طاووسیه

از ویکی‌وحدت

طاووسیه‏ فرقه‌ای از شیعه و پیرو آقا محمد کاظم تنباکوفروش اصفهانی ملقب به طاووس‌العرفا هستند.

موسس

محمّدکاظم اصفهانی معروف به شیخ زین‌الدّین و مشهور به «طاووس العرفا» است. وی در طریقت، ملقّب به سعادت‌علیشاه قطب سی‌و‌سوم سلسلهٔ نعمت‌اللهی سلطان علیشاهی گنابادی بعد از غیبت حجت بن حسن (مهدی) است.

وجه تسمیه

این فرقه را از آن جهت طاووسیه نامیدند، زیرا که محمد شاه قاجار، سعادت‌علی‌شاه( محمد کاظم تنباکو فروش) را ملقب به طاووس کرده و به همین سبب سلسله وی ـ و بعداً سلسله ملا سلطان محمد گنابادی ـ طاووسیه خوانده می شوند.

تاریخچه

این فرقه از طریقه نعمت‌الّلهیه نشأت گرفته است. موسس آن در اصفهان متولد شد و از مریدان حاج زین‌العابدین شیروانی بود. وی بعد از رحمت‌علی‌شاه شیرازی که جانشین مستعلی‌شاه مؤلف کتاب «بستان‌السیاحه» بود، از جانشین او تبعیت نکرد، بلکه به تهران رفت و در آنجا مدعی قطبیت شد.

ادعاها

محمد کاظم تنباکو‌فروش ادعای الوهیت کرده و گفت یکصد و بیست و چهار هزار پیامبر و دوازده امام در وی حلول کرده‌اند و او خلیفه و تجلی همه آنان است و اگر همه آنها به این جهان بازگردند، از او اطاعت خواهند کرد. همچنین می‌‏گفت که من باطن قرآن، نماز، روزه و حج هستم و هیچ چیزی از قدرت من خارج نیست و رسیدگی به امور زندگان و مردگان با من است و هرکسی دوازده سال تمام از من اطاعت کند و از من فرمان ببرد، انسان کامل و نفس و روح جدید و شمس‌الشموس می‌شود و باید وی را به چشم ملکوتی نگریست نه به چشم ظاهر.

آداب و رسوم

مریدان او باید طعامی فراهم می‌کردند و بر سر نهاده و سپس پیش پای قطب قرار می‌دادند و قطب طعام را با میهمانان خود تقسیم می‌کرد. به این رسم، «نیاز» می‌گفتند. علاوه، مرسوم بود که هر مریدی اگر برای او هدایایی می‌آورد به او می‌گفت از این‌پس لازم نیست نماز بخوانی، زیرا من آن را بر‌عهده می‌گیرم.

درگذشت

محمد کاظم تنباکو فروش، در سال 1293 هجری قمری در تهران درگذشت و در مقبره سراج الملک در حضرت عبدالعظیم، شهر ری به خاک سپرده شد[۱]،[۲]، [۳]، [۴].

پانویس

  1. مشکور محمد جواد؛ فرهنگ فرق اسلامی؛ مشهد؛ نشر آستان قدس رضوی؛ سال 1372 شمسی؛ چاپ دوم؛ ص 326 با ویرایش و جابجایی و اصلاح جملات.
  2. ترجمه دائرة المعارف الاسلامیه، چاپ اول، ج 15.
  3. مدرسی چهار دهی نور الدین؛ سیری در تصوف، شرح حال هفتاد تن از مشایخ و اقطاب صوفیه؛ تهران؛ ص 78.
  4. همایونی مسعود؛ تاریخ سلسله‏‌های طریقه نعمة الهیه در ایران؛ تهران ص 128.