهر بغداد را آغاز كرد

منصور عباسی (منصور دوانقی)

عبدالله بن محمد بن علی بن عبدالله بن عباس بن عبدالمطلب در سال ۹۵ق. در حمیمه متولد شد. [۱] مادرش کنیزی از نژاد بربر بود و سلامه نام داشت. کنیه‌اش ابوجعفر و لقبش منصور بود. [۲]

در جریان جنبش عباسیان برای به دست گرفتن خلافت، ابراهیم امام، سفاح را با وجود آنکه از منصور کوچک‌تر بود جانشین خود و نامزد تصدی خلافت قرار داد؛ زیرا مادر منصور کنیز بود. [۳] بدین سبب منصور به ولیعهدی برگزیده شد. منصور در زمان خلافت برادرش سفاح، استاندار جزیره (شمال عراق)، ارمنستان و آذربایجان بود. [۴]

ساختن شهر بغداد بدستور منصور عباسی

منصور به خاطر سكونت راونديه (هواداران ابومسلم خراساني) در هاشميه، اقامت در اين شهر را به مصلحت خويش نمي ديد و هم چنين به خاطر شيعيان و محبان اهل بيت (ع) در كوفه، انتقال خلافت به اين شهر بزرگ اسلامي را ناخوش مي دانست و بدين جهت، در صدد ساختن شهري جديد برآمد.

وي در سال 145 قمري، ساختن شهر بغداد را آغاز كرد و پس از آمادگي نسبي آن، خلافتش را بدان مكان، منتقل نمود و از آن پس، بغداد دارالخلافه عباسيان گرديد. [۵]

هلاکت منصور عباسی

منصور دوانقي، پس از بيست و دو سال خلافت، در ششم ذي حجّه سال 158قمري، در بازگشت از مراسم حج، در مكاني به نام بئر ميمون به هلاكت رسيد و جنازه اش را به مكه معظمه حمل كرده و در آن جا به خاك سپردند. [۶]

پانویس

  1. سیوطی، تاریخ الخلفاء، ۱۴۱۲ق،‌‌ ص۲۷۷
  2. سیوطی، تاریخ الخلفاء، ۱۴۱۲ق،‌‌ ص۲۷۷؛ زرکلی، الاعلام، ۱۹۹۲م، ج۴، ص۱۱۷
  3. ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۸ق، ج‌۵، ص۳۸۲
  4. یعقوبی، تاریخ یعقوبی، نشر اساطیر، ج‌۲، ص۳۵۸
  5. تاريخ ابن خلدون، ج 2، ص 283
  6. تاريخ ابن خلدون ، ج 2، ص 319