فطحیه خلّص

فطحيه خلّص‏ فرقه ‏اى از «فطحيه» بودند كه امامت‏ دو برادر را هم زمان در صورتى كه برادر بزرگ تر پسرى نداشته باشد، جايز مى ‏دانستند و بعد از امام يازدهم جعفر بن على معروف به جعفر كذّاب را امام مى‏ شمردند.

موسس گروه

موسس این گروه، شخصی به نام علی بن طاحی خزاز از متکلمان اهل کوفه و مشهور به فطحیه بود.

تاریخچه

فطحیه خلص به روايتى از امام صادق (ع) استناد می کنند که پس از امام حسن و امام حسين علیهم السلام که هر دو هم زمان امام بودند، بعد از آن امامت در دو برادر به طور هم زمان جایز نيست. البته با این شرط كه امامی که از دنیا رفته دارای فرزند باشد که به طور طبیعی سلسله امامت از او به پسرش منتقل می شود. اما اگر آن امام از دنیا رفته دارای پسر نباشد، به ناچار امامت به برادرش خواهد رسيد. هم چنین در باره این روایت که می فرماید: انّ الامام لا يغسله الّا الامام يعنى امام را جز امام غسل نکند، درست است و جز اين روا نيست، چون جعفر بن محمد (ع) در گذشت بدنش او را پسرش موسى بن جعفر به فرمان عبد اللّه افطح غسل کرد. چون وى پس از عبد اللّه امام بود اگر چه مى‏ توانست امام را غسل ندهد، چون وى نزد عبد اللّه افطح امام صامت و خاموش و عبد اللّه امام ناطق و گويا بود. از فقيهان ايشان عبد اللّه بن بكير بن اعين بود و گمان می کردند كه حسن بن على عسكرى (ع) پس از پدرش امام بود و بعد از درگذشت امام، جعفر بن على معروف به كذّاب به امامت نشست.

نتیجه

از منابع مختلفی که در باره این گروه صحبت کرده اند، به دست می آید که نمی توان فطحیه خلص را گروهی جداگانه و فرقه خاصی دانست و از این جهت پیوندی با افطحیه معروف ندارند، زیرا در منابع کلامی و روایی آمده است که افطحیه یا فطحیه در همان سال های نخست تشکیل، منهدم و نابود شدند و اگر گروهی در عصر امام رضا (علیه‌السلام) و یا حضرت مهدی (علیه‌السلام) به فطحیه متصف شده‌اند، به دلیل استفاده آنان از ابتکار افطحیه مبنی بر تصحیح و توجیه امر امامت در دو برادر بوده است. روی همین جهت، تاریخ نگارانی که با دقت احوال فرقه‌های عصر امام رضا و امام زمان علیهم السلام را نگاشته اند، سخنی از افطحیه یا فطحیه خلص که مربوط به زمان یاد شده باشد، نگفته اند. ش