فطحیه خلّص

    از ویکی‌وحدت
    فطحیه خلّص
    موسسعلی بن طاحی خزاز از متکلمان اهل کوفه
    عقیدهامامت‏ دو برادر را همزمان در صورتی که برادر بزرگ‌تر پسری نداشته باشد، جایز می‌‏دانستند و بعد از امام یازدهم، جعفر بن علی معروف به جعفر کذّاب را امام می‏‌شمردند.

    فطحیه خلّص‏ فرقه‌ای از فطحیه بودند که امامت‏ دو برادر را همزمان در صورتی که برادر بزرگ‌تر پسری نداشته باشد، جایز می‌‏دانستند و بعد از امام یازدهم، جعفر بن علی معروف به جعفر کذّاب را امام می‏‌شمردند[۱][۲].

    موسس گروه

    موسس این گروه، شخصی به نام علی بن طاحی خزاز از متکلمان اهل کوفه و مشهور به فطحیه بود.[۳].

    تاریخچه

    فطحیه خلّص به روایتی از امام صادق (علیه‌السّلام) استناد می‌کنند که به جز درباره امام حسن و امام حسین (علیهماالسلام) که هر دو همزمان امام بودند، امامت همزمان دو برادر در جای دیگر جایز نیست. البته امامی که از دنیا رفته است اگر دارای فرزند باشد، به طور طبیعی سلسله امامت از او به پسرش منتقل می‌شود، در غیر این‌صورت امامت به برادرش خواهد رسید. همچنین این روایت در تایید ادعای فوق است که می‌فرماید: «إنّ الامام لا یغسله إلّا الإمام» یعنی امام را جز امام غسل ندهد و جز این روا نیست. پس چون جعفر بن محمد (علیه‌السّلام) در گذشت، بدنش را پسرش موسی بن جعفر به فرمان عبداللّه افطح غسل داد.[۴][۵][۶].

    نتیجه

    از منابع مختلف فرقه‌شناسی به دست می‌آید که نمی‌توان فطحیه خلّص را گروهی جدا یا فرقه‌ای خاص دانست و علاوه آنها پیوندی با افطحیه معروف ندارند، زیرا در منابع کلامی و روایی آمده است که افطحیه یا فطحیه در همان سال‌های نخست تشکیل، منهدم و نابود شدند و اگر گروهی در عصر امام رضا (علیه‌السّلام) و یا حضرت مهدی (علیه‌السّلام) به فطحیه متصف شده‌اند، به دلیل استفاده آنان از ابتکار افطحیه مبنی بر تصحیح و توجیه امر امامت در دو برادر بوده است. بر همین مبنا، تاریخ‌نگارانی که با دقت احوال فرقه‌های عصر امام رضا و امام زمان علیهم‌السلام را نگاشته‌اند، سخنی از افطحیه یا فطحیه خلّص که مربوط به زمان یاد شده باشد، نگفته‏‌اند.[۷][۸].

    پانویس

    1. محمد جواد مشکور، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، انتشارات آستان قدس رضوی، سال 1372 ش، چ دوم، ص 353
    2. حسن بن موسی نوبختی، فرق الشیعة، بیروت، انتشارات دارالأضواء، سال 1404 ق، ج ۱، ص ۱۱۲.
    3. همان، ص 99.
    4. محمد جواد مشکور، همان.
    5. حسن بن موسی نوبختی، همان.
    6. سعد بن عبدالله اشعری قمی، المقالات و الفرق، تحقیق محمد جواد مشکور، تهران، سال 1963 م، ص 115- 116.
    7. .محمد بن عبدالکریم شهرستانی، الملل والنحل، بیروت، انتشارات دار المعرفة، سال 1402 ق، ج ۱، ص ۱۶۶
    8. همان، ص 171.