حشویه

حشويه‏ لقبی طعن‌آمیز برای طیفی از گرایش های سیاسی ـ اعتقادی در تاریخ اسلام است که منسوبان به آن همواره از سوی مخالفان متهم به جهل و بی‌اعتنایی به روش های عقلانی بوده‌اند.

معنای لغوی حشو

حشو در لغت به معنى چيزهايى از پنبه و پشم و غير آن است که لحاف و بالش و تشک را با آن ها پر می کنند و همچنین به کلام زايد را که‏ در اداى مطلب واقع شود، حشو می گويند.

تاریخچه و اعتقاد

حشويه در اسلام لقب تحقيرآميزى است که بعضى از علماى کلام اسلام مانند «معتزله» به «اصحاب حديث» دادند، زيرا اصحاب حديث غالبا قايل به «تجسّم» و «تشبيه» خداوند بودند. ديگر آن که حشويه را از آن جهت به اين لقب خواندند که احاديث روايت شده از رسول خدا (ص) که اصلى براى آن نيست، بدون تحقيق در کلام خود وارد کنند و جميع ايشان قايل به جبر و تشبيه ‏اند. در کتاب «هفتاد و سه ملت» نوشته شده است: حشويه معتقدند که سخن گفتن در هر جاى که شنونده نباشد عبث و بيهوده و امر کردن در جايى که مأمورى نباشد بى ‏نتيجه است. اکنون چون معلوم است در ازل آزال غير خداى ذو الجلال هيچ موجودى نبوده است «کان اللّه و لم يکن معه شي‏ء» خطاب مستطاب رب الارباب را مستمع کسى نبوده باشد، پس در خلوت خانه ازلى امر و نهى با که بود، «... وَ أَقِيمُوا الصَّلاةَ وَ آتُوا الزَّکاةَ ...»سوره بقره، آیه 83. چون موسى نبود و فرعون نبود، خطاب حق با که بود.در رساله «معرفة المذاهب» آمده که حشويه معتقدند واجب و سنت و نقل هر سه يکى است، زيرا هر سه بر يک لفظ وارد است.