عقیل
نام عقیل
نام کامل عقیل بن ابی‌طالب بن عبدالمطلب
کنیه ابویزید
زادروز ده سال بعد از عام الفیل
نام پدر ابوطالب
نام مادر فاطمه بنت اسد
زمان اسلام آوردن بعد از جنگ بدر
دین اسلام
مذهب شیعه
حضور در جنگ‌ها جنگ موته • غزوه حنین
دلیل شهرت برادر امیرالمؤمنین(ع) • پدر مسلم
نقش‌های برجسته نسب‌شناس بزرگ قریش
درگذشت دوران حکومت معاویه • مدینه
آرامگاه مدینه • بقیع

عقیل بن ابی‌طالب یکى از شخصیت هایى که در تاریخ اسلام مورد بى مهرى فراوان برخى تاریخ نویسان قرار گرفته; عقیل بن ابى طالب, برادر بزرگ تر حضرت على(ع) است. شاید بالاترین جرم عقیل این باشد که برادر على(ع) است; جرمى که باعث شد برخى تاریخ نویسان, پدرش, ابوطالب را از زمره مسلمانان خارج نمایند.

همان ابوطالب که ابن ابى الحدید معتزلى, دانشمند بزرگ اهل سنت در باره اش گفت: ((اگر ابوطالب نبود, از اسلام نشانه و یادى نبود.))

امام باقر(ع) فرمود: ((اگر ایمان همه مردم را در یک کفه ترازو و ایمان ابوطالب رادر کفه دیگر آن قرار دهند, ایمان ابوطالب سنگینى خواهد کرد.))

عقیل کیست

عقیل فرزند ابوطالب بن عبدالمطلب بن هاشم, مادرش فاطمه بنت اسد بن هاشم و پسرعموى پیامبر گرامى اسلام(ص) است. او از ناحیه پدر و مادر هاشمى است. على(ع)، جعفر، طالب، ام هانى (فاخته)، جمانه و ریطه، برادران و خواهران اویند. [۱]

وى 20 سال از على(ع) و 10 سال از جعفر بزرگ تر و 10 سال از طالب کوچک تر بود. بنابراین مى توان سال تولد او را 30 سال پیش از بعثت پیامبر(ص) دانست. عقیل مورد علاقه و محبت ویژه ابوطالب بود. درسالى که مردم مکه بر اثر خشکسالى، روزگار سختى را سپرى مى کردند, رسول خدا(ص) به عمویش، عباس پیشنهاد کرد تا به خانه ابوطالب بروند و هرکدام یکى از فرزندان وى را به خانه بیاورند و نگه دارى کنند و بدین سان بار زندگى او را سبک نمایند.

وقتى آن ها به خانه ابوطالب رفتند و موضوع را طرح کردند ابوطالب گفت: عقیل را براى من بگذارید و دیگر هرچه مى خواهید انجام دهید. پیامبر گرامى(ص)، حضرت على(ع) را و عباس، جعفر را به خانه خود برد. [۲]

عقیل داراى 17 فرزند به نام هاى: مسلم، عبدالله، عبیدالله، محمد، عبدالرحمن، حمزه، على، جعفر، یزید، عثمان، سعید، سعد، رمله، زینب، فاطمه، اسمإ و ام هانى بود.

مسلم بن عقیل در جریان نهضت و قیام امام حسین(ع) از جانب آن حضرت به کوفه اعزام و در آن جا به دست عبیدالله بن زیاد والى کوفه دستگیر شد و با وضع دلخراشى به شهادت رسید. عبدالله و عبدالرحمن نیز در روز عاشورا شهید شدند. [۳] فرزندان دیگر عقیل منقرض شدند و از آنان اولادى باقى نماند جز محمد که عبدالله فقیه و مفسر معروف و عبدالرحمن فرزندان او هستند.

پانویس

  1. الطبقات الکبرى, ج 8, ص 51
  2. مجاهد مى گوید: ازجمله نعمت هاى خداوند بر على(ع) همین بود که آن حضرت به خانه رسول خدا(ص) رفت و با آن حضرت بود تا به پیامبرى مبعوث گردید و على(ع) ایمان آورد. ابوالفرج اصفهانى مى افزاید: پیامبر(ص) فرمود: ((همان را برگزیدم که خداوند برایم برگزیده بود.)) ابن ابى الحدید پس از نقل این مطلب, مى گوید: على(ع) از شش سالگى درکنار پیامبر(ص) بود. آن حضرت در تربیت او مى کوشید. على(ع) به این فراز از زندگى اش اشاره مى کند و مى فرماید: ((من 7 سال پیش از دیگران خدا را عبادت کرده ام و آواز فرشتگان را زمانى مى شنیدم که هنوز پیامبر(ص) مإمور به ابلاغ رسالتش نشده بود.)) (تاریخ طبرى, ج 3, ص ;313 مقاتل الطالبیین, ص ;15 شرح نهج البلاغه, ج 1, ص 15.)
  3. از برخى شواهد استفاده مى شود که تعداد فرزندان عقیل که در روز عاشورا به شهادت رسیدند, بیش از دو نفر است. ر.ک: تاریخ طبرى, ج 6, ص ;64 العقد الفرید, ج 5, ص ;132 المعارف, ص 204 و اعیان الشیعه, ج 3, ص 219 و ج 4, ص 129 و ج 7, ص 36. هنگامى که اسیران از خاندان امام حسین(ع) را پس از شهادت آن حضرت نزد یزید در شام آوردند, دختر عقیل و خواهر مسلم در مرثیه شهیدان چنین سرود: ((عینى ابکى بعبره و عویل و اندبى سته کلهم لصلب على قد اصیبوا و خمسه لعقیل)) خطاب به چشمش مى کند که در رثاى 6 نفر از فرزندان على و 5 نفر از فرزندان عقیل اشک بریزد.